Giáo án điện tử Ngữ văn 11 kết nối Bài 4: Lời tiễn dặn

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

• Hãy nhớ lại một tác phẩm (thuộc bất kì thể loại nào) có kể một câu chuyện tình yêu đã thực sự gây ấn tượng với bạn.
• Theo bạn điều gì đã khiến tình yêu trở thành đề tài bất tận của văn học?

Gợi ý

BÀI 4: TỰ SỰ

TRONG TRUYỆN THƠ DÂN GIAN VÀ TRONG THƠ TRỮ TÌNH

[VĂN BẢN 1] LỜI TIỄN DẶN

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Giới thiệu bài học

Chủ đề Tự sự trong truyện thơ dân gian và trong thơ trữ tình bao gồm các văn bản thơ chứa đựng những chủ đề tình cảm mà nhân vật trữ tình muốn gửi gắm.

1. 
   TRI THỨC NGỮ VĂN

THẢO LUẬN NHÓM

Dựa vào phần Tri thức ngữ văn, em hãy thực hiện những yêu cầu sau:

1. Trình bày những hiểu biết của em về thể loại truyện thơ.
2. Yếu tố tự sự trong thơ trữ tình là gì?
3. Truyện thơ
4. a) Khái niệm

• Thể loại: văn học dân gian.
• Hình thức: văn vần
• Kết hợp tự sự với trữ tình, gần gũi với ca dao, dân ca
• Đề tài: Tình yêu, hôn nhân

Phát triển nhiều ở các dân tộc miền núi.

Truyện thơ Nôm bình dân

Là một bộ phận sáng tác ngôn từ bằng tiếng Việt của dân tộc Việt.

Truyện thơ dân gian

Là loại hình sáng tác dân gian không giới hạn của dân tộc nào.

1. b) Cốt truyện

Thường xoay quanh số phận của một vài nhân vật chính

Đơn giản

Có thể sử dụng yếu tố kì ảo hoặc không sử dụng.

1. c) Nhân vật chính

Thường là những con người có số phận ngang trái, bất hạnh trong cuộc sống, tình yêu.

1. d) Ngôn ngữ

• Ngôn ngữ truyền khẩu, giàu chất trữ tình.
• Mang âm hưởng của các làn điệu dân ca Việt Nam.

2. Yếu tố tự sự trong thơ trữ tình

• Biểu hiện:
• Hé lộ sự tồn tại, mạch phát triển của câu chuyện.
• Chi phối một cách tương đối mạch phát triển của bài thơ.
• Tác dụng:
• Không phải là yếu tố bắt buộc.
• Được các nhà thơ khai thác nhằm mục đích nghệ thuật riêng.

Trong bài thơ trữ tình có yếu tố tự sự, nội dung cốt lõi vẫn là cảm xúc nhân vật trữ tình - quyết định liều lượng mức độ của các chi tiết kể và tả được đưa vào bài thơ.

III. TÌM HIỂU CHUNG

2. Tác phẩm

THẢO LUẬN NHÓM

Dựa vào SGK và những tìm hiểu của bản thân, thực hiện những yêu cầu sau:

• Những hiểu biết của em về tác phẩm?
• Trình bày bố cục của tác phẩm.

1. a) Xuất xứ

• Văn bản Lời tiễn dặn trích từ tác phẩm Tiễn dặn người yêu (“Xống chụ xon xao”).
• Đây là tác phẩn truyện thơ nổi tiếng và phổ biến nhất của dân tộc Thái sống ở vùng Tây Bắc, Việt Nam.
• Gồm 1864 câu thơ.

1. b) Bố cục

Từ đầu cho đến góa bụa về già: Tâm trạng chàng trai khi đưa tiễn người yêu.

Còn lại: Niềm thương xót của chàng trai khi chứng kiến cảnh cô gái bị nhà chồng hành hạ.

1. 
   KHÁM PHÁ VĂN BẢN
2. Tâm trạng của chàng trai khi đưa tiễn người yêu.

THẢO LUẬN NHÓM

Dựa vào SGK và những hiểu biết của em, trả lời những câu hỏi sau:

• Tâm trạng của chàng trai trong đoạn 1 tiễn người yêu về nhà chồng được thể hiện như thế nào?
• Hình ảnh nào trong đoạn 1 khiến em cảm thấy xúc động nhất? Vì sao?
• Nhận xét về chàng trai này.