Giáo án và PPT Ngữ văn 12 chân trời bài 1: Thực hành tiếng Việt

TIẾT    : THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA NGÔN NGỮ TRANG TRỌNG

A. KHỞI ĐỘNG

GV chuyển giao câu hỏi để HS suy ngẫm trả lời 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Lý thuyết

1. Thế nào là ngôn ngữ trang trọng

 Nêu khái niệm và đặc điểm ngôn ngữ trang trọng

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Ngôn ngữ trang trọng thể là loại ngôn ngữ thể hiện thái độ nghiêm túc, mang tính chất lễ nghi, chủ yếu được dùng trong hoàn cảnh giao tiếp theo nghi thức. Loại ngôn ngữ này xuất hiện ở cả dạng viết (bài tập, tiểu luận, giáo trình, hợp đồng, báo cáo…) và dạng nói (bài diễn thuyết, bài giảng, ý kiến trong hội thảo, lời nói với những người có tuổi tác, vị trí cao hơn…). 

- Đặc điểm: 

+ Thường sử dụng có sắc thái nghiêm trang, tôn kính, tao nhã,… không dùng tiếng lóng hay khẩu ngữ.

 + Thường sử dụng câu có cấu trúc đầy đủ, rõ ràng.

• Lưu ý:

Những tác phẩm văn học sáng tác theo phong cách cổ điển thường sử dụng ngôn ngữ trang trọng.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Đặc điểm của ngôn ngữ viết là gì?

A. Được thể hiện qua chữ viết trong văn bản, hình thành một cách có chọn lọc kĩ càng, có suy nghĩ và căn chỉnh một cách cẩn thận.

B. Được thể hiện qua hình vẽ, màu sắc, bố cục.

C. Được thể hiện qua lời nói, truyền miệng từ người này sang người kia.

D. Là sự kết hợp của ngôn ngữ nói và kể chuyện với hình vẽ màu sắc.

Câu 2: Trong những trường hợp sau, trường hợp nào mang đặc trưng cơ bản của ngôn ngữ viết?

A. Bài báo ghi lại cuộc tọa đàm

B. Biên bản ghi lại những lời phát biểu trong cuộc họp.

C. Lời thuyết trình theo một văn bản chuẩn bị trước.

D. Đoạn đối thoại của các nhân vật trong tác phẩm văn học.

Câu 3: Ngôn ngữ viết được sự hỗ trợ của yếu tố nào?

A. Nét mặt.

B. Cử chỉ.

C. Dấu câu.

D. Điệu bộ.
 

Câu 4: Dòng nào nêu nhận xét đúng nhất về các câu văn vần trong truyện Tấm Cám?

A. Là văn bản (ngôn ngữ) nói.

B. Là văn bản (ngôn ngữ) viết.

C. Là văn bản (ngôn ngữ) nói được ghi lại bằng chữ viết.

D. Là văn bản (ngôn ngữ) viết được trình bày bằng hình thức nói.

Câu 5: Trong nói và viết, cần tránh hiện tượng nào?

A. Ngôn ngữ nói được ghi lại bằng chữ viết.

B. Ngôn ngữ viết được trình bày lại bằng lời nói.

C. Dùng ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết đúng lúc, đúng chỗ.

D. Dùng những yếu tố đặc thù của ngôn ngữ viết khi nói.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS làm bài tập sau:

Viết đoạn văn ngắn khoảng 200 chữ sử dụng ngôn ngữ trang trọng chia sẻ cảm nhận của bạn về nét độc đáo của một bài thơ được viết theo phong cách cổ điển hoặc lãng mạn mà bạn yêu thích.