Giáo án điện tử Ngữ văn 11 kết nối Bài 2 Đọc 1: Nhớ đồng

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TỚI BUỔI HỌC HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

Theo trải nghiệm của bạn, một nỗi nhớ thường được khởi đầu và phát triển như thế nào?

Gợi ý

Một nỗi nhớ thường được bắt đầu từ những gì đơn giản nhất nó có thể bắt nguồn từ việc bạn thấy một sự vật sự việc nào đó, hay đôi khi chỉ là những lúc những nỗi buồn vu vơ kéo theo những nỗi nhớ man mác rồi ồ ạt hiện về như thác lũ.

BÀI 2: CẤU TỨ VÀ HÌNH ẢNH TRONG THƠ TRỮ TÌNH

BÀI ĐỌC 1: NHỚ ĐỒNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tìm hiểu giới thiệu bài học và tri thức ngữ văn

Khám phá Tri thức ngữ văn

Đọc văn bản

Khám phá văn bản

Luyện tập

Vận dụng

HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN

• Đọc phần Giới thiệu bài học, khái quát chủ đề Cấu tứ và hình ảnh trong thơ trữ tình.
• Nêu tên và thể loại các VB đọc chính và VB đọc kết nối chủ đề.

1. Giới thiệu bài học

• Chủ đề Cấu tứ và hình ảnh trong thơ trữ tình bao gồm các văn bản thơ. Mỗi một tác phẩm chứa đựng những chủ đề tình cảm mà nhân vật trữ tình muốn gửi gắm.
• Tên và thể loại của các VB đọc chính và VB đọc kết nối chủ đề:

HOẠT ĐỘNG 2: KHÁM PHÁ TRI THỨC NGỮ VĂN

Em hãy đọc các thông tin về khái niệm, đề tài, chủ đề trong phần Tri thức ngữ văn và cho biết:

• Cấu tứ trong thơ là gì?
• Yếu tố tượng trưng trong thơ là gì?

Cấu tứ trong thơ

• Khái niệm: Cấu tứ chỉ một hoạt động có ý nghĩa then chốt trong sáng tạo thơ, còn tứ chỉ kết quả của hoạt động ấy.
• Người ta phân biệt tứ với ý và khi nói đến ý việc lập ý được nhắc đến như là việc cần thực hiện để có ý.
• Tứ và ý sẽ đối xứng với nhau, tương tự như sự đối “đối xứng” giữa cấu tứ và lập ý vậy.
• Nói một cách hình ảnh, tứ là cái xương sống của bài thơ, làm điểm tự cho sự phát triển của hình tượng thơ, bài thơ.
• Nếu không có tứ, kết cấu bài thơ rơi vào tình trạng lỏng lẻo, các bộ phận cấu thành sẽ thiếu gắn kết.

> Tứ thể hiện sự hình dung của nhà thơ về cách triển khai bài thơ và chính sự hình dung đó chi phối việc nhà thơ lựa chọn giọng điệu, hình ảnh, ngôn  từ phù hợp.

Yếu tố tượng trưng trong thơ

• Là một vấn đề được xem xét từ những góc độ khác nhau.
• Là loại yếu tố phổ biến trong sáng tác thi ca mọi thời đại một khi nhà thơ muốn:
• Hình ảnh, hình tượng trong bài thơ chỉ là hình ảnh.
• Hình tượng phản chiếu bề mặt trực tiếp của thế giới khách quan hay mang tính chất truyền cảm thuần túy mà chứa đựng một hàm ý sâu xa.

> Những điều được nói tới trong bài thơ là phương tiện gợi dẫn về một điều gì đó bao quát, trừu tượng, mơ hồ hơn.

Yếu tố tượng trưng là một loại yếu tố đặc thù của những sáng tác thi ca chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa tượng trưng nghĩa là những sáng tác chỉ có thể ra đời từ nửa sau thế kỉ XIX.

Trường phái thơ tượng trưng.

Sự phổ biến của một hệ thống quan niệm mới về thế giới về mối quan hệ giữa con người với tạo vật.

Những khả năng của thi ca trong việc khám phá những tương quan bí ẩn con người và vũ trụ.

Muốn hiểu rõ tính chất tượng trưng đó phải nắm được những mã văn hóa vốn tồn tại như một yếu tố nền tảng chi phối nó.

HOẠT ĐỘNG 3: ĐỌC VĂN BẢN

THẢO LUẬN NHÓM

Dựa vào nội dung đã đọc, trình bày một số hiểu biết của em về:

• Tác giả Tố Hữu.
• Tác phẩm Nhớ đồng.

1. Tác giả Tố Hữu
2. Cuộc đời, sự nghiệp

Cuộc đời

• Tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành.
• Quê gốc ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ huyện Quảng Điền tỉnh Thừa Thiên Huế.

Sự nghiệp

• Từng được vinh danh là “lá cớ đầu” của nền thơ ca Cách Mạng Việt Nam sau thế kỉ XX.
• Thơ ông là tiếng nói trữ tình nhiệt huyết về những vấn đề lớn của đất nước và cách mạng mang đậm tính sử thi tràn đầy niềm tự hào và tin tưởng ở tương lai.

1. Tác phẩm

Thơ (1946)

Việt Bắc (1954)

Gió lộng (1961)

Ra trận (1972)

Máu và hoa (1977)

Một tiếng đờn (1992)

Ta với ta (2000)

2. Tác phẩm Nhớ đồng

• Nhớ đồng được viết trong khoảng thời gian tác giả bị thực dân Pháp bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ (thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế).
• Sau ngày cách mạng tháng Tám thành công bài thơ được đưa vào tập Thơ ( tức Từ ấy).

HOẠT ĐỘNG 4: KHÁM PHÁ VĂN BẢN