Giáo án và PPT Ngữ văn 7 cánh diều Bài 6: Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật

VIẾT BÀI VĂN PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM NHÂN VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi: kể tên một số truyện ngụ ngôn mà em đã học, đã đọc và nêu ấn tượng, cảm nhận riêng của mình về một nhân vật trong truyện ngụ ngôn mà em thích nhất. 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong truyện ngụ ngôn.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: 

• Thế nào là phân tích đặc điểm nhân vật?

• Đặc điểm của nhân vật thường được thể hiện qua những phương diện nào?

• Bài phân tích đặc điểm nhân vật thuộc thể loại nào?

• Để viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong truyện ngụ ngôn, em cần chú ý những yêu cầu nào?

Sản phẩm dự kiến:

1. Phân tích đặc điểm nhân vật là gì?

- Phân tích đặc điểm nhân vật là nêu lên nhận xét về các đặc điểm của nhân vật và làm sáng tỏ các đặc điểm ấy.

- Đặc điểm của nhân vật thường được thể hiện qua những nét tiêu biểu như: lai lịch, hoàn cảnh, hình dáng, cử chỉ, hoạt động, lời nói, ý nghĩ….

2. Yêu cầu đối với kiểu bài phân tích đặc điểm nhân vật trong truyện ngụ ngôn

- Giới thiệu được nhân vật cần phân tích:

Nhân vật trong truyện ngụ ngôn có thể là con người, có thể là sự vật hoặc các con vật được nhân hoá, có đặc điểm như con người.

- Nêu nhận xét về đặc điểm nhân vật và phân tích, làm sáng tỏ đặc điểm ấy thông qua những chi tiết tiêu biểu.

- Bố cục của bài viết cần đảm bảo:

+  Mở bài: Giới thiệu cần phân tích và khái quát đặc điểm nổi bật của nhân vật.

+ Thân bài: Lần lượt phân tích và làm sáng tỏ từng đặc điểm của nhân vật thông qua các chi tiết cụ thể trong tác phẩm (lai lịch, hoàn cảnh, cử chỉ, hành động, suy nghĩ…)

+ Kết bài: Khái quát lại đặc điểm của nhân vật, nêu ý nghĩa hoặc rút ra bài học sâu sắc.

Hoạt động 2: Thực hành viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong truyện ngụ ngôn

- GV yêu cầu HS đọc đề bài và thực hiện các bước tạo lập văn bản:

+ GV hướng dẫn HS chuẩn bị trước khi viết bài

+ GV hướng dẫn HS xác định đặc điểm nhân vật theo bảng hướng dẫn)

- GV hướng dẫn HS tìm ý và lập dàn ý:

+ HS tìm ý bằng cách trả lời các câu hỏi

+ HS lập dàn ý cho bài văn theo bố cục 3 phần: MB – TB – KB

Sản phẩm dự kiến:

Đề bài: Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật người thợ mộc trong truyện ngụ ngôn “Đẽo cày giữa đường”.

III. Viết theo quy trình

Bước 1: Chuẩn bị

- Đọc và xác định yêu cầu của bài tập

- Đọc lại truyện, xem lại nội dung đọc hiểu truyện ngụ ngôn “Đẽo cày giữa đường”

- Nội dung: Kể về một anh thợ mộc dốc hết vốn mua gỗ về đẽo cày bán. Khi đẽo cày ai khuyên gì anh ta cũng làm theo và kết quả là không có tác dụng gì và vốn liếng đi đời nhà ma)

- Xác định đặc điểm nhân vật mà em định viết (có thể theo bảng sau:

 2.  Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

- HS tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi:

+ Truyện viết về sự kiện gì, có những nhân vật nào, ai là nhân vật chính?

+ Nhân vật chính là người như thế nào? (Nêu các đặc điểm của nhân vật và các biểu hiện cụ thể trong tác phẩm).

+ Em có nhận xét, đánh giá gì về nhân vật? (Nêu lên những cảm xúc, suy nghĩ về đặc điểm của nhân vật,...).

- Lập dàn ý bằng cách dựa vào các ý đã tìm được, sắp xếp lại theo ba phần lớn của bài văn, gồm:

Mở bài: Giới thiệu đặc điểm nổi bật của nhân vật người thợ mộc trong truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường.

Thân bài:

+ Lần lượt phân tích và làm sáng tỏ từng đặc điểm của nhân vật người thợ mộc thông qua các chi tiết cụ thể (hoàn cảnh, cử chỉ, hành động, ý nghĩ,...).

+ Nêu nhận xét của em về nhân vật người thợ mộc.

Kết bài: Qua việc phân tích đặc điểm nhân vật người thợ mộc, nêu lên ý nghĩa hoặc bài học sâu sắc.

…………………………………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Để viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong truyện ngụ ngôn, các em cần chú ý điều gì?

A. Nhân vật trong truyện ngụ ngôn có thể là sự vật hoặc các con vật được nhân hóa, có đặc điểm như người, có khi nhân vật là con người

B. Nêu nhận xét về đặc điểm nhân vật và phân tích, làm sáng tỏ đặc điểm ấy thông qua những chi tiết tiêu biểu chứ không phải chỉ kể lại câu chuyện về nhân vật

C. Lập dàn ý cho bài viết

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Câu 2: Em cần chuẩn bị gì cho bài văn phân tích đặc điểm nhân vật?

A. Xem lại nội dung đọc hiểu của truyện ngụ ngôn đó

B. Xác định đặc điểm nhân vật mà em định viết bài văn phân tích

C. Cả A và B đều đúng

D. Cả A và B đều sai

Câu 3: Khi kiểm tra và chỉnh sửa, em cần lưu ý các lỗi nào?

A. Lỗi về ý

B. Lỗi diễn đạt

C. Cả A và B đều đúng

D. Cả A và B đều sai

Câu 4: Nhân vật trong truyện ngụ ngôn là những ai?

A. Sự vật hoặc con vật được nhân hóa

B. Có khi nhân vật là con người

C. Cả A và B đều đúng

D. Cả A và B đều sai

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật em yêu thích nhất.