Câu hỏi tự luận Ngữ Văn 11 Cánh diều Bài 8 Đọc 2: Thề nguyền và vĩnh biệt

TL: THỀ NGUYỀN VÀ VĨNH BIỆT

NHẬN BIẾT

Câu 1: Tìm hiểu về tác giả ?

Trả lời:

- Uy-li-am Sêch-xpia (1564-1616) là nhà viết kịch thiên tài của nước Anh và của nhân loại thời Phục hưng – thời kì được coi là “bước tiến bộ vĩ đại nhất từ trước đến bây giờ mà loài người chưa từng thất, một thời đại cần đến những con người khổng lồ và đã sinh ra được những con người khổng lồ”. Sếch- xpia là một con người như thế.

- Sự nghiệp biên kịch vĩ đại của ông rất đồ sộ, phong phú: 37 vở hài kịch, bi kịch, chính kịch bằng thơ xen văn xuôi, trong đó có những vở thành kiệt tác: Hăm –lét; Ô-ten-lô; Vua Lia; Người lái buôn thành Vơ-ni-dơ; Giấc mộng đêm hè; 12 chiếc ghê; Xê-da... Nhưng Sếch-xpia nổi tiếng nhất ở các vở bi kịch mà Rô-mê-ô và Giu-li-et là vở bi kịch đầu tiên.

- Đặc điểm nghệ thuật: Các tác phẩm của ông chủ yếu là hài kịch và kịch lịch sử, ông viết một cách rất tinh tế của nghệ thuật từ những năm cuối thế kỉ XVI, ông có phong cách nghệ thuật riêng trong sáng tác hài kịch của mình, riêng biệt và không giống với nghệ sĩ khác.

Câu 2: Văn bản thuộc thể loại gì ?

Trả lời:

Văn bản thuộc thể loại: Bi kịch

Câu 3: Nêu xuất xứ và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm ?

Trả lời:

- Trích từ vở Rô-mê-ô và Giu-li-ét, in trong Tuyển tập tác phẩm William Shakespeare, ĐẶNG THẾ BÍNH dịch.

Câu 4: Nêu phương thức biểu đạt của văn bản ?

Trả lời:

- Phương thức biểu đạt: tự sự.

Câu 5: Nêu bố cục của văn bản ?

Trả lời:

THÔNG HIỂU

Câu 6: Nêu giá trị nội dung của tác phẩm ?

Trả lời:

- Khẳng định tình yêu trong sáng và chân thành của hai nhân vật chính.

- Ca ngợi tình yêu con người là một nội dung của chủ nghĩa nhân văn.

- Mối tình của họ khẳng định sức sống vươn dậy trên mọi hoàn cảnh của con người. Mối tình đó cũng là lời kết án đanh thép, tố cáo thành kiến phong kiến, nguyên nhân thù hận của tình người, của chủ nghĩa nhân văn.

Câu 7: Nêu giá trị nghệ thuật của tác phẩm ?

Trả lời:

- Xây dựng tình huống là bối cảnh không gian và thời gian tinh tế, hợp lý với cuộc trò chuyện của hai nhân vật, làm nổi bật tính chất của bi kịch tình yêu nam nữ.

- Ngôn ngữ kịch: Sử dụng các lời thoại linh hoạt, cách nói, lối nói hồn nhiên của hai nhân vật, cách sử dụng lối nói của nhau để xóa đi sự ngăn cách mà hận thù tạo ra.

-Hành động kịch: Đẩy các tình tiết đến cao trào và xung đột của kịch…

-Tính chất bi kịch: bức tường cao chia cắt hai nhân vật (tả thực và tượng trưng)-) xung đột giữa khát vọng cao đẹp của nhân vật với đời sống thực tiễn của xã hội (sự hận thù giữa hai dòng họ).

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt thành công ở những đoạn độc thoại nội tâm..

Câu 8: Tóm tắt tác phẩm theo cách hiểu của em ?

Trả lời:

Tác phẩm “Thề nguyền và vĩnh biệt” là một phân cảnh trong vở kịch đó. Đoạn văn bản nói về cảnh đầu tiên Rô- mê- ô và Giu- li- ét gặp gỡ, họ đã say mê nhau từ cái nhìn đầu tiên, bất chấp mọi giới hạn, họ đã cùng thề nguyền và sẵn sàng gạt bỏ mọi thù hận, sự ngăn cấm giữa hai dòng họ để tiến tới với nhau.

VẬN DỤNG

Câu 9: Lời đọc thoại và tâm trạng của Romeo trong cảnh II, hồi II ?

