Giáo án điện tử Ngữ văn 8 kết nối Bài 4: Thực hành tiếng Việt ( trang 84)

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI

BÀI HỌC MÔN NGỮ VĂN!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy thực hiện yêu cầu sau:

Em hãy nối thành ngữ của cột A với nghĩa tương ứng sao cho phù hợp ở cột B.

Đáp án

Bài 4: Tiếng cười trào phúng trong thơ

Thực hành tiếng Việt

NGHĨA CỦA MỘT SỐ TỪ, THÀNH NGỮ HÁN VIỆT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Lưu ý về từ Hán Việt

Hiện tượng đồng âm giữa một số yếu tố Hán Việt

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Em hãy nêu hiểu biết của em về từ Hán Việt.
• Em hãy trình bày hiện tượng đồng âm giữa một số yếu tố Hán Việt.

1. Lưu ý về từ Hán Việt

Mỗi một từ Hán Việt lại là một từ đơn trong ngôn ngữ Hán, khi được du nhập vào tiếng Việt nó cũng luôn có nghĩa.

Mỗi yếu tố này thường có nhiều nghĩa.

Cần phân biệt hiện tượng nhiều nghĩa với hiện tượng đồng âm.

2. 2. Hiện tượng đồng âm giữa một số yếu tố Hán Việt

Hiện tượng đồng âm

Các yếu tố Hán Việt cùng âm, nhưng lại có nghĩa xa nhau và không liên quan đến nhau.

Ví dụ: Từ “giới”

(1) Giới nghĩa là cõi, nơi tiếp giáp: giới hạn, giới tuyến, biên giới…

(2) Giới nghĩa là răn, kiêng: giới nghiêm, cảnh giới…

Ví dụ:

(3) Giới nghĩa là ở giữa, làm trung gian: giới thiệu, môi giới…

(4) Giới nghĩa là đồ kim khí, kim khí: cơ giới, binh giới…

(5) Giới nghĩa là chỉ một loài cây: cây kinh giới.

LUYỆN TẬP

Hoàn thành các bài tập trong SGK tr.84

Bài tập 1 SGK tr.84

Chỉ ra một số yếu tố Hán Việt được sử dụng trong văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu.

1. Giải thích mỗi yếu tố.
2. Tìm một số từ Hán Việt có sử dụng những yếu tố đó (mỗi yếu tố tìm ít nhất hai từ).

Hoàn thành bảng sau

Đáp án

Bài tập 2 SGK tr.84

Kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và tìm từ có yếu tố Hán Việt tương ứng:

Trả lời

Bài tập 3 SGK tr.84

Xếp các từ ngữ sau thành từng nhóm có yếu tố Hán Việt cùng nghĩa và giải nghĩa yếu tố Hán Việt đó:

1. nam: kim chỉ nam, nam quyền, nam phong, phương nam, nam sinh, nam tính.
2. thủy: thủy tổ, thủy triều, thủy lực, hồng thủy, khởi thủy, nguyên thủy.
3. giai: giai cấp, giai điệu, giai nhân, giai phẩm, giai thoại, giai đoạn, bách niên giai lão.