Giáo án điện tử Ngữ văn 8 kết nối Bài 5 Đọc 3: Chùm ca dao trào phúng

CHÀO CẢ LỚP!

CHÀO MỪNG CÁC EM TỚI BUỔI HỌC NÀY!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Em hãy chia sẻ trước lớp những bài ca dao mà em biết.

Bài 5: Những câu chuyện hài

Văn bản

CHÙM CA DAO TRÀO PHÚNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tìm hiểu chung

Tìm hiểu Ca dao

Tìm hiểu chi tiết

Bài ca dao số 1

Bài ca dao số 2

Bài ca dao số 3

Kết luận theo thể loại

Ngôn ngữ

Bố cục

1. TÌM HIỂU CHUNG

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Hãy trình bày hiểu biết của em về ca dao (khái niệm, đặc điểm, vai trò…)?

Ca dao

• Là một thể thơ dân gian Việt Nam được truyền miệng dưới dạng lời thoại không theo một nhịp điệu cụ thể nào.
• Thường được viết theo thể thơ lục bát để dễ nhớ.
• Bộc lộ tâm tình, tình cảm của người nói, người viết về mọi đề tài trong cuộc sống.
• Có ý nghĩa quan trọng trong đời sống sinh hoạt sản xuất.
• Là “món ăn tinh thần” giúp người dân giải tỏa căng thẳng và những mệt mỏi sau phút giây làm việc vất vả.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Bài ca dao số 1

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Bài ca dao số 1 nói về hoạt động nào của con người? Em căn cứ vào đâu để nhận biết điều đó?
• Bài ca dao số 1 phê phán đối tượng nào? Tại sao đối tượng đó lại bị phê phán?

Hoạt động của những người thầy bói dởm, hành nghề mê tín.

Chi tiết mê tín và “hư ảo”:

tiếng trống, tiếng chiêng “chập chập” , “cheng cheng”.

Bài ca dao

Là những lời mỉa mai, châm biếm với những người bói toán dởm.

Là những lời dụ dỗ, mê tín mang tính chất lừa người và chuộc lợi về bản thân của tên thầy bói.

Là lời cảnh báo và khuyên nhủ những người tin vào những thứ mê tín như trong bài ca dao.

2. Bài ca dao số 2

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Bài ca dao số 2 tạo dựng sự tương phản, đối nghịch dựa trên yếu tố nào?
• Bài ca dao này đã thể hiện tính cách gì của mèo và quan hệ như thế nào giữa mèo với chuột?

Tạo dựng sự tương phản, đối nghịch dựa trên hai nhân vật: mèo - chuột.

Phản ánh sự giả tạo của con mèo và sự khôn ngoan của chú chuột.

• Trong xã hội còn kẻ mạnh ức hiếp người yếu.
• Kẻ mạnh thường ngụy trang tinh vi bằng bộ mặt giả nhân giả nghĩa.

3. Bài ca dao số 3

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Ở bài ca dao số 3, anh học trò đem bán những thứ gì để có tiền dẫn cưới?
• Hãy nhận xét về đồ dẫn cưới của anh học trò nghèo. Có thể có những điều này trong thực tế không?
• Bài ca dao số 3 lên án hủ tục gì? Cách lên án có tạo ra sự căng thẳng không? Vì sao?

Nghèo thì bán bể bán sông

Anh cũng cố cưới lấy công ra vào

Cưới em trăm tám ông sao

Trăm tấm lụa đào mươi cót trầu cau

Cưới em một trăm con trâu

Một nghìn con lợn, bồ câu tám nghìn

Cưới em tám vạn quan tiền

Để làm tế lễ gia tiên ông bà

Cưới em một chĩnh vàng hoa

Mười chum vàng cốm bạc là trăm nong

Cưới em ba chum mật ong

Mười thúng mỡ muỗi ba nong quýt đầy…

Anh học trò đem bán bể, bán sông để có tiền dẫn cưới.

Lễ vật cưới.

Những điều này là phi thực tế, đó là cách anh học trò nghèo chế giễu hủ tục thách cưới.

Bài ca dao số 3

Lên án hủ tục thách cưới.

Cách lên án đó có phần hài hước, dí dỏm nên không tạo ra sự căng thẳng.

Anh học trò không thương lượng giảm bớt mà thậm chí lễ vật của anh còn có vẻ vượt mấy lần yêu cầu của cô gái đề ra.

Dẫn hơn số lễ vật mà cô gái yêu cầu cũng thể hiện sự trân trọng của chàng trai đối với cô gái mà anh yêu.

III. KẾT LUẬN THEO THỂ LOẠI

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Trình bày nhận xét của em về bố cục, ngôn ngữ trong văn bản “Chùm ca dao trào phúng”.

1. Ngôn ngữ

Giản dị, gần gũi.

Giọng điệu tự sự.

2. Bố cục

• Văn bản gồm 3 câu chuyện khác nhau.
• Mỗi câu chuyện được viết và trình bày tuân theo bố cục của một bài ca dao.

Bài ca dao 1 nói về những người thầy bói rởm, hành nghề mê tín.

Bài ca dao 2 nói về sự giả tạo của con mèo và sự khôn ngoan của chú chuột.

Bài ca dao 3 nói về việc dẫn cưới và thách cưới của nam nữ thời xưa.

LUYỆN TẬP