Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 kết nối Bài 1 Văn bản 2: Chí Phèo

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về văn bản Chí Phèo, trả lời câu hỏi:

- Trình bày một số hiểu biết của em về tác giả?

- Trình bày hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.

- Ý nghĩa nhan đề tác phẩm

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày các nội dung:

+ Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.

+ Ý nghĩa nhan đề

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 3 nhóm.

- GV yêu cầu các nhóm đọc văn bản Chí Phèo và trả lời câu hỏi:

+ Hình ảnh làng Vũ Đại hiện lên như thế nào?

+ Nhân vật Bá Kiến hiện lên là người như thế nào?

+Chí Phèo và bi kịch bị từ chối quyền làm người?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ các nhóm (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các nhóm lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3: Kết luận theo thể loại

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, tổng kết, rút ra nghệ thuật, nội dung văn bản Chí Phèo

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, rút ra kết luận theo thể loại về văn bản

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại 1 – 2 HS trình bày về nội dung, hình thức văn bản.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Hiểu biết chung về tác phẩm

a. Tác giả

- Tên khai sinh: Trần Hữu Chi

- Sinh năm: 1917 - 1951

-Quê quán: làng Đại Hoàng, Huyện Nam Sang, Phủ Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.

- Nam Cao là một cây bút viết truyện ngắn nổi tiếng.

- Tác phẩm chính: Chí Phè (1941), Giăng sáng (1942), Lão Hạc (1943), Đời thừa (1943), Sống mòn (1944),  Đôi mắt (1948), Ở rừng (1947 – 1948).

b. Xuất xứ tác phẩm

- Trên cơ sở người thật việc thật ở làng Đại Hoàng quê mình. Nam Ca hư cấu sáng tạo nên bức tranh sinh động về xã hội nông thôn Việt Nam trước CMT8 với sự ngột ngạt, tối tăm, cùng bi kịch đau đớn.

- Tác phẩm được viết năm 1941.

c. Ý nghĩa nhan đề

 - Lúc đầu truyện có tên là “Cái lò gạch cũ” gợi lại một vòng đời luẩn quẩn số phận bế tắc của những người nông dân trước CMT8.

- Khi in lần đầu, Nhà xuất bản đời mới đổi thành Đôi lứa xứng đôi là nhấn mạnh mối tình người ngợm của Chí Phèo và Thị Nở

- Năm 1946 in lại trong tập Luống cày, Nam Cao đặt tên lại là Chí Phèo thể hiện đúng đắn tư tưởng chủ đề ý nghĩa của tác phẩm.

2. Nhắc lại kiến thức bài học

a. Hình ảnh làng Vũ Đại

+ làng Vũ Đại là không gian nghệ thuật của tác phẩm là một lát cắt điển hình của không gian Bắc Bộ Việt Nam trước CMT8.

+ Xã hội phân chia tầng bậc nghiêm ngặt với 2 xung đột cơ bản: xung đột giữ nội bộ của bọn cường hào ác bá, và xung đột giữa bọn cường hào ác bá với người nông dân.

=> Nhận xét: chỉ qua một số chi tiết chọn lọc kĩ lưỡng đặt rải rác mà có tính quy luật. Hiện lên một làng Vũ Đại sống động, hết sức ngột ngạt và đen tối.

b. Nhân vật Bá Kiến

+ Bá Kiến là nhân vật tiêu biểu cho bộ mặt giai cấp thống trị. Ngoại hình giọng nói rất sang, cái cười hơn người, lối nói ngon ngọt.

=> Thể hiện là kẻ khôn ngoan, lọc lõi và khác người của một kẻ có kinh nghiệm bốn đời làm lí tổng.

- Bá Kiến hay ghen với canh điền đã đẩy Chí Phèo vào tù.

- Chí Phèo rạch mặt ăn vạ để xin ở tù.

- Chí Phèo đòi lương thiện.

=> Xây dựng nhân vật Bá Kiến, tác giả bóc trần bản chất của giai cấp địa chủ. Lão vừa là nguyên nhân trực tiếp vừa là nguyên nhân sâu sa dẫn đến cái chết của Chí.

c. Chí Phèo

- Nguồn gốc: Không cha không me, không họ hàng.

- Tuổi thơ bơ vơ đi ở hết nhà này đến nhà kia

- Tuổi hai mươi: khỏe mạnh, làm canh điền cho nhà bá Kiến

- Bản chất: lương thiện, có lòng tự trọng

- Quá trình tha hóa:

+ Bá Kiến đẩy Chỉ vào tù, bảy tám năm trong tù đã nhào nặn Trí thành một con người hoàn toàn khác

+ Ra tù Chí thay đổi cả nhân hình lẫn nhân tính.

+ Chí ngật ngưỡng bước ra từ trang sách của Nam Cao với tiếng chửi nhảm, chửi trời, chửi đất, chửi cha mẹ…..

+ Chí đến nhà Bá Kiến ăn vạ rạch mặt

+ Chí đi xin ở tù để kiếm bát cơm

+ Nỗi khổ không phải không có thước đất cắm dùi không cha không mẹ mà nó bị cướp đi linh hồn, thể xác.

* Cuộc gặp với Thị Nở

+ Cuộc gặp với Thị Nở như một tia chớp lóe sáng trong cuộc đời Chí

+ Lần đầu tiên Chí tỉnh dậy sau bao nhiêu năm sống trong cơn say triền miên. Chí được nghe tiếng chim hót, tiếng người đi chợ.

+ Chí sợ cô độc….

=> Nhân tính hồi sinh

- Sự chăm sóc của Thị làm thức tỉnh lương tri của Chí. Đỉnh điểm là chi tiết bát cháo hành.

- Cánh cửa cuộc đời  mở ra đã đóng sập trước mặt. Thị nghe lời bà cô từ chối Chí, chí hết hy vọng hòa nhập với mọi người.

- Chí uống rượu, Chí khóc,….

-Chí xách dao đến nhà Bá Kiến trả thù

- Giết được kẻ thù Chí rơi vào tuyệt vọng

=> Cái chết của Chí là lời tố cáo xã hội sâu sắc….

3. Kết luận theo thể loại

a. Ngôn ngữ

- Chân thực, khách quan

b. Miêu tả tâm lý nhân vật

+ Miêu tả chân thực, tinh tế bộc lộ tự nhiên

+ Xâu dựng thành công nhân vật điển hình

+ Ngòi bút miêu tả tâm lí sắc sảo