Giáo án và PPT Ngữ văn 12 chân trời bài 3: Vịnh Tản Viên sơn (Cao Bá Quát)

             TIẾT    : ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM VỊNH TẢN VIÊN SƠN

A. KHỞI ĐỘNG

GV cho HS xem video và phát biểu cảm nhận 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả              

Trình bày hiểu biết của em về tác giả Cao Bá Quát?

Sản phẩm dự kiến:

 Cao Bá Quát (1808 – 1855). Là nhà thơ triều Nguyễn. ông nổi tiếng là người có tài thơ và cốt cách cứng cỏi. Các tác phẩm của ông bao gồm cả thơ chữ Hán và thơ chữ Nôm. Thơ chữ Hán ông có cả ngàn bài in trong các tập Cao Bá Quát thi tập, Mẫn Hiên thi tập, Cao Chu Thần thi tập, Cao Chu Thần Di thảo.

2. Tác phầm

Xuất xứ của bài thơ Vịnh Tản Viên sơn? 

Sản phẩm dự kiến:

Vịnh Tản Viên sơn in trong Cao Bá Quát toàn tập, tập một, Trung tâm nghiên cứu Quốc học và NXB Văn học 2004. 

II. Khám phá văn bản

a, Vẻ đẹp của núi Tản Viên 

Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh góp phần thể hiện vẻ đẹp của núi Tản Viên trong bài thơ 

Sản phẩm dự kiến:

b, Tình cảm cảm xúc đối với thiên nhiên và vị thần chủ nhân đỉnh núi

Qua bài thơ, tác giả thể hiện tình cảm, cảm xúc gì với thiên nhiên núi Tản Viên và vị thần là chủ nhân đỉnh núi ấy.

Sản phẩm dự kiến:

+ Thái độ: chiêm ngưỡng, đắm say thể hiện tập trung ở các dòng thơ miêu tả về vẻ đẹp hình thể, tầm vóc của núi Tản Viên như một thắng cảnh độc đáo.

+ Thái độ tình cảm ngưỡng mộ, tự hào: Thể hiện thông qua các dòng thơ nhắc lại truyền thuyết Sơn Tinh Thủy Tinh và sự thất bại của Đường Y, Cao Bền như một biểu tượng lịch sử dân tộc.

c, Thông điệp

Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc qua bài thơ là gì? 

Sản phẩm dự kiến:

Sau khi đọc bài thơ có thể rút ra thông điệp mà nhà thơ gửi gắm là: hãy ngắm nhìn ngọn núi Tản Viên hùng vĩ, linh thiêng để thêm yêu quý, tự hào về núi sông và lịch sử nước Nam. 

d) Sự thống nhất giữa nội dung và nghệ thuật

Chỉ ra một số biểu hiện cho thấy sự thống nhất giữa hình thức nghệ thuật và nội dung của bài thơ.

Sản phẩm dự kiến:

+ Thể thơ thất ngôn bát cú, dùng chữ Hán thể hiện sắc thái trang trọng phù hợp với dụng ý “tả cảnh”.

+ Các chi tiết chọn lọc, VB hàm súc, ý ngoài lời giúp tác giải truyền đạt chủ đề sông núi linh thiêng.

+ Thơ trữ tình giúp tác giả bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình qua tiếng nói của chủ thể trữ tình.

III. Tổng kết

Nhận xét những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản Vịnh Tản Viên sơn. 

Sản phẩm dự kiến:

Nội dung: Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên núi Tản đồng thời cũng bày tỏ sự trân trọng, tự hào đối với lịch sử Việt.

Nghệ thuật: Thể thơ thất ngôn, bát cú dùng thể hiện sắc thái trang trọng.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Cao Bá Quát sống ở thời nào?

A. Triều Lê.

B. Triều Mạc.

C. Triều Nguyễn. 

D. Triệu Lý.

Câu 2: Sáng tác của Cao Bá Quát bao gồm có?

A. Thơ văn chữ Hán.

B. Thơ chữ Nôm.

C. Thơ Quốc ngữ.

D. Cả thơ văn chữ Hán và chữ Nôm.
 

Câu 3: Ngọn núi nào đã được nhắc đến trong bài thơ trên?

A. Núi Côn Sơn.

B. Núi Cả.

C. Núi Tản Viên.

D. Núi Đôi.
 

Câu 4: Núi Tản Viên còn có tên gọi khác là:

A. Núi Tản.

B. Núi Tịnh.

C. Núi Mã.

D. Núi Đọ.

Câu 5: Núi Tản thờ ai?

A. Thủy Thánh Thủy Tinh.

B. Sơn Thánh Tản Viên.

C. Thờ Nguyễn Trãi.

D. Thờ Vua Lê Thánh Tông.
 

 Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Viết đoạn văn ngắn khoảng 150 chữ trình bày cảm nhận của em về thiên nhiên núi Tản qua bài thơ Vịnh Tản Viên sơn của Cao Bá Quát.