Giáo án và PPT Tiếng Việt 4 cánh diều Bài 17: Luyện tập về lựa chọn từ ngữ

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ LỰA CHỌN TỪ NGỮ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức cho HS chơi trò chơi khởi động: Cách chơi:

Học sinh đứng tại chỗ trong lớp học, quản trò đứng phía trên bục giảng. Người điều khiển hô “chim bay" đồng thời giang hai cánh tay như chim đang bay Cùng lúc đó mọi người phải làm động tác và hộ theo người điều khiển. Nếu người điều khiển hộ những vật không bay được như “nhà bay" hay “bàn bay" mà người nào làm động tác bay theo người điều khiển hay những vật bay được mà lại không làm động tác bay thì sẽ bi phạt.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nhận xét về việc dùng từ ở đoạn văn.

GV mời 1 HS đọc BT 1. Cả lớp đọc thầm theo: Đọc và trả lời câu hỏi:

Tôi lim dim mắt ngắm mấy con ngựa đang ăn cỏ trong một vuôn đảo ven đường. Con đen huyền, con trắng tuyết, con đỏ son, chân dịu dàng, chùm đuôi cong lượt thuốt liễu rủ.

Theo NGUYỄN PHAN HÁCH

a) Tác giả sử dụng những từ nào để tả màu sắc của mỗi con ngựa?

b) Tìm những từ chỉ màu sắc có nghĩa giống mỗi từ trên.

(M) trắng tuyết – trắng xoá, trắng tinh.

c) Theo em, vì sao tác giả lại lựa chọn sử dụng các từ chỉ màu sắc đó?

Sản phẩm dự kiến:

a) Tác giả sử dụng những từ để tả màu sắc của mỗi con ngựa: Đen huyền, trắng tuyết, đỏ son.

b) Những từ chỉ màu sắc giống mỗi từ trên. VD: trắng tuyết – trắng xoá, trắng tinh. 

c) Các từ đen huyền, trắng tuyết, đỏ son mà tác giả sử dụng làm cho người đọc có thể tưởng tượng một cách rõ ràng về màu sắc tuyệt đẹp của những con ngựa mà tác giả nhắc đến. Việc sử dụng các từ này giúp đoạn văn trở nên hay và gần gũi với người đọc.

Hoạt động 2: Nhận xét về việc dùng từ ở đoạn văn (BT 2)

GV mời 1 HS đọc YC của BT 2. Cả lớp đọc thầm theo: Tìm từ thích họp trong ngoặc đơn để hoàn chỉnh đoạn văn dưới đây:

Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim. Từ xa nhìn lại, cây gạo sùng sũng như một tháp đèn khổng lồ. Hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa (hồng tươi, hồng hào). Hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nền (trong vắt, trong xanh). Tất cả đều (long lanh, lồng lãnh), lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen,.... đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng nó gọi nhau, trò chuyện, trêu ghẹo và (tranh luận, tranh cãi) nhau, ổn mà vui không thể tưởng được.

Theo VŨ TÚ NAM

Sản phẩm dự kiến:

Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ. Hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi. Hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh. Tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen,... đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượng xuống. Chúng nó gọi nhau, trò chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà vui không thể tưởng được.

Hoạt động 3: Viết đoạn văn.

- GV mời 1 HS đọc YC của BT 3. Cả lớp đọc thầm theo:

Viết đoạn văn ngắn (3 – 5 câu) tả màu sắc, hương thơm của một số loài hoa trong vườn hoa.

- GV hướng dẫn HS làm bài:

+ Nhớ lại bài văn tả cây cối đã học.

+ Hình dung lại một vườn hoa mà em đã biết.

+ Viết đoạn văn ngắn (3 – 5 câu) tả một số cây hoa trong vườn hoa. Chú ý lựa chọn từ ngữ thể hiện màu sắc, hình dạng riêng (đặc trưng) của các cây hoa em định tả.

+ Đọc lại các câu mới viết; thay những từ ngữ chưa ưng ý (nếu có) bằng từ ngữ khác.

…………………..

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Câu 1: Trạng ngữ chỉ phương tiện dùng để làm gì?

• A. Bổ sung thông tin về nguyên nhân diễn ra hoạt động được nói đến trong câu
• B. Bổ sung thông tin về phương tiện thực hiện hoạt động được nói đến trong câu
• C. Bổ sung thông tin về mục đích thực hiện hoạt động được nói đến trong câu
• D. Bổ sung thông tin về địa điểm thực hiện hoạt động được nói đến trong câu

Câu 2: Trạng ngữ chỉ phương tiện trả lời cho câu hỏi nào?

• A. Bằng gì?
• B. Bằng cái gì?
• C. Với cái gì?
• D. Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 3: Trạng ngữ "Bằng ngòi bút trào phúng bậc thầy" trong câu "Bằng ngòi bút trào phúng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã lên án gay gắt cái xã hội tư sản thành thị đang đua đòi lối sống văn minh rởm, hết sức lố lăng, đồi bại đương thời" (Trần Hữu Tá) biểu thị điều gì?

• A. Phương tiện diễn ra hành động được nói đến trong câu.
• B. Mục đích thực hiện hành động được nói đến trong câu.
• C. Nơi chốn diễn ra hành động được nói đến trong câu.
• D. Nguyên nhân diễn ra hành động được nói đến trong câu.

Câu 4: Trạng ngữ trong câu là

• A. biện pháp tu từ trong câu.
• B. một trong số các từ loại của tiếng Việt.
• C. thành phần phụ của câu.
• D. thành phần chính của câu.

Câu 5: Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có dấu gì khi viết câu?

• A. Dấu gạch ngang.
• B. Dấu hai chấm.
• C. Dấu phẩy.
• D. Dấu chấm phẩy.

Câu 6: Có thể phân loại trạng ngữ theo cơ sở nào?

• A. Theo các nội dung mà chúng biểu thị.
• B. Theo vị trí của chúng trong câu.
• C. Theo mục đích nói của câu.
• D. Theo thành phần chính nào mà chúng đứng liền trước hoặc liền sau.

Sản phẩm dự kiến: