Giáo án gộp Địa lí 10 cánh diều kì I

GIÁO ÁN WORD PHẦN 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG

Bài 1: Môn địa lí với định hướng nghề nghiệp cho học sinh

Bài 2: Sử dụng bản đồ

GIÁO ÁN WORD PHẦN 2. ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN

GIÁO ÁN WORD CHƯƠNG 1. TRÁI ĐẤT

Bài 3: Trái đất, thuyết kiến tạo mảng

Bài 4: Hệ quả địa lí các chuyển động chính của trái đất

GIÁO ÁN WORD CHƯƠNG 2. THẠCH QUYỂN

Bài 5: Thạch quyển. Nội lực và tác động của nội lực đến địa hình bề mặt trái đất

Bài 6: Ngoại lực và tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt trái đất

............................................

............................................

............................................

BÀI MẪU

BÀI 4: HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CHÍNH CỦA TRÁI ĐẤT

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Phân tích được hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất: chuyển động tự quay (sự luân phiên ngày, đêm, giờ trên Trái Đất); chuyển động quanh Mặt Trời (các mùa trong năm, ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ).

• Liên hệ được thực tế địa phương về các mùa trong năm và chênh lệch thời gian ngày, đêm.

2. Năng lực

Năng lực riêng

• Năng lực nhận thức khoa học địa lí thông qua việc phân tích hệ quả các chuyên động chính của Trái Đất: chuyển động tự quay (sự luân phiên ngày đêm, giờ trên Trái Đất), chuyển động quanh Mặt Trời (các mùa trong năm, ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ).

• Năng lực tìm hiểu địa lí thông qua việc sử dụng các công cụ địa lí học như hình vẽ, lược đồ,... để phân tích hệ quả chuyển động của Trái Đất.

• Năng lực vận dụng kiên thức, kĩ năng đã học thông qua việc liên hệ thực tế địa phương về các mùa trong năm và chênh lệch thời gian ngày đêm.

Năng lực chung

• Năng lực tự chủ và tự học thông qua việc chủ động tìm kiếm thêm từ liệu, liên hệ kiến thức với đời sống.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua việc trao đổi, thảo luận, hợp tác với các thanh viên trong nhóm khi thực hiện nhiệm vụ học tập. 

3. Phẩm chất

Chăm chỉ học tập, có trách nhiệm với bản thân và tập thể.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, SBT Địa lí 10, Giáo án.

• Một số hình: Chuyển động tự quay quanh trục và hiện tượng ngày đêm luân phiên trên Trái Đất; Lược đồ các khu vực giờ trên thế giới; Sơ đồ chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa tính theo dương lịch ở bán cầu Bắc; Độ dài ngày đêm ở các vĩ độ vào ngày 22/6 và 22/12.

• Internet; màn hình, máy chiếu, máy tính cùng các phần mềm ứng dụng cần thiết (nếu có).

• Quả Địa cầu, tranh ảnh.

• Các tài liệu tham khảo khác.

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Địa lí 10

• Tài liệu, dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Xác định được các nhiệm vụ cần giải quyết trong bài.

b. Nội dung: GV sử dụng kĩ thuật dạy học “động não”, đưa ra các câu hỏi gợi mở cho HS:

+ Có nơi nào trên Trái Đất trong suốt năm toàn ngày hoặc toàn đêm không? 

+ Tại sao cần phải thống nhất giờ trên toàn thế giới?

+ Tại sao ở nước ta vào mùa hạ có ngày dài đêm ngắn, vào mùa đông có đêm ngắn ngày dài?

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV sử dụng kĩ thuật dạy học “động não”, đưa ra các câu hỏi gợi mở cho HS:

+ Có nơi nào trên Trái Đất trong suốt năm toàn ngày hoặc toàn đêm không? 

+ Tại sao cần phải thống nhất giờ trên toàn thế giới?

+ Tại sao ở nước ta vào mùa hạ có ngày dài đêm ngắn, vào mùa đông có đêm ngắn ngày dài?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS trao đổi với nhau để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày câu trả lời của mình. HS thoải mái bày tỏ suy nghĩ và không nhất thiết trả lời đúng.

