Giáo án điện tử Công nghệ 12 Lâm nghiệp Thủy sản Cánh diều Bài 25: Khai thác hợp lí nguồn lợi thủy sản

MỜI CÁC EM QUAY LẠI

VỚI TIẾT HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi: Em hãy kể tên một số ngư cụ sử dụng trong khai thác thủy sản mà em biết.

BÀI 25: KHAI THÁC HỢP LÍ

NGUỒN LỢI THỦY SẢN

NỘI DUNG BÀI HỌC

• Phần I. Ý nghĩa, nhiệm vụ của việc khai thác nguồn lợi thủy sản
• Phần II. Một số phương pháp khai thác thủy sản phổ biến

PHẦN I. Ý NGHĨA, NHIỆM VỤ CỦA VIỆC KHAI THÁC NGUỒN LỢI THỦY SẢN

Làm việc nhóm, khai thác thông tin mục 1 SGK tr.136 - 137 và thực hiện nhiệm vụ sau đây:

Hãy nêu ý nghĩa và nhiệm vụ của khai thác nguồn lợi thủy sản.

1. Ý nghĩa

Tạo sinh kế, việc làm cho hàng triệu ngư dân ven biển

Cung cấp thực phẩm cho con người, nguyên liệu cho chế biến và xuất khẩu, cung cấp nguyên liệu cho sản xuất thức ăn chăn nuôi.

Góp phần đảm bảo quốc phòng, an ninh và giúp khẳng định chủ quyền biển đảo.

2. Nhiệm vụ

Thực hiện các quy định ghi trong giấy phép khai thác thuỷ sản.

Tuân thủ các quy định quản lí vùng, nghề, kích cỡ loại, ngư cụ khai thác thuỷ sản

Thực hiện quy định về bảo đảm an toàn cho người, tàu cá và an toàn thực phẩm đối với sản phẩm khai thác; chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống thiên tai; phải cứu nạn khi gặp người, tàu bị nạn.

Treo cờ Tổ quốc trên tàu cá khi hoạt động khai thác.

Mang theo giấy tờ cần thiết của tàu cá và thuyền viên.

Ghi, nộp báo cáo, nhật kí khai thác thuỷ sản theo quy định.

Bảo vệ chủ quyền, an ninh, trật tự trên vùng biển khai thác.

Bảo đảm an toàn cho người, tàu cá và an toàn thực phẩm đối với sản phẩm khai thác.

Chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống thiên tai; phải cứu nạn khi gặp người, tàu bị nạn.

Phải treo cờ Tổ quốc khi ra khơi khai thác, có nghĩa vụ tham gia cứu hộ, khẳng định chủ quyền biển đảo.

PHẦN II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP KHAI THÁC THỦY SẢN PHỔ BIẾN

Đọc thông tin trong mục 2 SGK tr.137 - 140 và thực hiện nhiệm vụ

Nhóm 1: Tìm hiểu về phương pháp khai thác bằng lưới kéo.

Nhóm 2: Tìm hiểu về phương pháp khai thác bằng lưới vây.

Nhóm 3: Tìm hiểu về phương pháp khai thác bằng lưới rê.

Nhóm 4: Tìm hiểu về phương pháp khai thác bằng câu.

Nhóm 5: Tìm hiểu về phương pháp khai thác bằng mành vó.

Là loại ngư cụ có cấu tạo dạng hình túi được sử dụng để khai thác các loại thuỷ sản (tôm, mực, cá,...) ở các thuỷ vực nước mặn, nước lợ và nước ngọt.

1. Lưới kéo

• Lưới kéo đáy.
• Lưới kéo tầng giữa.
• Lưới kéo tầng nổi.

Phân loại

Nguyên lí hoạt động

• Lưới kéo được mở theo chiều ngang và mở đứng nhờ lực nổi của phao và lực chìm của chì.
• Hoạt động theo nguyên lí lọc nước lấy cá.

Cách sử dụng

Xác định vị trí khai thác, di chuyển đến đúng vị trí và giảm tốc độ tàu.

Tiến hành thả lưới theo yêu cầu kỹ thuật.

Di chuyển tàu với tốc độ chậm, tăng khoảng cách giữa hai tàu.

Giữ ổn định tốc độ và khoảng cách giữa hai tàu.

Thu lưới ngược trình tự thả lưới, thắt đụt lưới.

Dùng cầu đưa đụt lưới lên mặt boong tàu.

