Giáo án và PPT Ngữ văn 12 chân trời bài 2: Lão Hạc (Nam Cao)

                      TIẾT    : NHỮNG Ô CỬA NHÌN RA CUỘC SỐNG

A. KHỞI ĐỘNG

GV cho HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

Tìm hiểu về cuộc đời cũng như sự nghiệp của nhà văn Nam Cao

Sản phẩm dự kiến:

Nam Cao: (1915 - 1951), tên khai sinh là Trần Hữu Tri. Quê quán: làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Sang, phủ Lí Nhân tỉnh Hà Nam. Ông là một trong những nhà văn hiện đại xuất sắc của văn học Việt Nam. Ông đặc biệt thành công ở lĩnh vực truyện ngắn với những tác phẩm tiêu biểu như: Chí Phèo, Lão Hạc,...

 2. Văn bản “Lão Hạc”

Nêu thể loại, chủ đề, xuất xứ văn bản “Lão Hạc”

Sản phẩm dự kiến:

Thể loại: Truyện ngắn

Chủ đề: Số phận nhỏ bé bất hạnh của những con người lao động trong xã hội Việt Nam trước CMT8.

Xuất xứ: Truyện ngắn Lão Hạc sáng tác năm 1943. Là một trong những truyện ngắn xuất sắc về đề tài nông dân trong văn học Việt Nam hiện đại

II. Khám phá văn bản

1. Điểm nhìn, ngôi kể và mối quan hệ trong chỉnh thể tác phẩm 

Xác định ngôi kể, điểm nhìn và chỉ ra tác dụng của cách sử dụng ngôi kể, điểm nhìn đó trong văn bản?

Sản phẩm dự kiến:

Ngôi kể: Thứ nhất

Điểm nhìn: Từ nhân vật ông giáo

Tác dụng: Toàn bộ cuộc đời của lão Hạc hiện lên qua cái nhìn, cảm xúc và suy nghĩ của ông giáo, kể cả những hiểu lầm hoặc đánh giá lầm của chính bản thân ông về lão Hạc. Thể hiện rõ tính cách nhân từ tốt bụng và những nỗ lực muốn thấu hiểu con người của ông giáo.

2. Phân tích nhân vật lão Hạc

a. Lão Hạc con người cua nhân cách và tự trọng

Nêu một số nét tính cách nổi bật của nhân vật lão Hạc và cho biết những chi tiết nào thể hiện tính cách đó?

Sản phẩm dự kiến:

3. Giá trị nhận thức, giáo dục, thẩm mỹ của tác phẩm

a. Hoàn cảnh sống và mối quan hệ với tính cách

Theo anh chị, hoàn cảnh sống có mối liên hệ như thế nào đến tính cách của nhân vật? Lão Hạc tiêu biểu cho tầng lớp nào trong xã hội Việt Nam trước cách mạng tháng tám?

Sản phẩm dự kiến:

- Hoàn cảnh: Lão Hạc là một nông dân ở vùng nông thôn nghèo. Người làng đều vất vả kiếm sống, giành giật nhau từng công việc. Kiếm tiền bằng những nghề lương thiện lẫn bất lương. Lão từng có một gia đình hạnh phúc tôn trọng và yêu thương nhau. Vợ mất sớm, con đi làm xa tuổi già neo đơn chỉ còn cậu Vàng bầu bạn.

=> Cũng chính vì hoàn cảnh ấy khiến cho lão luôn muốn được bảo vệ tâm nguyện của người vợ là canh giữ mảnh vườn cho con và chăm lo cho đứa con. Còn đối với làng xóm, lão giữ tâm hồn lương thiện trong sáng, tự trọng và tôn trọng mọi người.

=> Lão Hạc chính là đại diện cho tầng lớp nông dân Việt Nam trước CMT8/1945 chết để dành sự sống cho gia đình người thân và bảo toàn lòng tự trọng

b) Phong cách hiện thực của truyện ngắn Lão Hạc 

Lão Hạc được viết theo phong cách lãng mạn hay hiện thức? Căn cứ vào đâu để bạn xác định điều đó?

