Giáo án điện tử Ngữ văn 8 kết nối: Ôn tập học kì 2

Thể loại

Đặc điểm

Văn bản nghị luận

•      Văn nghị luận là thể loại văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng nào đó đối với các sự việc, hiện tượng trong đời sống hay trong văn học bằng các luận điểm, luận cứ và lý luận.

•      Cấu trúc của văn nghị luận:

o   Mở bài: Giới thiệu vấn đề, tầm quan trọng của vấn đề, nêu lên luận điểm cơ bản cần giải quyết trong bài.

o   Thân bài: Tiến hành triển khai các luận điểm chính. Sử dụng lý lẽ, dẫn chứng lập luận để thuyết phục người nghe theo quan điểm đã trình bày.

o   Kết bài: Khẳng định tầm quan trọng, ý nghĩa của vấn đề đã nêu.

Thể thơ tự do

•      Là hình thức cơ bản của thơ, phân biệt với thơ cách luật ở chỗ không bị ràng buộc vào các quy tắc nhất định về số câu, số chữ, niêm đối…

•      Thơ tự do khác thơ văn xuôi ở chỗ văn bản có phân dòng và xếp song song thành hàng, thành khổ như những đơn vị nhịp điệu, có thể có vần.

•      Là thơ phân dòng nhưng không có thể thức nhất định và không quy định số lượng từ trong một câu, cũng như không cần có vần liên tục.

Văn thuyết minh

•      Văn bản thuyết minh đã được các chủ thể lựa chọn và sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày. Cung cấp những kiến thức khách quan về những vấn đề, sự việc, hiện tượng trong đời sống xã hội

•      Phạm vi sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày;

•      Dẫn chứng chính xác, chặt chẽ và sinh động để truyền tải được hết ý của người viết đến với người đọc.

Cốt truyện đơn tuyến

Cốt truyện đa tuyến

Xe đêm, Lặng lẽ sa Pa, Những ngôi sao xa xôi

Chiếc lá cuối cùng, Mắt sói

Giống nhau

Đều có một nhân vật chính kể về một câu chuyện liên quan đến nhiều nhân vật khác.

Khác nhau

Một câu chuyện tuyến tính.

Chuyện lồng trong chuyện.

Thể thơ

Đặc điểm - Cách nhận biết

Thơ tự do

•      Là thể thơ hiện đại, thể hiện được sự cái tôi và sự phá cách, sáng tạo của người thi sĩ.

•      Số chữ trong câu, số câu trong một khổ và số lượng khổ thơ của toàn bài đều không bị giới hạn.

•      Các quy luật về hiệp vần, bằng trắc cũng vô cùng linh hoạt, tùy theo cảm xúc và chủ ý của người viết.

Thơ lục bát

•      Là một trong những thể thơ lâu đời nhất của dân tộc.

•      Hình thức: Cặp thơ gồm một câu thơ 6 chữ và một câu thơ 8 chữ, được sắp xếp nối tiếp và xen kẽ với nhau. Không giới hạn số lượng câu.

•      Luật bằng trắc thể hiện như sau:

o   Câu 1, 3 và 5: Tự do về thanh.

o   Câu 2, 4 và 6: Câu lục tuân theo luật B - T - B, câu bát tuân theo luật B - T - B – B.

•      Cách gieo vần của thể thơ lục bát vô cùng linh hoạt. Có thể gieo vần bằng ở tiếng cuối câu lục, và tiếng cuối này lại hiệp vần với tiếng thứ sáu của câu bát nối tiếp. Sau đó tiếng cuối của câu bát này lại hiệp với tiếng cuối của câu lục tiếp theo... Cứ như vậy cho tới khi hết bài thơ.

Thơ bốn chữ

•      Là thể thơ mà mỗi câu thơ gồm 4 chữ, trong bài không giới hạn số lượng câu.

•      Luật bằng - trắc trong thể thơ này là: chữ thứ 2 và chữ thứ 4 có sự luân phiên T - B hoặc B – T.

•      Cách gieo vần: Thể thơ bốn chữ có cách gieo vần khá linh hoạt, có thể hiệp vần chéo, vần bằng, vần liền, vần chân, vần lưng...

Thơ năm chữ

•      Là thể thơ mà mỗi câu thơ gồm 5 chữ, trong bài số câu không bị giới hạn.

•      Quy luật bằng trắc và cách gieo vần giống với thể thơ 4 chữ ở phía trên.

Thơ thất ngôn bát cú

Thể thất ngôn bát cú đường luật (gồm 8 câu, mỗi câu có 7 chữ):

•      Hai câu đầu (mở đề và vào đề).

•      Câu 3 và 4 (câu thực).

•      Câu 5 và 6 (câu luận).

•      Câu 7 và 8 (câu kết)

Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

•      Thơ đường luật là một thể thơ cổ bắt nguồn từ Trung Quốc. Có sự kết hợp khéo léo với văn hóa Việt.

•      Tính quy luật của thể thơ này vô cùng nghiêm ngặt và không thể bị phá vỡ. Số chữ trong một câu và số câu trong cả bài thơ sẽ quyết định quy luật của bài thơ.

•      Thể thất ngôn tứ tuyệt (gồm 4 câu, mỗi câu có 7 chữ)