Câu hỏi tự luận Ngữ văn 12 chân trời Bài 8: Thực hành tiếng Việt

BÀI 8: HAI TAY XÂY DỰNG MỘT SƠN HÀ 

(TÁC GIẢ HỒ CHÍ MINH VÀ VĂN BẢN NGHỊ LUẬN)

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
(14 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Biện pháp tu từ nói mỉa là gì? Hãy nêu định nghĩa cụ thể?

Trả lời:

Biện pháp tu từ nói mỉa là một hình thức châm biếm, sử dụng ngôn ngữ để chỉ trích một đối tượng một cách gián tiếp, thường thông qua cách nói ngược lại với ý nghĩa thực sự. Mục đích của biện pháp này là làm nổi bật những điểm yếu, khuyết điểm của đối tượng một cách tinh tế, khiến người nghe cảm nhận được sự châm biếm mà không cần phải nói thẳng ra.

Câu 2: Đưa ra một ví dụ cụ thể về biện pháp tu từ nói mỉa trong văn học hoặc trong đời sống?

Trả lời:

- Ví dụ: Anh chị làm tôi đẹp mặt quá!

=> Từ "đẹp mặt" ở đây có ngụ ý đánh giá là mất mặt.

Câu 3: Hãy cho biết các từ ngữ thường được sử dụng trong biện pháp tu từ nói mỉa?

Trả lời:

Câu 4: Hãy nêu tên một số tác phẩm văn học nổi bật của Hồ Chí Minh?

Trả lời:

Câu 5: Biểu hiện nào cho thấy sự phong phú trong nội dung thơ ca của Hồ Chí Minh?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Tại sao biện pháp tu từ nói mỉa lại có sức mạnh trong việc chỉ trích hoặc châm biếm? Hãy giải thích.

Trả lời:

Biện pháp tu từ nói mỉa có sức mạnh trong việc chỉ trích hoặc châm biếm vì nó:

Tạo ra sự bất ngờ: Bằng cách nói ngược lại với ý nghĩa thực sự, biện pháp này khiến người nghe cảm thấy bất ngờ và dễ dàng nhận ra sự châm biếm.

Thể hiện sự tinh tế: Không chỉ đơn thuần chỉ trích, nói mỉa thường được thực hiện một cách khéo léo, giúp người nghe nhận ra vấn đề mà không bị xúc phạm trực tiếp.

Khơi gợi cảm xúc: Sự hài hước và châm biếm trong cách nói mỉa có thể khơi gợi cảm xúc mạnh mẽ, từ đó làm nổi bật những vấn đề xã hội hoặc cá nhân.

Kích thích tư duy phản biện: Người nghe sẽ phải suy nghĩ để hiểu được ý nghĩa sâu xa của câu nói, từ đó tạo ra sự phản biện và thảo luận về vấn đề được đề cập.

Câu 2: Hãy phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa trong một tác phẩm văn học mà bạn biết?

Trả lời:

Tác phẩm: "Chí Phèo" của Nam Cao

Phân tích:

Châm biếm xã hội: Nhân vật Chí Phèo được miêu tả là "con quỷ dữ" nhưng thực chất lại là nạn nhân của xã hội phong kiến, điều này thể hiện sự châm biếm đối với những giá trị xã hội đương thời.

Phê phán nhân cách: Khi Chí Phèo nói mỉa về cuộc sống của mình, nó không chỉ thể hiện nỗi đau mà còn chỉ trích những người xung quanh đã đẩy anh vào cảnh khổ cực.

Khơi gợi đồng cảm: Sử dụng biện pháp nói mỉa giúp người đọc cảm nhận được sự bi kịch của nhân vật, từ đó tạo ra sự đồng cảm và suy ngẫm về số phận con người trong xã hội.

Câu 3: Biện pháp tu từ nói mỉa có thể gây hiểu lầm không?

Trả lời: 

Câu 4:  Nêu một số chủ đề chính trong thơ ca của Hồ Chí Minh?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Viết một đoạn văn ngắn sử dụng biện pháp tu từ nói mỉa trong tác phẩm Vi hành của Nguyễn Ái Quốc?

Trả lời:

Trong truyện "Vi hành" của Nguyễn Ái Quốc, biện pháp nói mỉa được sử dụng rất hiệu quả để phê phán chế độ thực dân Pháp và vạch trần những mưu đồ bẩn thỉu của họ. Bằng cách lồng ghép những lời mỉa mai tinh tế, tác giả đã tạo nên một bức tranh biếm họa sắc nét về xã hội thực dân và những kẻ cầm quyền. Những chi tiết như việc người Pháp nhầm lẫn tác giả với vua Khải Định, hay những lời bình luận hóm hỉnh về sự lố bịch của vua khi vi hành, đều là những đòn giáng mạnh vào uy tín của thực dân và tay sai. Qua đó, Nguyễn Ái Quốc không chỉ thể hiện sự thông minh, sắc sảo trong lối viết mà còn bộc lộ tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh mạnh mẽ vì độc lập tự do. Biện pháp nói mỉa, với sự châm biếm nhẹ nhàng nhưng thâm thúy, đã góp phần làm nổi bật lên bản chất xấu xa của kẻ thù, khơi dậy lòng căm phẫn và ý thức đấu tranh trong lòng người đọc. Đây chính là một trong những điểm sáng tạo độc đáo, góp phần làm nên sức mạnh của tác phẩm "Vi hành".

Câu 2: Phân tích sự kết hợp giữa cảm hứng yêu nước và tình yêu thiên nhiên trong thơ Hồ Chí Minh?

Trả lời:

Câu 3: Tại sao thơ ca của Hồ Chí Minh lại có sức lan tỏa mạnh mẽ trong lòng nhân dân? Hãy giải thích?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Hãy trình bày quan điểm của em về việc sử dụng biện pháp tu từ nói mỉa trong truyền thông hiện nay. Nó có tác động tích cực hay tiêu cực?

Trả lời:

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------