Giáo án dạy thêm Ngữ văn 12 chân trời Bài 8: Ôn tập thực hành tiếng Việt

Em đã biết gì về biện pháp tu từ nói mỉa, nghịch ngữ?

Em muốn biết thêm điều gì về biện pháp tu từ nói mỉa?

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Nhắc lại dấu hiệu nhận biết biện pháp tu từ nói mỉa.

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về nói mỉa thực hiện yêu cầu: Trình bày dấu hiện nhận biết biện pháp tu từ nói mỉa.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động  

- GV mời 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Nhắc lại dấu hiệu nhận biết biện pháp tu từ nói mỉa 

1. Nói mỉa

- Trong lời nói xuất hiện những từ, cụm từ vốn thể hiện chiều hướng đánh giá tiêu cực về một đối tượng.

- Người nói, người viết nêu những tình huống, điều kiện phi lí gắn với khả năng, hành động, sự việc đang được nói đến.

- Có sự pha trộn đáng ngờ giữa kiểu nói lịch sự và nói quá.

- Xuất hiện yếu tố nhại trong phát ngôn.

- Thay đổi bất ngờ về cách trần thuật hay giọng điệu trần thuật ngay trong một đoạn văn.

Trường THPT:………………………

Lớp:…………………………………..

Họ và tên:……………………………..

PHIẾU BÀI TẬP

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: NÓI MỈA

Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Đâu không phải từ ngữ thể hiện chiều hướng đánh giá tiêu cực về một đối tượng?

A. Đẹp mặt.

B. Mèo mù vớ cá rán.

C. Hay ho.

D. Tuyệt đẹp.

Câu 2: Đâu là dấu hiện nhận biết của biện pháp tu từ nói mỉa?

A. Có cụm từ mang tính chất của một phụ chú khác thường đối với đối tượng được đề cập trước đó.

B. Có sự xuất hiện yếu tố nhại trong phát ngôn.

C. Thường đi kèm một trạng ngữ chỉ thời gian.

D. Thường đi kèm một danh từ chỉ địa điểm.

Câu 3: Đâu là mục đích của biện pháp tu từ nói mỉa?

A. Tăng sức lôi cuốn, hấp dẫn cho lời nói.

B. Bông đùa, trêu trọc trong phạm vi giao tiếp thân mật.

C. Tăng sức thuyết phục cho lập luận trong bài viết.

D. Châm biếm, mỉa mai hoặc bông đùa, trêu trọc trong phạm vi giao tiếp thân mật.

Câu 4:  Tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa trong câu sau: Trên mép ông, ông đã bao công trình mới cấy được từng ấy râu. [...] Thì sau hết, những lông tơ nó cũng dài ra, và trông rõ hơn. Và đến bây giờ, đứng ở hai bên miệng ông, nó hình thành hai cái dấu chua nghĩa (...)

1. Cho người đọc thấy được rằng ông quan này vơ vét của cải, lấy cả những đồng hào lẻ của nên nên mất công đi cấy râu cho đến khi nó mọc lông tơ thì cái râu đó không rõ nữa.

2. Phê phán bọn cường hào ác bá ngày xưa, cái tính tham lam vơ vét táng tận lương tâm của chúng xuất phát từ bên trong nên có nhân tạo bề ngoài như thế nào cũng không hề che giấu được.

3. Thể hiện dáng vẻ bề ngoài uy nghiêm của vị quan.

4. Vừa phê phán sự tham lam của tên quan khi vơ vét những đồng bạc lẻ của dân để cấy râu đồng thời   phê phán bản chất ác ôn của bọn cường hào ác bá ngày xưa

Câu 5:  Tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa trong câu văn sau: Công chúng luôn vỗ tay hoan hô Xuân, còn trên khán đài, đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi.

1. Thể hiện sự tức giận của đức vua Xiêm, một người quyền cao chức trọng giống như một con rồng, một vị thiên tử.

2. Phê phán nhà vua bởi ông dùng quyền lực của mình không đúng chỗ, cơn thịnh nộ ấy đang khiến đức vua trở nên thiếu uy quyền và trở nên nực cười.

3. Thể hiện sự uy nghiêm của vị vua Xiêm.

4. Nhấn mạnh sự tức giận của đức vua Xiêm, một người quyền cao chức trọng giống như một con rồng, một vị thiên tử đồng thời phê phán nhà vua bởi ông dùng quyền lực của mình không đúng chỗ, cơn thịnh nộ ấy đang khiến đức vua trở nên thiếu uy quyền và trở nên nực cười.

1. D

2. B

3. D

4.A

5.D