Bài tập file word Toán 9 kết nối Bài 3: Giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình

BÀI 3: GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP HỆ PHƯƠNG TRÌNH

(13 CÂU)

1. NHẬN BIẾT (3 CÂU)

Câu 1: Em hãy nêu các bước giải một bài toán bằng cách lập hệ phương trình.

Trả lời:

Các bước giải một bài toán bằng cách lập hệ phương trình:

Bước 1. Lập hệ phương trình:

•  Chọn ẩn số (thường chọn hai ẩn số) và đặt điều kiện thích hợp cho các ẩn số;
•  Biểu diễn các đại lượng chưa biết theo ẩn và các đại lượng đã biết;

Bước 2. Giải hệ phương trình.

Bước 3. Trả lời: Kiểm tra xem trong các nghiệm tìm được của hệ phương trình, nghiệm nào thỏa mãn, nghiệm nào không thỏa mãn điều kiện của ẩn, rồi kết luận.

Câu 2: Tìm hai số tự nhiên có tổng bằng 500, biết rằng nếu lấy số lớn chia cho số nhỏ thì được thương là 3 và số dư là 20.

Trả lời:

Gọi hai số cần tìm là x và y, trong đó x < y. Số dư trong phép chia y cho x là  20 nên x > 20. Vậy điều kiện của hai ẩn x, y và 20 < x < y

Tổng hai số bằng 500 nên ta có phương trình x + y = 500 

Khi chia y cho x ta được thương là 3, dư 20 nên ta có phương trình: y = 3x + 20 

Do đó, ta có hệ phương trình:

Giải hệ phương trình bằng phương pháp thế, ta được x = 120; y = 380. 

Do thỏa mãn điều kiện nên hai số càn tìm là 120 và 380.

Câu 3: Tìm số tự nhiên có hai chữ số, biết rằng tổng của hai chữ số đó bằng 10, và nếu viết hai chữ số đó theo thứ tự ngược lại thì được một số lớn hơn số ban đầu 18 đơn vị.

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 CÂU)

Câu 1: Tại sao khi giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình, ta thường chọn hai ẩn để giải quyết bài toán?

Trả lời:

Việc chọn hai ẩn giúp ta biểu diễn mối quan hệ giữa các đại lượng chưa biết một cách rõ ràng và đầy đủ. Hệ hai phương trình với hai ẩn cho phép chúng ta mô tả được hai điều kiện của bài toán, từ đó dễ dàng tìm ra các giá trị phù hợp của các ẩn số.

Câu 2: Nếu một bài toán cho biết tổng và hiệu của hai số, làm thế nào để lập hệ phương trình với hai ẩn cho bài toán đó?

Trả lời:

Gọi hai số cần tìm là x và y. Nếu tổng của hai số là S thì ta có phương trình x + y = S. Nếu hiệu của hai số là D thì ta có phương trình x – y = D. Hệ phương trình gồm hai phương trình này sẽ giúp ta giải được giá trị của x và y.

Câu 3: Hai thùng nước có tổng cộng 120 lít. Nếu chuyển 10 lít từ thùng thứ nhất sang thùng thứ hai, thì thùng thứ hai có gấp đôi thùng thứ nhất. Tính lượng nước ban đầu trong mỗi thùng.

Trả lời:

Câu 4: Tổng số tuổi của hai anh em là 30 tuổi. Nếu 3 năm trước, tuổi của anh gấp 3 lần tuổi em thì hiện tại mỗi người bao nhiêu tuổi?

Trả lời:

Câu 5: Một hình chữ nhật có chu vi 42 cm. Nếu tăng chiều dài thêm 5 cm và giảm chiều rộng đi 3 cm thì diện tích mới của hình chữ nhật là 130 cm². Tìm chiều dài và chiều rộng ban đầu của hình chữ nhật. 

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (2 CÂU)

Câu 1: Một ô tô đi từ A đến B với vận tốc trung bình là 50 km/h. Sau khi đi được 1 giờ, ô tô dừng lại nghỉ 30 phút rồi tiếp tục đi với vận tốc 60 km/h. Tổng thời gian di chuyển và nghỉ là 5 giờ, và tổng quãng đường là 260 km. Tính quãng đường ô tô đi với mỗi vận tốc.

Trả lời:

Gọi quãng đường ô tô đi với vận tốc 50 km/h là x (km) và với vận tốc 60 km/h là y (km). 

Do tổng quãng đường là 260 nên ta có: x + y = 260 (1). 

Ta có: quãng đường = vận tốc x thời gian, mà tổng thời gian di chuyển và nghỉ là 5 giờ, nên ta có phương trình: (2)

Từ (1) và (2), ta có hệ phương trình: 

Giải hệ phương trình trên bằng phương pháp thế, ta được x = 100 km và y = 160 km. 

Câu 2: Hai vòi nước cùng chảy vào một bể chứa thì sau 80 phút đầy bể. Nếu mở riêng từng vòi, vòi thứ nhất chảy đầy bể trong thời gian ít hơn vòi thứ hai là 2 giờ. Hỏi mỗi vòi chảy đầy bể trong bao lâu?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (3 CÂU)

Câu 1: Một cửa hàng bán hai loại bút bi, loại A có giá 10.000 đồng/chiếc và loại B có giá 12.000 đồng/chiếc. Trong một ngày, cửa hàng bán tổng cộng 50 chiếc bút với tổng doanh thu là 560.000 đồng. 

Hãy lập hệ phương trình để tìm số lượng bút loại A và loại B đã bán trong ngày hôm đó.

Trả lời:

Gọi x là số lượng bút loại A bán được, y là số lượng bút loại B bán được. 

Theo đề bài, ta có thông tin: 

• Tổng số bút bán được là 50: x + y = 50 (1) 
• Tổng doanh thu là 560 000 đồng, mỗi bút loại A có giá 10 000 đồng và mỗi bút loại B có giá 12 000 đồng: 10 000x + 12 000y = 560 000 (2) 

Từ (1) và (2) ta có hệ phương trình:

Giải hệ phương trình trên bằng phương pháp thế, hệ có nghiệm = (20; 30)

Vậy số bút loại A bán được là 20 chiếc, số bút loại B bán được là 30 chiếc.

-----------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------