Giáo án ôn tập Ngữ văn 8 bài: Văn bản “Đập đá ở Côn Lôn”

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, chuẩn bị nêu kiến thức về tác giả, tác phẩm, PTBĐ, bố cục của văn bản trước lớp.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm, yêu cầu thảo luận:

+ Nhóm 1+3: Hình ảnh người tù cách mạng với công việc đập đá.

+ Nhóm 2+4: Bốn câu thơ cuối: Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả từ công việc đập đá.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, tổng kết về nội dung – ý nghĩa và nghệ thuật của văn bản.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

- Phan Châu Trinh (1872-1926), quê:  tỉnh Quảng Nam.

-  Tham gia hoạt động cứu nước rất sôi nổi đầu thế kỉ XX.

-  Văn chương của ông thấm đẫm tinh thần yêu nước, dân chủ.

- TP chính: SGK.

2. Tác phẩm

- Ra đời năm 1908, khi Phan Châu Trinh bị bắt và đày ra Côn Đảo.

3. Kết cấu - bố cục

- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật.

- PTBĐ chính: biểu cảm.

- Bố cục: 2 phần.

II. Kiến thức trọng tâm

1. Hình ảnh người tù cách mạng với công việc đập đá.

* Hình ảnh người tù với việc lao động khổ sai ở Côn Lôn:

Công việc cực nhọc, kham khổ, bị vắt kiệt sức LĐ, bị quản thúc,...

 Lớp nghĩa tả thực

* Hình tượng người anh hùng trong cảnh nguy nan.

Nghĩa biểu trưng

 xây dựng hình tượng nghệ thuật có tình đa nghĩa.

quan niệm “làm trai

- khát vọng muốn khẳng định mình, muốn làm nên việc lớn, cống hiến cho đời.

Tư thế hiên ngang, sừng sững, vẻ đẹp cao lớn cùng trời đất.

Khẩu khí ngang tàng, ngạo nghễ, giọng điệu hào hùng

- Nét bút khoa trương, bút pháp lãng mạn.

 Khát vọng muốn làm việc lớn, với sức mạnh chuyển dời.

 Khí phách hiên ngang, lẫm liệt

- Câu 3,4:

+ Sử dụng ĐT mạnh, số từ tăng tiến

+ NT đối

 hành động mạnh mẽ, quyết liệt, sức mạnh dẻo dai

 muốn biến ý chí dời đổi thành hành động cụ thể.

2. Bốn câu thơ cuối: Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả từ công việc đập đá.

* Câu 5,6

Giọng thơ trầm lắng, suy tư như lời tự bạch.

- NT đối:

Thử thách gian nan >< ý chí sắt đá, sức chịu đựng bền bỉ...

 Niềm tin vào lý tưởng, ý chí sắt son chiến đấu, phẩm chất kiên cường, ý chí sắt đá của người CM:

* Câu 7,8:

“kẻ vá trời: Hình  ảnh ẩn dụ, cách nói khoa trương

- hành động phi thường, tầm vóc khổng lồ của người anh hùng.

 sự nghiệp cứu nước, cứu dân là vĩ đại, lớn lao

- gian khổ phải chịu chỉ là “việc con con”

 Khí phách hiên ngang, tinh thần lạc quan, coi thường gian nan thử thách.

III. Tổng kết

1. Nội dung – ý nghĩa

Nhà tù của đế quốc thực dân không thể khuất phục ý chí, nghị lực và niềm tin vào sự nghiệp CM của những bậc anh hùng hào kiệt khi sa cơ rơi vào vòng tù ngục.

2. Nghệ thuật

- Xây dựng hình tượng nghệ thuật có tính đa nghĩa

- Sử dụng bút pháp lãng mạn, thể hiện khẩu khí ngang tàng, ngạo nghễ và giọng điệu hào hùng.

- Sử dụng thủ pháp đối lập, nét bút khoa trương góp phần làm nổi bật tầm vóc khổng lồ của người anh hùng CM.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Câu 1. Bài thơ này do ai sáng tác?

A. Phan Bội Châu

B. Tản Đà

C. Phan Châu Trinh

D. Nguyễn Trãi

Câu 2. Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?

