Giáo án ôn tập Ngữ văn 8 bài: Văn bản "Đi bộ ngao du"

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Giới thiệu vài nét về Ru-xô và văn bản “Đi bộ ngao du” mà các em đã chuẩn bị?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

+ Học sinh đại diện nhóm lên trình bày…

+ Giáo viên, HS quan sát, lắng nghe…

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

+ Các nhóm  đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

Bước 4: Kết luận, nhận định

+ GV nhận xét, đánh giá, bổ sung kiến thức và chuẩn kiến thức.

I. Kiến thức chung về tác giả, tác phẩm

1. Tác giả

- Ru-xô (1712-1778) là nhà văn, nhà triết học có tư tưởng tiến bộ ở nước Pháp TK XVIII.

- Là tác giả của nhiều bộ tiểu thuyết lớn.

2. Văn bản

- Đoạn trích “Đi bộ ngao du” được trích trong quyển V của tác phẩm “E-min hay Về giáo dục” (1762)

Bố cục: 3 phần

- “Từ đầu …bàn chân nghỉ ngơi”: Đi bộ ngao du là hoàn toàn được tự do, không bị lệ thuộc vào bất cứ ai.

- “Tiếp theo…không thể làm tốt hơn”: Đi bộ ngao du – trau dồi vốn tri thức.

- Còn lại: Đi bộ ngao du rèn luyện sức khoẻ và tinh thần của con người.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

1. Tác giả đã quan niệm như thế nào về vấn đề đi bộ ngao du?

2. Tác giả đã liệt kê những điều thú vị khi đi bộ? Nhận xét cách lập luận của tác giả ở luận điểm này? Nhận xét ngôi kể ở đoạn này?

3. Các cụm từ : “ta ưa đi, ta thích, ta muốn hoạt động, tôi ưa thích, tôi hưởng thụ” xuất hiện liên tục, có ýý nghĩa gì ? Qua đó tác giả muốn thuyết phục người đọc tin vào những lợi ích nào của người đi bộ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

+ Học sinh: Đọc yêu cầu, hoạt động cá nhân,  hđ cặp đôi

+ Giáo viên: Quan sát trợ giúp HS

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

Bước 4: Kết luận, nhận định

+ GV nhận xét, đánh giá, bổ sung kiến thức và chuẩn kiến thức.

II. Kiến thức trọng tâm

1. Đi bộ ngao du hoàn toàn tự do-không lệ thuộc vào bất cứ ai

1. Tác giả đã quan niệm: Đi bộ ngao du thú vị hơn đi ngựa.

2. Tác giả đã liệt kê những điều thú vị khi đi bộ:

- Đi bộ ngao du ta hoàn toàn tự do “ưa đi lúc nào thì đi, thích dừng lúc nào thì dừng”.

- Quan sát khắp nơi….xem xét tất cả…một dòng sông ….một khu rừng rậm…một hang động…một mỏ đá, các khoáng sản …=> tùy theo ýý thích của mình.

- Không lệ thuộc ai: “ những con ngựa hay những gã phu trạm..”

- Không lệ thuộc bất cứ cái gì: “thời gian, đường sá. Hưởng thụ tất cả sự tự do mà con người có thể hưởng thụ”.

Nhận xét :

- Dẫn chứng và lí lẽ trình bày xen kẽ, tiếp nối một cách tự nhiên. Đi bộ ngao du đem lại cảm hứng tự do cho người đi: tùy thích, đói ăn, khát uống, đêm nghỉ, ngày đi, đi để chơi, để học, để rèn luyện.

- Kể theo ngôi kể  thứ nhất “tôi, ta”. Cách xưng hô “ tôi – ta” xen kẽ chính là dụng ý nghệ thuật của tác giả. Khi xưng “tôi” là khi tác giả muốn nói về những kinh nghiệm riêng mang tính chất cá nhân. Khi xưng “ta” là khi lí luận chung  Cách xưng hô thay đổi bài văn trở nên sinh động, gắn cái riêng với cái chung  gần gũi, thân mật.

3. Các cụm từ : “ta ưa đi, ta thích, ta muốn hoạt động, tôi ưa thích, tôi hưởng thụ” xuất hiện liên tục: Nhấn mạnh sự thoả mãn cảm giác tự do cá nhân của người đi bộ ngao du.

 Qua đó tác giả muốn thuyết phục người đọc đi bộ dem lại cảm giác tự do thưởng ngoạn cho con người.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

1. Theo tác giả đi bộ ngao du ta sẽ thu nhận được những kiến thức gì?

2. Nhận xét gì về cách lập luận của tác giả? Tác dụng của cách lập luận ấy?

3. Tại sao tác giả lại quan niệm rằng đi bộ ngao du là đi như: Ta-lét, Pla-tông, Pi-ta-go?

4. Để nói về sự hơn hẳn của các kiến thức thu được khi đi bộ ngao du, tác giả đã dụng so sánh kèm theo lời bình luận nào?

5. Qua đó giúp ta hiểu thêm những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

+ Học sinh: Đọc yêu cầu, hoạt động cá nhân,  hđ cặp đôi.

+ Giáo viên: Quan sát trợ giúp HS.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

+ HS lên bảng trình bày kết quả thảo luận

+ HS nhóm khác phản biện, nhận xét, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

+ GV nhận xét, đánh giá, bổ sung kiến thức và chuẩn kiến thức.

2. Đi bộ ngao du trau dồi vốn kiến thức, hiểu biết

1. Theo tác giả đi bộ ngao du ta sẽ thu nhận được những kiến thức

- Xem xét tài nguyên phong phú trên miền đất.

- Tìm hiểu các sản vật nông nghiệp và cách trồng trọt chúng.

- Sưu tầm các mẫu vật phong phú, đa dạng của thế giới tự nhiên…

2. Nhận xét gì về cách lập luận của tác giả:

- Nêu dẫn chứng dồn dập liên tiếp bằng các kiểu câu khác nhau.

- So sánh kiến thức linh tinh trong các phòng sưu tập, thậm chí của vua chúa với sự phong phú trong phòng tập của người đi bộ ngao du.

- Xen kẽ các lời bình luận (nêu cảm xúc) của tác giả.

 Đề cao kiến thức của thực tế khách quan. Xem thường kiến thức sách vở giáo điều.

3. Tác giả lại quan niệm rằng đi bộ ngao du là đi như: Ta-lét, