Giáo án và PPT Ngữ văn 7 cánh diều Bài 8: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống

VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV chiếu cho HS quan sát một số hình ảnh và đặt câu hỏi: Những hình ảnh sau làm em liên tưởng đến sự việc, hiện tượng gì diễn ra trong cuộc sống hằng ngày?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Định hướng viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: 

• Nêu cách hiểu về kiểu bài bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống. 

• Để viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống, HS cần phải làm gì?

Sản phẩm dự kiến:

a) Khái niệm

- Nghị luận về một vấn đề trong đời sống là nêu lên và trình bày ý kiến của mình (tán thành hay phản đối) về một vấn đề của đời sống bằng cách đưa ra được lí lẽ rõ ràng, kết hợp với bằng chứng đa dạng để thuyết phục người đọc, người nghe.

 b) Lưu ý

- Xác định được vấn đề cần bàn luận.

- Tìm hiểu các tư liệu liên quan đến vấn đề xã hội cần nghị luận đó.

- Giải thích vấn đề và làm sáng tỏ ý kiến của mình bằng việc nêu ra lý lẽ và bằng chứng.

Hoạt động 2: Chuẩn bị trước khi viết 

- GV nêu yêu cầu bài: Viết bài văn trả lời cho câu hỏi: “Thế nào là lối sống giản dị?”.

- GV hướng dẫn HS chuẩn bị trước khi viết theo các bước:

* Chuẩn bị

- GV hướng dẫn HS:

+  Đọc kĩ lại văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ (Phạm Văn Đồng) và xem lại nội dung đọc hiểu của VB này.

+ Xem mục Định hướng nêu trên để nắm vững các yêu cầu của bài văn nghị luận về một vấn đè trong đời sống.

+ Tập hợp những hiểu biết từ sách báo và đời sống thực tế về những lời dạy và tấm gương có lối sống cao đẹp, giản dị.

* Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý:

GV hướng dẫn HS huy động tối đa các ý tưởng để tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:

+ Thế nào là giản di?

+ Tính giản dị được biểu hiện qua những phương diện nào?

+ Tại sao cần sống giản dị?

+ Em biết những tấm gương nào về lối sống giản dị trong thực tế, sách bảo,…?

+ Em có suy nghĩ như thế nào về việc rèn luyện cho mình lối sống giản dị?

- Lập dàn ý

GV hướng dẫn HS sắp xếp các câu trả lời theo trật tự hợp lí để hoàn thành dàn ý với ba phần như gợi ý trong SGK trang 47: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

Sản phẩm dự kiến:

- Tìm hiểu đề.

- Tìm ý.

- Lập dàn ý:

a) Mở bài:

+ Dẫn dắt vấn đề cần nghị luận.

+ Nêu vấn đề.

b) Thân bài:

+ Nêu quan niệm về lối sống giản dị.

+ Nêu biểu hiện của lối sống giản dị.

+ Phân tích ý nghĩa của lối sống giản dị.

+ Liên hệ với bản thân trong việc rèn luyện lối sống giản dị.

c) Kết bài:

+ Khẳng định vai trò của lối sống giản dị.

+ Nêu suy nghĩ về hướng rèn luyện của em. 

…………………………………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống là gì?

A. Nêu được vấn đề, làm rõ thực chất của vấn đề

B. Trình bày rõ ràng ý kiến phản đối của người viết về một quan niệm, cách hiểu khác

C. Đưa ra được lí lẽ và bằng chứng để chứng tỏ ý kiến phản đối là hoàn toàn có cơ sở

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Câu 2: Mục đích của bài viết này là gì?

A. Phản đối quan niệm, cách hiểu không đúng về một vấn đề

B. Nhằm góp phần tạo nên một sự thay đổi tích cực trong đời sống

C. Cả 2 đáp án trên đều đúng

D. Cả 2 đáp án trên đều sai

Câu 3: Làm thế nào để ý kiến của mình thuyết phục được người đọc?

A. Ý kiến tán thành hay phản đối đều phải có cơ sở

B. Trình bày quan điểm của mình thành ý rõ ràng, có lí lẽ và bằng chứng cụ thể, xác thực

C. Cả 2 đáp án trên đều đúng

D. Cả 2 đáp án trên đều sai

Câu 4: Dòng nào sau đây không phải là ý nằm trong phần thân bài?

A. Nêu được vấn đề nghị luận và bày tỏ cách nhìn nhận về vấn đề

B. Trình bày thực chất của ý kiến, quan niệm đã nêu để bàn luận

C. Phản đối các khía cạnh của ý kiến, quan niệm

D. Nhận xét những tác động tiêu cực của ý kiến, quan niệm đối với đời sống

Câu 5: Khi chỉnh sửa bài viết, em cần đảm bảo những yêu cầu nào?

A. Nêu cụ thể vấn đề nghị luận và ý kiến cần phản đối.

B. Trình bày rõ sự phản đối của người viết về ý kiến vừa nêu. Đưa ra được lý lẽ và bằng chứng để việc phản đối ý kiến có sức thuyết phục

C. Nêu được ý nghĩa của việc phản đối ý kiến trái ngược về vấn đề

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Viết bài văn nghị luận về vấn đề: Sự ảnh hưởng của mạng xã hội đến cuộc sống của giới trẻ ngày nay.

Câu 2: Viết bài văn nghị luận về vấn đề: Lòng biết ơn trong cuộc sống hiện đại.