- GV mời các HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV tuyên dương tinh thần đóng góp của HS và dẫn dắt vào bài học: Nằm trong hệ Mặt Trời, Trái Đất có hai chuyển động chính là chuyển động tự quay quanh trục và chuyển động quay quanh Mặt Trời. Hai chuyển động này diễn ra đồng thời và sinh ra những hệ quả. Vậy đó là những hệ quả nào? – Bài 5: Hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

1.1. Sự luân phiên ngày đêm

a. Mục tiêu: Phân tích được hệ quả địa của chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất (sự luân phiên ngày đêm).

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm, quan sát hình ảnh SGK phần Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất, kết hợp với sử dụng quả Địa Cầu để trả lời các câu hỏi của GV.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

1.2. Giờ trên Trái Đất

a. Mục tiêu: Phân tích (kết hợp sử dụng hình vẽ, lược đồ) được hệ quả địa lí của chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất (giờ trên Trái Đất).

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS làm việc theo cặp, đọc thông tin, kết hợp quan sát hình ảnh mục Giờ trên Trái Đất (SGK tr.15) và thực hiện yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS. 

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2: Hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất

1. Các mùa trong năm

a. Mục tiêu: HS phân tích được hệ quả địa lí của chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất (các mùa trong năm).

b. Nội dung: 

- GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm, đọc thông tin SGK, kết hợp quan sát hình 4.3 để trả lời các câu hỏi của GV.

- GV hướng dẫn HS thảo luận theo kĩ thuật khăn trải bàn.

c. Sản phẩm học tập: Phần trình bày của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

2. Ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ

a. Mục tiêu: 

- HS phân tích được hệ quả địa lí của chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất (ngày đêm dài, ngắn theo vĩ độ).

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm, đọc thông tin trong SGK tr.17 và quan sát hình 4.4 (SGK tr.17) để hoàn thành bảng theo mẫu sau và trả lời câu hỏi của GV.

c. Sản phẩm học tập: Phiếu học tập của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố kiến thức mà HS đã học; Luyện tập cách tính giờ khu vực.

b. Nội dung: 

- HS hoàn thành bài tập luyện tập SGK tr.17:

1. Phân biệt giờ địa phương và giờ khu vực.

2. Hãy cho biết thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Nam theo dương lịch.

- HS hoàn thành bài tập trắc nghiệm về nội dung bài học (nếu còn thời gian).

c. Sản phẩm học tập: Bài làm và phần trả lời câu hỏi trắc nghiệm của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

• Nhiệm vụ 1: Hoàn thành bài tập luyện tập SGK

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, hoàn thành các bài tập sau:

1. Phân biệt giờ địa phương và giờ khu vực.

2. Hãy cho biết thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Nam theo dương lịch.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS sử dụng các kiến thức đã học, trao đổi, hoàn thành các bài tập luyện tập.

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

- HS xung phong trình bày bài làm của nhóm mình.

- GV gọi các HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

*Gợi ý:

Câu 1:

- Giờ địa phương:

+ Được thống nhất ở tất cả các địa điểm nằm trên cùng một kinh tuyến. 

+ Các địa điểm nằm trên các kinh tuyến khác nhau có giờ địa phương khác nhau, mặc dù đang trong cùng một thời điểm.

- Giờ khu vực:

+ Giờ thống nhất cho từng khu vực trên Trái Đất, tiện cho việc tính giờ và giao lưu quốc tế (quy ước 24 khu vực theo kinh tuyến gọi là 24 múi giờ, giờ chính thức là giờ địa phương của kinh tuyến đi qua chính giữa khu vực).

+ Các múi giờ đánh số từ 0 đến 24. Giờ kinh tuyến đi qua giữa khu vực được lấy làm giờ chung cho cả khu vực đó. 

Câu 2: Thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Nam theo dương lịch:

+ Mùa xuân: từ 23/9 (thu phân) đến 22/12 (đông chí)

+ Mùa hạ: từ 22/12 (đông chí) đến 21/3 (xuân phân).

+ Mùa thu: từ 21/3 (xuân phân) đến 22/6 (hạ chí).

+ Mùa đông: từ 22/6 (hạ chí) đến 23/9 (thu phân).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét câu trả lời của HS, chuẩn kiến thức, chuyển sang hoạt động vận dụng.