Trả lời:

- Vượt tường vào nhà Giu-li-ét

→ Bất chấp sự hiểm nguy, liều lĩnh, táo bạo, mãnh liệt.

- Thể hiện sự ngưỡng mộ của mình: ví Giu-li-ét như mặt trời, đôi mắt – vì sao, gò má – ánh sáng ban ngày…

→ Trái tim yêu chân thành đằm thắm.

- Dùng nhiều thán từ bộc lộ cảm xúc

+ “Ôi”- choáng ngợp, say đắm.

+ “Ước gì ta là chiếc bao tay… mơn trớn gò má ấy” – tình yêu cuồng nhiệt làm nảy sinh khao khát chinh phục, gần gũi ở Rô-me-ô

Câu 10: Lời đối thoại của Romeo cùng người yêu có những nội dung gì ?

Trả lời:

+ Sẵn sàng từ bỏ họ tên của mình

+ Vượt qua bức tường cao và sự nguy hiểm nhờ đôi cánh của tình yêu

+ “Em nhìn tôi âu yến là tôi chẳng

ngại lòng hận thù”….

→ Sức mạnh tình yêu vượt lên trên mọi nỗi sợ hãi vì “cái gì tình yêu có thể làm là tình yêu dám làm”

→ Rô-me-ô là chàng trai mạnh mẽ, dũng cảm, dám vượt lên mọi trở ngại để được sống thật với cảm xúc, sự rung động của trái tim.

Câu 11: Tâm trạng của Romeo trong phân cảnh thề nguyền là gì ?

Trả lời:

Tình cảm chân thành, dù ngôn ngữ có vẻ khoa trương và khuôn sáo, thể hiện trái tim trẻ đang yêu nồng nàn, say đắm, lần đầu được chiêm ngưỡng người mình yêu- thiên thần hạnh phúc của mình, tìm mọi cách, mọi lời có cánh để biểu hiện lòng mình chủ động và đầy đam mê.

Câu 12: Qua lời độc thoại của Juliet đã thể hiện điều gì ?

Trả lời:

- Hai tiếng “Ối chao” thốt lên khi nhìn xuống vườn, thấy Rô-mê-ô, chàng trai vừa gặp đã làm nảy sinh tình yêu sét đánh. Nàng ngạc nhiên, lo lắng, lúng túng, hàm chứa tiếng thở dài lo âu vì chợt nhớ đến hận thù hai họ; cũng chưa thật hiểu chàng đến đây để làm gì? Liệu chàng có thật yêu mình không?

- Sự thù hận của hai dòng họ cứ ám ảnh cả hai người trong suốt cuộc đối thoại (Rô-mê-ô: 3 lần; Giu-li-ét: 5 lần): Tôi thù ghét cái tên của tôi; chẳng phải Rô-mê-ô, chẳng phải Mông-ta-ghiu; Từ nay tôi sẽ không bao giờ còn là Rô-mê-ô nữa;Chàng hãy khước từ cha chàng và từ chối dòng họ đi; chỉ có tên họ chàng là thù địch với em thôi, nơi tử, địa; họ mà bắt gặp anh…

- Giu-li-ét khẳng định chỉ có sự thù hận của hai dòng họ, tình yêu của hai người không đột với hận thù ấy. Đây là quyết tâm xây đắp tình yêu của hai người.

-  Hình ảnh thiên nhiên (âm thanh tiếng chim) không phải để khơi dậy hay khoét sâu hận thù mà chỉ để vượt lên trên hận thù, bất chấp hận thù. Cả hai đều ý thức được sự thù hận, song nỗi lo chung của cả hai là lo cho họ không được yêu nhau, không có được tình yêu của nhau.

Câu 13: Cuộc đối thoại của Juliet với Romeo diễn ra như thế nào ?

Trả lời:

- Khi nói với Rô-me-ô

+ Vừa ngạc nhiên, vừa lo lắng vì sự xuất hiện của Rô-mê-ô

+ Thật sự lo sợ cho tính mạng của chàng

+ Kín đáo chấp nhận tình yêu của Rô-me-ô

→ Giu-li-et là thiếu nữ chân thành, trong sáng, đón nhận tình yêu, bất chấp sự hận thù của hai dòng họ. Đó là khát vọng được sống thật với con người của mình.

Câu 14: Tâm trạng của Juliet như thế nào trong phân cảnh Thề Nguyền?