• Phổ biến.
• Mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Ưu điểm

Nhược điểm

• Tác động tiêu cực đến nguồn lợi và môi trường.

Hình chữ nhật gồm cánh lưới, thân lưới và tùng lưới.

2. Lưới vây

2. Lưới vây

Giềng lưới phía trên được gắn các phao nổi.

• Lưới vây dẫn dụ: 250 m – 500m.
• Lưới vây tự do: 500 m - 1200 m.

Dây giềng đáy được gắn chỉ tạo độ căng của lưới.

• các loài cá nổi như cá cơm, cá trích, cá bạc má, cá nục,..

Đối tượng khai thác

Cách sử dụng

• Lưới được thả phía ngoài vị trí đàn cá tập trung, thả dần theo vòng tròn và khép kín lưới sao cho lưới vây quanh được đàn cá.
• Rút giềng đáy để lưới khép kín phía dưới đàn cá.

• Mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Ưu điểm

Nhược điểm

• Khai thác cả loại cá chưa trưởng thành gây suy giảm nguồn lợi thuỷ sản.

Cấu tạo:

• Tấm lưới hình chữ nhật có chiều dài lớn.
• Giềng phao ở mép lưới trên và giềng chì ở mép lưới dưới tạo cho lưới sức căng theo phương thẳng đứng dưới nước.

3. Lưới rê

Phân loại:

• Rê trôi
• Rê đáy
• Rê túi,...

Cách sử dụng

Dự đoán hướng đi của đàn cá, thả lưới đảm bảo chắn ngang đường di chuyển của đàn cá.

Thả lưới ngang với dòng chảy.

Ném lưới ra xa mạn tàu, tránh lưới mắc vào chân vịt của tàu và đảm bảo lưới không bị rối

Ngâm lưới từ 4 đến 6 giờ. Khi cá đóng lưới thì tiến hành thu lưới và gỡ cá ra khỏi lưới.

• Có tính chọn lọc, ít làm xáo trộn, tổn hại đến các quần thể sinh vật đáy.
• Mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Ưu điểm

Nhược điểm

• Năng suất không ổn định.
• Nếu chiều dài lớn có thể chặn đường di cư sinh sản của cá.
• Nếu vàng lưới bị bỏ lại trên biển có thể gây ô nhiễm rác thải nhựa, ảnh hưởng lớn đến đời sống của các sinh vật biển.

Cấu tạo: Vàng câu nổi gồm dây câu và nhiều lưỡi câu, chiều dài của vàng câu cá ngừ đại dương từ 40 đến 45 km. Trên vàng câu còn có phao cờ, phao ganh.

4. Câu

Cách sử dụng

Mồi câu thường dùng: cá nục, cá chuồn và mực.

Mồi câu được mắc vào lưỡi câu rồi thả xuống nước.

Khi cá ăn mồi sẽ mắc câu.

Kéo vàng câu để thu hoạch cá

Phù hợp cho khai thác xa bờ và đối tượng khai thác có giá trị kinh tế cao.

Ưu điểm

Nhược điểm

Làm mắc câu hoặc bị thương một số loài thuỷ sản không mong muốn.

• Cá ngừ mắt to, cá ngừ vây vàng, cá kiếm biển,...

Đối tượng khai thác

Cấu tạo: từ vàng lưới hình chữ nhật.

5. Mành vó

Cách sử dụng: Các đầu góc lưới được cố định vào khung và thả chìm xuống nước. Khi đèn chiếu sáng, đàn cá tập trung vào giữa vàng lưới, tiến hành nâng vàng lưới lên để thu cá.

• Các loài cá nổi (cá nục, cá chim, cá trích,...) và mực.

Đối tượng khai thác

Ưu điểm

• Phù hợp cho khai thác gần bờ.
• Hiệu quả kinh tế cao.

Nhược điểm

• Đánh bắt những loài còn non, những loài không mong muốn.

• Hãy mô tả một số phương pháp khai thác phổ biến ở nước ta.
• Nêu nhược điểm của một số phương pháp khai thác phổ biến.

Câu hỏi luyện tập

Câu hỏi vận dụng

Hãy tìm hiểu và mô tả một phương pháp khai thác thủy sản ngoài những phương pháp khai thác nêu trên.

Hướng dẫn trả lời câu vận dụng

Các phương pháp khai thác phổ biến khác

Lưới chụp

Lưới rùng

Te xiệp

Lồng bè

Hướng dẫn trả lời câu vận dụng

--------------- Còn tiếp ---------------