A. Năm 1908, trên đường tác giả bị giải đến nhà lao ở Côn Đảo.

B. Năm 1908, , trên đường tác giả bị giải đến nhà lao ở Quảng Đông - Trung Quốc

C. Năm 1908, trong lúc tác giả cùng các tù nhân khác bị bắt lao động khổ sai tại nhà lao ở Côn Đảo.

D. Năm 1908, , trong thời gian tác giả hoạt động cách mạng tại nước ngoài

Đọc kĩ bốn câu thơ đầu và trả lời câu 3 – 4:

Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,

Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Câu 3. Tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào trong bốn câu thơ trên?

A. Biểu cảm và thuyết minh.

B. Miêu tả và thuyết minh.

C. Tự sự và miêu tả.

D. Tự sự và biểu cảm.

Câu 4. Bốn câu thơ trên tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?

A. Hoán dụ và nhân hoá.

B. Khoa trương, cường điệu hoá.

C. So sánh và ẩn dụ.

D. Nhân hoá và ẩn dụ.a

Câu 5. Cảm xúc nổi bật trong bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” là gì?

A. Tình yêu quê hương, đất nước và sự thông cảm với những người dân bị đô hộ.

B. Lòng căm thù giặc sâu sắc của các chiến sĩ cách mạng.

C. Cảm xúc lãng mạn hào hùng của tác giả.

D. Cảm xúc rung động trước cảnh đẹp của quê hương.

Câu 6. Hai câu mở đầu bài thơ Đập đá ở Côn Lôn nói về vấn đề gì?

Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

A. Trách nhiệm của kẻ làm trai

B. Tư thế của kẻ làm trai

C. Lợi thế của kẻ làm trai

D. Nhiệm vụ của kẻ làm trai

Câu 7. Nội dung không đúng với bài thơ mà tác giả đã đề cập đến?

A. thể hiện một hình tượng đẹp, một khí thế ngang tàng, vẻ đẹp lẫm liệt của nhà cách mạng Phan Chu Trinh.

B. Tinh thần lạc quan,  dù gặp phải tình cảnh gian nguy nhưng vẫn không hề sờn lòng đổi chí.

C. ý chí sắt đá của người chí sĩ, tin tưởng vào chính mình, vào con đường chính nghĩa đã lựa chọn.

D. Khắc hoạ những gian nan, cực nhọc vất vả mà những người chí sĩ cách mạng phải chịu đựng và hi sinh cho đất nước.

Câu 8. Chủ đề của bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” nói lên điều gì?

A. Đề cao công lao của cấc chiến sĩ cách mạng trong cuộc đấu tranh chống quân xâm lược.

B. Thể hiện ý chí kiên cường bất khuất, khí phách hiên ngang, lòng trung thành sắt son của người chiến sĩ cách mạng.

C. Dựng lại hình ảnh lao động khổ sai của các chiến sĩ cách mạng khi bị giặc bắt.

D. Miêu tả lại cảnh đập đá ở Côn Lôn.

Câu 9. Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ là

A. Thể thơ thất ngôn bát cú đường luật, ngôn ngữ hàm súc, kết hợp tả thực ẩn dụ, nói quá.

B. Bài thơ sử dung bút pháp lãng mạn, hình ảnh thơ phóng đại và khoa trương.

C. Giọng thơ hào hùng, ngang tàng, lẫm liệt, giàu sức biểu cảm.

D. Tất cả đều đúng.

Câu 10. Hình ảnh tác giả hiện lên trong bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” là

A. Phong thái ung dung và đường hoàng, khí phách kiên cường,bất khuất vượt lên trên hoàn cảnh tù ngục khốc liệt.

B. Hình tượng đẹp lẫm liệt , ngang tàng của người anh hùng cứu nước dù gặp nguy nan những vẫn không sớn lòng đổi chí.

C. Người chiến sĩ sục sôi nhiệt huyết cách mạnh cùng khát khao được “phá cũi xổ lồng”.

D. Tư thế ung dung tự tại, vượt lên hoàn cảnh, hướng lòng mình tới thiên nhiên với tình cảm thiết tha, sâu sắc.

Câu 11. Nhận định chính xác về bút pháp của bài thơ "Đập đá ở Côn Lôn" là…

A. Bút pháp hiện thực

B. Bút pháp hoang đường kì ảo

C. Bút pháp lãng mạn

D. Bút pháp sử thi