Trả lời:

- Giu-li-et khẳng định tình yêu tha thiết, mãnh liệt và chân thành, trong sáng dành cho Rô-me-ô

-Tâm trạng của Giu-li-ét không đơn giản như tâm trạng của Rô-mê-ô. Vì nàng là gái, yếu đuối hơn, dễ bị hoàn cảnh tác động hơn.

Câu 15: Ý nghĩa của lời thoại trong phân đoạn Thề Nguyền là gì ?

Trả lời:

- Những rào cản, khó khăn của mối thù truyền kiếp không thể ngáng trở tình yêu tha thiết, sâu đậm, chân thành của họ dành cho nhau. Vì tình yêu mà cả hai đều ghét bỏ chính tên họ của mình và sẵn sáng đổi nó để theo đuổi tình yêu

- Tình yêu chưa xung đột với thù hận mà chỉ diễn ra trên nền thù hận. Thù hận được nhắc tới không phải để khơi dạy, khoét sâu mâu thuẫn của 2 dòng họ mà chỉ để hướng tới cổ vũ sức mạnh để đôi bạn trẻ vững tin bước qua. Thù hận đã bị đẩy lùi, chỉ con tình người bao la, phù hợp với lý tưởng nhân văn.

Câu 16: Trong hồi 3, cảnh V (Vĩnh Biệt ) nhân vật Juliet được miêu tả như thế nào ?

Trả lời:

- Muốn níu kéo người yêu ở lại (Anh đi ư? Trời còn lâu mới sáng. Anh ơi, anh cứ tin lời em nói)

- Khi trời sáng: giọng điệu thúc giục, vội vàng, hoảng hốt ( Trời sáng rồi, trời sáng rồi! Anh ơi, đi đi, đi ngay đi; Anh ơi, anh đi đi. Trời mỗi lúc một sáng).

- Cách cảm nhận của Giu-li-ét về tiếng chim sơn ca: nàng phủ nhận âm thanh êm ái, thánh thót vốn có của loài chim sơn ca. →dự báo sự chia lìa, xa cách mà k biết hẹn ngày trở lại.

- Trong lời thoại của Giu-li-ét chứa đựng nhiều mâu thuẫn:

+ Giữa 1 bên là hiện thực tàn khốc, nghiệt ngã không thể thay đổi khi Rô-me-ô phải ra đi “em nhìn thấy anh đứng dưới đấy như thây ma nằm dưới mồ…”

+ Một bên luôn mong muốn, khát khao được sống mãi trong tình yêu “anh ơi có bao giờ chúng ta lại được gặp nhau nữa không?”

- Tâm trạng:

→ Sự đau đớn, mâu thuẫn giằng xé, bi quan trước hiện thực nghiệt ngã, phũ phàng. Nhưng dù có xa cách, chia lìa trong đau đớn thì Giu-li-et vẫn luôn hi vọng, khát khao, có niềm tin vào tình yêu vĩnh cử

Câu 17: Trong hồi 3, cảnh V (Vĩnh Biệt ) nhân vật Romeo được miêu tả như thế nào ?

Trả lời:

- Khát khao, hy vọng, mong muốn thiết tha, quyết tâm ở lại không muốn rời xa tình yêu “anh tha thiết muốn ở lại nơi đây, chẳng còn lòng nào cất bước”.

“Nhất định là sẽ có. Một ngày kia chúng ta sẽ ngồi bên nhau…ôn lại những nỗi ngậm ngùi ngày hôm nay”

- Trong lời thoài của Rô-mê-ô có sự tương phản giữa ánh sáng và bóng tối rõ rệt. Ánh sáng của ban ngày cũng chính là báo hiệu tương lai đầy u ám, đen tối. Bởi khi mặt trời lên là lúc Rô-mê-ô phải giã từ Giu-li-et để đi đày. Đó là một tương lai đầy thê thảm, mịt mù ở phía trước.  Bi kịch, xung đột trong nhân vật thể hiện giữa một bên là hi vọng về tương lai tình yêu viên mãn hạnh phúc với một bên là đau xót khi phải chia tay người yêu

- Tâm trạng: lo âu, bất an, tiếc nuối. Nhưng ẩn sâu là trái tim luôn tràn đầy niềm tin, khát khao và hy vọng.

Câu 18: Em có nhận xét như thế nào về tính bi kịch của đoạn trích ?

