Giáo án điện tử Ngữ văn 8 kết nối Bài 4 Đọc 3: Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng

CHÀO CẢ LỚP!

CHÀO MỪNG CÁC EM TỚI BUỔI HỌC NÀY!

KHỞI ĐỘNG

Số đỏ  – Vũ Trọng Phụng

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Hãy nêu một số hiểu biết của em về tiếng cười trong thơ trào phúng trong các văn bản văn học.

Bài 4: Tiếng cười trào phúng trong thơ

Văn bản

MỘT SỐ GIỌNG ĐIỆU CỦA TIẾNG CƯỜI TRONG THƠ TRÀO PHÚNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tìm hiểu chung

Tác giả

Tác phẩm

Tìm hiểu chi tiết

Đối tượng của tiếng cười trào phúng

Giọng điệu của tiếng cười trào phúng

Giá trị của tiếng cười trào phúng

Kết luận theo thể loại

Ngôn ngữ

Bố cục

1. TÌM HIỂU CHUNG

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Trình bày hiểu biết của em về tác giả Trần Thị Hoa Lê?
• Trình bày hiểu biết của em về tác phẩm.

1. Tác giả

Trần Thị Hoa Lê sinh năm 1968

• Quê quán: Ninh Bình
• Là giảng viên đại học, nhà nghiên cứu văn học.
• Công trình nghiên cứu: Giáo trình văn học trung đại Việt Nam tập 2 (2015, viết chung); Văn học trào phúng Việt Nam thời trung đại (2017)…

2. Tác phẩm

Xuất xứ: Trích trong Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng, tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số tháng 9/2022.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Đối tượng của tiếng cười trào phúng

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Văn bản đã nêu những đối tượng cụ thể nào mà tiếng cười trào phúng thường nhằm tới?

Đối tượng của văn học trào phúng

Là những thứ không trọn vẹn, không hoàn hảo của con người, của cuộc sống.

Văn bản đã nêu những đối tượng của tiếng cười trong thơ trào phúng

• Hài hước
• Mỉa mai – châm biếm
• Đả kích.

2. 2. Giọng điệu của tiếng cười trào phúng

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Văn bản đề cập đến những giọng điệu nào của tiếng cười trong thơ trào phúng? Hãy chỉ rõ dấu hiệu để nhận biết từng giọng điệu.

Giọng điệu trong thơ trào phúng được đề cập trong văn bản

Hài hước

• Cách đùa cợt nhẹ nhàng.
• Xuất hiện những yếu tố khác lạ phóng túng, phá vỡ các khuôn khổ quen thuộc.

Mỉa mai – châm biếm

• Những yếu tố vô lí hoặc thiếu lô-gíc, đảo lộn trật tự thông thường.
• Tạo nên tiếng cười phê phán để thanh lọc những thói xấu.

Đả kích

• Mang giọng điệu phủ nhận gay gắt đối tượng.
• Thể hiện quan niệm nhân sinh, đạo đức của tác giả.

3. 3. Giá trị của tiếng cười trào phúng

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Trình bày cách hiểu của em về nhận định: “Tiếng cười trong văn chương nói chung, thơ trào phúng nói riêng thật phong phú và đa sắc màu như chính cuộc sống. Tiếng cười ấy thật cần thiết để đẩy lùi cái xấu, hướng mỗi con người đến những giá trị cao đẹp hơn”.
• Vận dụng tri thức từ văn bản Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng, em hãy cho biết: Hai bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu và Lai Tân sử dụng những giọng điệu nào của tiếng cười trào phúng?

Giá trị của tiếng cười trong thơ trào phúng

Mang đậm màu sắc cuộc sống, phản ánh được những góc trần trụi của cuộc sống.

Dùng tiếng cười:

• Xây dựng tư tưởng, tình cảm cho con người
• Chống lại cái xấu xa, lạc hậu
• Đả kích, đánh vào những tư tưởng mang bản chất thù địch với con người.
• Vạch trần mâu thuẫn của sự vật – mâu thuẫn giữa cái bên ngoài và cái thực chất bên trong.
• Làm cho người đọc nhận thấy sự mỉa mai, trào lộng của sự vật là cách làm chủ yếu của thơ trào phúng.

Thơ trào phúng thường sử dụng lối nói phóng đại, so sánh, chơi chữ dí dỏm hay lời nói mát mẻ sâu cay.

Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu

Lai Tân

> Sử dụng những giọng điệu: châm biếm, đả kích.

III. KẾT LUẬN THEO THỂ LOẠI

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Trình bày nhận xét của em về bố cục, ngôn ngữ trong văn bản “Một số tiếng cười trong thơ trào phúng”.

1. Ngôn ngữ

Giản dị, gần gũi.

Giọng điệu tự sự.

2. Bố cục