Giáo án ôn tập Ngữ văn 8 bài: Văn bản “Bài toán dân số”

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nêu nhanh tác giả và nguồn gốc của văn bản.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tìm thông tin, chuẩn bị trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trả lời câu hỏi trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 6 nhóm, yêu cầu các nhóm thảo luận:

+ Nhóm 1+2: Phân tích phần mở bài của văn bản.

+ Nhóm 3+4: Phân tích phần thân bài của văn bản.

+ Nhóm 5+6: Phân tích phần kết bài của văn bản.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ. GV hỗ trợ khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, tổng kết về nghệ thuật, nội dung và ý nghĩa của văn bản.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

1. Tác giả: Thái An

2. Tác phẩm: Trích từ báo Giáo dục và thời đại CN số 28 (1995)

II. Kiến thức trọng tâm

1. Phần mở bài

Đây là vấn đề đang được toàn thế giới quan tâm.

- Từ câu chuyện một bài toán cổ, tác giả đã sáng mắt ra

- Tác giả nêu vấn đề một cách tự nhiên, trực tiếp dễ thuyết phục về bài toán dân số được đặt ra từ thời cổ đại.

2. Phần thân bài

Nội dung đề cập:

Tốc độ gia tăng dân số thế giới là rất nhanh.

* Câu chuyện kén rể của nhà thông thái:

 Thấy được tốc độ tăng  ghê gớm của số lượng hạt thóc (theo cấp số nhân).

 lập phép so sánh liên tưởng.

* Bài toán dân số được tính toán từ một chuyện trong “kinh thánh”

 Đây là sự so sánh độc đáo, giúp người đọc hình dung một cách cụ thể sự gia tăng dân số với tốc độ chóng mặt

* Thực tế tỉ lệ sinh con của phụ nữ rất cao

 Mỗi gia đình có 1-2 con là rất khó khăn.

- Châu Á, châu Phi là những nước chậm phát triển nhưng dân số lại tăng nhanh

- Tăng dân số là kìm hãm sự phát triển XH, là nguyên nhân dẫn đến đói nghèo lạc hậu.

 Quan hệ mật thiết

 Cảnh báo nguy cơ bùng nổ dân số.

- Lí lẽ đơn giản, chứng cớ đầy đủ

- Vận dụng các phương pháp thuyết minh như: thống kê, so sánh, phân tích

3. Lời kêu gọi

- Con đường tồn tại và phát triển của nhân loại là phải sinh đẻ có kế hoạch.

 Hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Sử dụng kết hợp các phương pháp so sánh, dùng số liệu, phân tích.

- Lập luận chặt chẽ.

- Ngôn ngữ khoa học, giàu sức thuyết phục.

2. Nội dung – Ý nghĩa VB:

* Nội dung

- Câu chuyện cổ về hạt thóc trên bàn cờ đã làm sáng tỏ hiện tượng tốc độ gia tăng vô cùng nhanh chóng của dân số thế giới.

- Thực trạng tình hình dân số thế giới và Việt Nam; sự phát triển nhanh và mất cân đối sẽ ảnh hưởng đến tương lai của dân tộc và nhân loại.

- Giải pháp: không có cách nào khác, phải hành động tự giác hạn chế sinh đẻ để làm giảm sự bùng nổ và gia tăng dân số.

* Ý nghĩa VB

- Văn bản nêu lên vấn đề thời sự của đời sống hiện đại: Dân số và tương lai của dân tộc, nhân loại.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Câu 1. Nguyên nhân chính của sự gia tăng dân số là gì?

A. Do khả năng sinh con của người phụ nữ là rất lớn.

B. Do kinh tế thấp kém.

C. Do không có biện pháp kế hoạch hóa gia đình.

D. Do con người, nhất là người phụ nữ chưa được hưởng quyền lợi giáo dục.

Câu 2. Văn bản Bài toán dân số có thể xếp vào kiểu văn bản nào?

A. Văn bản nhật dụng

B. Văn bản thuyết minh

C. Văn bản tự sự

D. Văn bản miêu tả

Câu 3. Ý nào nói đúng nhất hậu quả của sự gia tăng dân số thế giới?

A. Sự “tồn tại hay không tồn tại” của chính loài người.

B. Nền kinh tế thế giới bị giảm sút.

C. Mất ổn định chính trị trên toàn cầu.

D. Nền giáo dục của các nước nghèo nàn, lạc hậu.

Câu 4. Văn bản Bài toán dân số được viết theo phương thức nào?

A. Lập luận kết hợp tự sự

B. Lập luận kết hợp thuyết minh

C. Lập luận kết hợp miêu tả

D. Lập luận kết hợp biểu cảm

Câu 5. Nội dung của văn bản là…

A. Bài toán dân số và kế hoạch hoá gia đình đã được đặt ra từ thời cổ đại

B. Sự gia tăng khủng khiếp của dân số. 

C. Lời kêu gọi loài người cần kiềm chế tăng dân số.  kêu gọi loài người cần kiềm chế tốc độ gia tăng dân số.

D. Tất cả đều đúng

Câu 6. Theo em, con đường nào là con đường tốt nhất để hạn chế gia tăng dân số?

A. Nâng cao dân trí, tăng cường giáo dục tuyên truyền.

B. Khuyến khích người dân lập gia đình muộn

C. Đề ra chỉ tiêu mỗi gia đình chỉ có một đến hai con

D. Xử phạt nặng những gia đình vi phạm chính sách kế hoạch hoá gia đình

Câu 7. Chủ để bao trùm của văn bản Bài toán dân số là gì?

A. Thế giới đang đứng trước nguy cơ gia tăng dân số quá nhanh

B. Bùng nổ và gia tăng dân số quá nhanh là một hiểm họa cần báo động

C. Khống chế sự gia tăng dân số quá nhanh là con đường “tồn tại hay không tồn tại” của chính loài người

D. Tất cả đều đúng

Câu 8. Việc đưa ra những con số về tỉ lệ sinh con của phụ nữ ở một số nước ở châu Á và châu Phi em có thể rút ra kết luận gì?

A. Thực tế phụ nữ có thể sinh rất nhiều con

B. Các con số cho thấy các nước kém và chậm phát triển lại sinh con rất nhiều. 

C. Nền kinh tế các nước còn yếu kém mà dân số lại bùng nổ rất cao, gây khó khăn cho việc cải thiện chất lượng cuộc sống người dân. 

D. Tất cả đều đúng