Trả lời:

- Hồi 2, cảnh II: âm hưởng chính là sự chiến thắng của tình yêu trước mọi vật cản (hữu hình là bức tường, vô hình là sự thù hận của 2 dòng họ)

- Hồi 3, cảnh V: âm hưởng chính là sự chiến bại của tình yêu trước số phận và tai ương. Luôn có dấu hiệu báo trước cái chết và bi kịch.

Câu 19: Theo em chủ đề của đoạn trích Thể Nguyền và Vĩnh Biệt là gì ?

Trả lời:

- Ca ngợi tình yêu tự do, khát vọng yêu đương trong sự đối đầu của nó với thù hận và với những luật lệ hà khắc của xã hội phong kiến.

- Sức vươn dạy qua hoàn cảnh trói buộc, đe dọa để có được tình yêu, hạnh phúc của con người.

VẬN DỤNG CAO

Câu 20: Viết một bài văn phân tích và nêu cảm nhận của em về văn bản Phân tích và Thề Nguyền ?

Trả lời:

Nhà soạn kịch nổi tiếng người Anh- Sếch-xpia trong thời đại Phục hưng, một thời đại mà được đánh giá là “bước ngoặt tiến bộ vĩ đại nhất từ trước đến bây giờ loài người chưa từng thấy”. Thời đại mà chủ nghĩa nhân văn lên ngôi, kết tinh từ những khao khát tự do, được giải phóng khỏi những xích xiềng, phép tắc của chế độ phong kiến cũng như chủ nghĩa khổ hạnh của giáo hội thời kì trung cổ.

      Chắc hẳn, trong mỗi chúng ta, không ai là không biết tới vở kịch để đời Rô-mê-ô và Giu-li-ét, tác phẩm nói về tình yêu thắm thiết của một đôi trai gái thuộc hai dòng họ có mồi thù từ lâu đời với nhau. Do những xô xát cũng như nhiều hiểu lầm, cuối cùng cả hai đã chọn cách tự tử. Cái chết của họ đã giúp cho cả hai dòng họ giải toả những oán hờn.

      Qua đó, Sếch-xpia đã lên án và tố cáo những thành kiến vô nhân đạo tồn tại trong chế độ phong kiến, đồng thời đề cao sự giải phóng những mối tình cảm tự nhiên, chân thành thoát khỏi sự ràng buộc của đạo đức phong kiến lạc hậu. Hai nhân vật đều là những hình tượng đẹp tiêu biểu cho con người thời kì Phục hưng : hồn nhiên, trung thực, hồn nhiên, trong sáng, có ý thức sâu sắc về quyền sống, quyền làm người của bản tha. Chất trữ tình trong nội dung và nghệ thuật xây dựng vờ kịch hấp dẫn đã giúp cho tác phẩm vươn lên trở thành một kiệt tác xuất sắc trong lịch sử văn học nhân loại.

      Đoạn trích trong bài nói về cảnh đầu tiên gặp gỡ cùng thề nguyền sẵn sàng bất chấp mọi thù hận, sự ngăn cản giữa hai dòng họ của đôi bạn trẻ.

      Tình cờ gặp gỡ buổi dạ hội, tiếng sét ái tình đã thúc dục, đưa bước chân Rô-mê-ô quay lại, trèo qua tường để vào vườn nhà nàng Giu-li-ét “dạ hội vừa kết thúc, Rô-mê-ô cùng bạn bè ra về nhưng chàng quay lại ngay, trèo tường vào vườn”. Dưới ánh trăng lãng mạn, huyền diệu, hai bạn trẻ đã bày tỏ cho nhau về tình yêu cháy bỏng của mình.

    Trong khung cảnh trữ tình ấy, dưới con mắt của chàng Rô- mê- a, vầng trăng sao bì được với nhan sắc của Giu-li-ét. Nhà văn đã rất tài hoa khi để cho chàng so sánh vẻ đẹp của nàng với mặt trời mọc lúc rạng đông khiến cho mặt trăng trở nên héo hon, nhợt nhạt. Cũng như khi vầng thái dương từ từ mọc lên tỏa ra tia sáng chói lóa, hình ảnh Giu-li-ét thấp thoáng xuất hiện bên khung cửa sổ.