Sản phẩm dự kiến:

Truyện ngắn lão Hạc viết theo phong cách hiện thực. Điều này thể hiện rõ qua các yếu tố:

+ Đề tài: Bức tranh nông thôn Việt Nam và đời sống nông dân trước CMT8/1945.

+ Cảm hứng: Phơi bày hiện thực tăm tối và đời sống khốn cùng của người nông dân, từ đó ca ngợi sức mạnh của tình yêu thương và bản chất lương thiện của họ.

+ Nghệ thuật: Sử dụng một loạt những hình ảnh, chi tiết chân thực xuất phát từ đời sống nông thôn Việt Nam trước CMT8/1945 thời Nam Cao sống; nhân vật điển hình cho tầng lớp nhân dân Việt Nam trước CMT8/1945.

 III. Tổng kết

Nhận xét những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản Lão Hạc?

Sản phẩm dự kiến:

Nội dung: Là sự ca ngợi, đồng cảm với con người thuộc tầng lớp lao động khốn khổ nhưng giàu lòng tự trọng và nhân cách. Đồng thời là sự phê phán hiện thực xã hội cũ đã dồn ép họ tới bước đường cùng.

Nghệ thuật: Sử dụng ngôi kể thứ nhất cùng điểm nhìn trần thuật đặc sắc. Xây dựng tình huống truyện và nhân vật vô cùng tài tình. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, sử dụng hệ thống hình ảnh, từ ngữ vô cùng đắt giá.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận định nào chính xác nhất khi nói đến cái chết của Lão Hạc?

A. Thể hiện tính tự trọng của người nông dân, đồng thời gián tiếp tố cáo xã hội thực dân phong kiến.

B. Là bằng chứng cảm động về tình phụ tử mộc mạc giản dị.

C. Là bằng chứng cảm động về tình cảm cha con mộc mạc giản dị, bên cạnh đó còn thể hiện tính tự trọng của người nông dân cũng như tố cáo xã hội thực dân phong kiến.

D. Sự đau khổ tột cùng của con người khi không còn cái gì ăn chỉ có thể nằm thoi thóp chờ đợi cái chết.

Câu 2: Trong tác phẩm Lão Hạc con trai lão Hạc đi phu vì:

A. Vì muốn đổi đời nhanh chóng.

B. Phẫn chí vì nghèo không lấy được vợ.

C. Vì quá nghèo túng.

D. Vì cãi nhau với cha.

Câu 3: Vì sao Lão Hạc phải bán đi cậu Vàng?

A. Vì sợ kẻ trộm đánh bả.

B. Vì lão chán không muốn nuôi con chó nữa.

C. Vì con chó ăn quá nhiều.

D. Vì nếu nuôi con chó sẽ phải tiêu vào tiền của con.

Câu 4: Dòng nào nói đúng nhất về nghệ thuật xây dựng nhân vật của nhà văn Nam Cao?

A. Đặt nhân vật vào những tình huống trớ trêu để tự bộc lộ mình.

B. Luôn để nhân vật vào tình huống trớ trêu để bộc lộ mình đồng thời để các nhân vật khác nhận xét về họ. Bên cạnh đó còn xen kẽ đối thoại của nhân vật chính với các nhân vật khác để bộc lộ mình.

C. Đẩy mạnh đối thoại đội tâm của nhân vật.

D. Đặt nhân vật vào cuộc đấu tranh tư tưởng.

Câu 5: Qua các tác phẩm về người nông dân trong xã hội cũ, em nhận thấy cuộc đời và tính cách của người nông dân có đặc điểm gì?

A. Là những số phận nghèo khổ, bần cùng trong xã hội.

B. Thể hiện sự đùm bọc yêu thương lẫn nhau của những con người có cùng cảnh ngộ.

C. Thể hiện nhân cách cao đẹp của con người trước mọi hoàn cảnh.

D. Họ là những người có số phận nghèo khổ, bần cùng trong xã hội nhưng luôn biết yêu thương trân trọng tình cảm. Dù gặp bất cứ hoàn cảnh nào họ vẫn luôn giữ tấm lòng trong sạch cao đẹp.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Hãy sưu tầm một số tác phẩm viết về đề tài người nông dân trước CMT8/1945 mà em đã được đọc.