Giáo án và PPT Tiếng Việt 4 cánh diều Bài 9: Chủ ngữ

BÀI 9: TÀI SẢN VÔ GIÁ

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: CHỦ NGỮ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em hãy đặt câu theo kiểu Ai làm gì?, Ai là gì?, Ai như thế nào?.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Nhận xét

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu tác dụng của bộ phận câu được in đậm

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

BT1: Bộ phận in đậm trong mỗi câu sau được dùng để làm gì?

a) Ánh nắng là nguồn sáng vô giá.

Theo PHẠM NĂNG CƯỜNG

b) Con thỏ trắng này có vẻ bạo dạn lắm.

Theo NGUYỄN VĂN BÌNH

c) Mấy chú bé đi tìm chỗ ven suối để bắc bếp thổi cơm.

Theo TÔ HOÀI

Sản phẩm dự kiến:

a. Bộ phận cho biết sự vật được giới thiệu trong câu là ai (con gì, cái gì,...): ánh nắng

b. Bộ phận cho biết sự vật được nêu hoạt động trong câu là ai (con gì, cái gì,...): Mấy chú bé.

c. Bộ phận cho biết sự vật được miêu tả đặc điểm, trạng thái trong câu là ai (con gì, cái gì,...): Con thỏ trắng này.

Nhiệm vụ 2. Đặt câu hỏi cho bộ phận câu được in đậm

GV đưa ra câu hỏi:

BT2: Bộ phận nói trên trả lời cho câu gì?

Sản phẩm dự kiến:

Các bộ phận in đậm nói trên trả lời cho CH Ai? (Mấy chú bé); Con gì? (Con thỏ trắng này); Cái gì? (Ánh nắng).

Hoạt động 2. Rút ra bài học

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

• Chủ ngữ là gì?

• Chủ ngữ trả lời cho câu hỏi nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Chủ ngữ là một trong hai thành phần chính của câu, cho biết: 

• Sự vật được giới thiệu, nhận xét trong câu là ai (con gì, cái gỉ,...). 

• Sự vật được nêu hoạt động trong câu là ai (con gì, cái gì,...). 

• Sự vật được miêu tả đặc điểm, trạng thái trong câu là ai (con gì, cái gì,...).

- Chủ ngữ trả lời cho câu hỏi Ai? (hoặc Con gì?, Cái gì?).

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Điền từ vào chỗ trống?

Trong câu kể Ai làm gì? chủ ngữ thường do …… tạo thành.

A. Danh từ (hoặc cụm danh từ).

B. Tính từ (hoặc cụm tính từ).

C. Động từ (hoặc cụm động từ).

D. Phó từ.

Câu 2: Tìm chủ ngữ trong câu văn sau?

Qua truyện Dế Mèn phiêu liêu kí, em thấy Dế Mèn biết phục thiện.

A. Qua truyện Dế Mèn phiêu liêu kí.

B. Em.

C. Dế Mèn.

D. Biết phục thiện.

Câu 3: Trong các trường hợp sau đây trường hợp nào từ “chim sơn ca” làm chủ ngữ?

A. Bố mua tặng em một chú chim sơn ca.

B. Bình nuôi một chú chim sơn ca và một chú vẹt.

C. Chim sơn ca là loài chim có tiếng hót vô cùng hay.

D. Cửa hàng bán rất nhiều loài chim nào là sơn ca, vẹt, tu hú, gõ kiến,…

Câu 4: Trong các trường hợp sau đây trường hợp nào từ “mẹ em” làm chủ ngữ?

A. Món thịt rán tẩm bột của mẹ em là ngon nhất trên đời.

B. Món quà sinh nhật của mẹ em là một chiếc đồng hồ.

C. Mẹ em là một người phụ nữ vô cùng xinh đẹp.

D. Em yêu mẹ em nhất trên đời.

Câu 5: Tìm chủ ngữ của mỗi câu trong đoạn văn sau?

Chú chuồn chuồn nước mới đẹp làm sao! (2) Màu vàng trên lưng chú lấp lánh. (3) Bốn cái cánh mỏng như giấy bóng. (4) Hai con mắt long lanh như thủy tinh. (5) Thân hình chú nhỏ và thon vàng như màu vàng của nắng mùa thu.

A. (1) – Chú chuồn chuồn nước, (2) – Màu vàng, (3) – Bốn cái cánh, (4) – Hai con mắt, (5) – Thân hình.

B. (1) – Chú chuồn chuồn, (2) – Màu vàng trên lưng, (3) – Bốn cái cánh, (4) – Hai con mắt, (5) – Thân hình.

C. (1) – Chú chuồn chuồn, (2) – Màu vàng, (3) – Bốn cái cánh, (4) – Hai con mắt, (5) – Thân hình chú.

D. (1) – Chú chuồn chuồn nước, (2) – Màu vàng trên lưng, (3) – Bốn cái cánh, (4) – Hai con mắt, (5) – Thân hình chú.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Tìm chủ ngữ trong các câu sau

a) Ngày xưa, chỗ này là trường học

b) Trong vườn, các cây đang chuyển màu lá

Câu 2: Đặt một câu nói về sức khoẻ của em hoặc về việc em tập thể dục thể thao để bảo vệ sức khoẻ. Xác định chủ ngữ của câu đó.