      Từ đó, Sếch-xpia đã rất tài tình khi để cho mạch suy nghĩ của Rô- mê-ô tâp trung vào nhìn vàp đôi mắt xinh đẹp của nàng Giu- li- ét và từ từ chuyển dần: "Nàng nhìn kìa, miệng nàng có nói gì dâu... Đôi mắt nàng lên tiếng", ánh mắt long lanh ấy đã khiến Rô-mê-ô ngỡ như đôi môi mấp máy. Rô-mê-ô so sánh đôi mắt của nàng sáng chói như hai ngôi sao đẹp nhất trên bầu trời đêm. Qua tâm hồn đắm say của Rô- mê- ô, chẳng có gì có thể so bì được với đôi mắt xinh đẹp ấy “Sao xuống nằm dưới đổi lông mày kia ư ?... Đôi mắt nàng lên thay cho sao ư?”... Một cách đầy sự tự nhiên, hướng mạch suy nghĩ của chàng chuyển sang ca ngợi đôi gò má hồngđến cuối cùng: "Kìa, nàng tì má lên bàn tay ..."

      Thông thường, người con gái sẽ chẳng bao giờ chủ động thổ lộ tình cảm của mình dành cho người mình yêu. Phải chăng do vô tình mà nàng Giu-li-ét đã làm chuyện đó. Khi biết được có kẻ đã nghe được tâm sự của mình, đầu tiên nàng nghi người đứng trong bóng tối ngoài kia là một kẻ xa lạ (lời thoại 8), nhưng rồi nàng mới rõ đó chính là chàng Rô-mê-ô (lời thoại 10). Chẳng phải ngẫu nhiên mà Giu-li-ét lại nhắc tới dòng họ Môn-ta-ghiu nhà Rô-mê-ô, mối thù truyền kiếp của hai dòng họ vẫn là một thứ ám ảnh đối với bản thân nàng. Những lời đáp lại đầy chân thành của Rô-mê-ô được thể hiện qua các từ ngữ "người yêu, nàng tiên yên quy',… với quyết tâm dứt khoát rời bỏ dòng họ Môn-ta-ghiu nhưng lại chưa bảo đảm chắc chắn tình yêu thật sự của Rô-mê-ô dành cho nàng. Bởi vậy nên Giu-li-ép đã hỏi một câu tưởng trừng như là dư thừa : ''Anh làm thế nào mà tới được chốn này, anh ơi, và tới làm gì thế?"

      Lời đáp của Rô-mê-ô cùng hai chữ "tình yêu" lần đầu được tác giả nói tới và nhắc đi, nhắc lại khoảng bốn lần đã làm cho nàng Giu-li-ét hoàn toàn tin tưởng vào tình yêu Rô-mê-ô dành cho mình. Chàng ấy đã vượt qua mấy bức tường đá để vào được nơi này, nhưng liệu rằng việc làm đó có hòa giả được được mối hận thù ngàn năm giữa hai dòng họ hay không ?

      Lời đáp của Rô-mê-ô trong lời thoại thứ 15 đã làm giải tỏa mối băn khoăn, bận tâm của nàn Giu-li-ét và câu nói: "Em chằng đời muốn họ bắt anh nơi đây" là lời tế nhị nhằm đáp lại rằng bản thân mình đã chấp nhận tình yêu của Rô-mê-ô, có thể thấy khác hẳn với những lời lẽ táo bạo, quá mạnh dạn như lúc ban đầu khi nàng tưởng rằng không có ai nghe thấy lời mình nói.

      Diễn biến tâm trạng của chàng Giu-li-ét đã thể hiện rất rõ nàng tình yêu chân thành, da diết mà mình dành cho Rô-mê-ô nhưng lại chẳng biết Rô-mê-ô có tình cảm với mình không, có yêu, có cảm xúc với mình hay không. Và dường như nàng ấy cũng đã sẵn sàng vượt qua mối thù hận giữa hai dòng họ để tiến tới với chàng, chỉ chờ chàng quyết định thôi. Qua đây độc giả có thể thấy rõ vấn đề "tình yêu và thù hận đã được đôi trẻ cùng nhau giải quyết".

     Khát vọng tình yêu luôn luôn tiềm tàng và cháy trong trái tim khi con người chúng ta gặp được định mệnh của mình. Nhưng không phải ai cũng có đủ dũng khí và sức mạnh để vượt qua mọi rào cản, bảo vệ tình yêu của mình. Sức mạnh phải được tạo nên từ chính sự cộng hưởng của hai trái tim đang yêu. Và Rô-mê-ô và Giu-li-ét, họ không chỉ đã thành công đưa tình yêu của mình vượt qua chông gai mà còn khiến cho tình yêu ấy trở nên thăng hoa và tiến tới bất tử. Thiên tài nghệ thuật của nhà văn Sếch-xpia cùng với tư tưởng nhân văn sâu sắc vượt thời đại ông đã cộng hưởng và làm nên điều kì diệu đó.