HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về văn bản Cầu hiền chiếu, trả lời câu hỏi:

- Trình bày một số hiểu biết của em về tác giả?

- Trình bày hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.

- Bố cục của tác phẩm gồm mấy phần?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày các nội dung:

+ Hiểu biết về tác giả

+ Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 3 nhóm.

- GV yêu cầu các nhóm đọc văn bản Chiếu cầu hiền và trả lời câu hỏi:

+ Trình bày quy luật xử thế của người hiền?

+ Cách ứng xử của sĩ phu BẮc Hà ra sao?

+Con đường cầu hiền của Vua Quang Trung thể hiện thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ các nhóm (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các nhóm lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3: Kết luận theo thể loại

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, tổng kết, rút ra cấu tứ, ngôn ngữ của văn bản Chiếu cầu hiền

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, rút ra kết luận theo thể loại về văn bản

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại 1 – 2 HS trình bày về nội dung, hình thức văn bản.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Hiểu biết chung về tác phẩm

a. Tác giả

- Tên thật: Ngô Thì Nhậm, hiệu Hi Doãn

- Sinh năm: 1764 – 1803

-Quê quán: Làng Tả Thanh Oai, Trấn Sơn Nam nay là Thanh Trì – Hà Nội.

- Là người học giỏi đỗ đạt, từng làm quan đại thần dưới thời chúa Trịnh.

- Khi Lê- Trịnh sụp đổ ông theo phong trào Tây Sơn và được vua Quan Trung tín nhiệm.

b. Xuất xứ tác phẩm

- Chiếu cầu hiền được viết vào khoảng năm 1788 – 1789 khi tập đoàn Lê – Trịnh tan rã.

- Mục đích: Thuyết phục trí thức Bắc Hà hiểu đúng nhiệm vụ xây dựng đất nước mà Tây Sơn đang tiến hành

- Thể loại: Chiếu là một thể loại văn nghị luận chính trị xã hội thời trung đại thường do vua ban hành.

c. Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: “Từng nghe…. Người hiền vậy”: Quy luật xử thế của người hiền

+ Phần 2: Tiếp theo đến “của trẫm hay sao”: Cách ứng xử của sĩ phu Bắc Hà và nhu cầu của đất nước.

+ Phần 3: Còn lại: Con đường cầu hiền của vua Quang Trung

2. Nhắc lại kiến thức bài học

a. Quy luật xử thế của người hiền

- Người hiện tài có mối quan hệ với thiên tử

- Người hiền phải do thiên tử sử dụng

- Không làm được như vậy là trái với đạo trời, quy luật cuộc sống

- Tác giả so sánh người hiền như ngôi sao sáng

- Từ quy luật tự nhiên: sao sáng ắt chầu về ngôi Bắc Thần

=> Hình ảnh so sánh lấy từ luận  ngữ tạ nên tính chính danh cho Chiếu cầu hiền lại vừa đánh trúng vào tâm lý của sĩ phu Bắc Hà. Quang Trung là người có học biết lễ nghĩa.

b.     Cách ứng xử của sĩ phu Bắc Hà và nhu cầu đất nước

- Cách ứng xử của sĩ phu Bắc Hà:

+ Mai danh ẩn tích bỏ phí tài năng

+ Ra làm quan: sợ hãi, im lặng như bù nhìn

+ Một số đi tự tử

- Hai câu hỏi: Hay trẫm ít sức không đáng để phò tá chăng? Hay đang thời đổ nát chưa thể ra phụng sự Vương hầu chăng?

=> Thể hiện sự thành tâm khiêm nhường, vừa thể hiện sự đòi hỏi và cả chút thách của vua Quang Trung.

- Tính chất của thời đại và nhu cầu của đất nước: Thẳng thắn tự nhận những bất cập của triều đạo mới.

=> Gặp nhiều khó khăn => đòi hỏi trợ giúp của nhiều bậc hiền tài

- Kết thúc đoạn hai: Hỏi mà khẳng định => Nhân tài không những có mà còn nhiều.

c. Con đường cầu hiền của Vua Quang Trung

- Đối tượng cầu hiền: quan viên lớn nhỏ, thứ dân trăm họ

- Đường lối cầu hiền

+ Cho phép mọi người có tài năng thuộc mọi tầng lớp trong xã hội được dâng sớ tâu bày kế sách

+ Cho Phép các quan văn võ tiến cử người có nghề hay, nghiệp giỏi

+ Cho phép người tài tự tiến cử

=> Tư tưởng dân chủ tiến bộ, đường lối cầu hiền

- Tác giả kêu gọi người có tài có đức cố gắng hãy cùng triều đình gánh vác việc nước và hưởng phúc lâu dài

=> Vua Quang Trung là người có tầm nhìn xa trông rộng cũng như khả năng tổ chức. sắp đặt chính sự, biết giải tỏa những băn khoăn có thể có cho mọi thần dân, khiến họ yên tâm tham gia việc nước.

3. Kết luận theo thể loại

a. Giọng văn

+ Lời văn ngắn gọn súc tích

+ Cách nói sùng cổ

c.    Kết cấu

Lập luận chặt chẽ, khúc chiết kết hợp với tình cảm tha thiết, mãnh liệt đầy sức thuyết phục về lí và tình