• Nhiệm vụ 2: Hoàn thành bài tập trắc nghiệm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cho HS hoàn thành bài tập trắc nghiệm theo nhóm: Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng.

Câu 1. Địa điểm không thay đổi vị trí khi Trái Đất tự quay quanh trục là

A. xích đạo.                            C. vòng cực.

B. chí tuyến.                            D. hai cực.

Câu 2. Việt Nam thuộc múi giờ số mấy?

A.5.                       B.6.                     C.7.                    D. 8.

Câu 3. Các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau gọi là

A. giờ múi.                                       C. giờ quốc tế.

B. giờ địa phương.                           D. giờ GMT.

Câu 4. Giờ quốc tế được tính theo múi giờ số mấy?

A. Múi giờ số 0.                               C. Múi giờ số 12.

B. Múi giờ số 6.                               D. Múi giờ số 18.

Câu 5. Nếu đi từ đông sang phía tây qua kinh tuyến 180° thì

A. lùi lại 1 giờ.                              C. lùi lại 1 ngày lịch

B. tăng thêm 1 giờ.                       D. tăng thêm 1 ngày lịch.

Câu 6. Theo quy định, những người sống ở múi giờ nào chuyển sang một ngày mới

đầu tiên trên Trái Đất?

A. Múi giờ số 0.                          C. Múi giờ số 12.

B. Múi giờ số 6.                          D. Múi giờ số 18.

Câu 7. Quốc gia có nhiều múi giờ đi qua lãnh thổ nhất là

A. Trung Quốc.                           C. Liên bang Nga

B. Hoa Kỳ.                                   D. Ca-na-đa.

Câu 8. Ở bán cầu Bắc, từ 21 - 3 đến 22 - 6 là thời gian mùa

A. xuân.                     C. thu.

B. hạ.                        D. đông.

Câu 9. Nhận định nào sau đây không đúng về mùa?

A. Một năm có bốn mùa.

B. Mọi nơi trên Trái Đất đều có mùa như nhau.

C. Có đặc điểm riêng về thời tiết, khí hậu.

D. Hai bán cầu có mùa trái ngược nhau.

Câu 10. Vùng nào sau đây trên Trái Đất đón Giáng sinh (25 - 12) toàn là đêm mà không có ngày?

A. Xích đạo.                            C. Vùng cực Bắc

B. Chí tuyến Bắc.                    D. Vùng cực Nam.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm sử dụng kiến thức vừa học, trao đổi, thảo luận, hoàn thành bài tập.

- Đại diện các nhóm lên bảng chuẩn bị trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Đại diện các nhóm lên bảng ghi đáp án. 

- GV mời HS thuộc các nhóm khác nhau lên bảng chấm chéo đáp án.

* Gợi ý:

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét bài làm của HS, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng tính ngày, giờ quốc tế cho HS.

b. Nội dung: Dựa vào các kiến thức đã học, HS hoàn thành bài tập về. nhà: Vào ngày 22/12, ở nước ta độ dài ngày đêm sẽ như thế nào?

c. Sản phẩm học tập: Đáp án của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

GV giao nhiệm vụ (bài tập về nhà cho HS): Vào ngày 22/12, ở nước ta độ dài ngày đêm sẽ như thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS vận dụng kiến thức đã học, tính toán để tìm ra đáp án.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

HS trình bày câu trả lời của mình vào đầu giờ học sau.

* Gợi ý:

- Vào ngày 22-12 (đông chí): 

+ Ở Xích đạo: ngày đêm dài như nhau.

+ Ở các chí tuyến:

• Chí tuyến Bắc: ngày ngắn hơn đêm

• Chí tuyến Nam: ngày dài hơn đên

+ Ở các vòng cực:

• Điểm cực Bắc có đêm dài suốt 24 giờ.

• Điểm cực Nam có ngày dài suốt 24 giờ.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá, kết thúc tiết học. 

* Hướng dẫn về nhà:

- Ôn lại kiến thức đã học.

- Làm bài tập trong Sách bài tập địa lí 10.

- Đọc và tìm hiểu trước Bài 5: Thạch quyển. Nội lực và tác động của nội lực đến địa hình bề mặt Trái Đất.

IV. HỒ SƠ HỌC TẬP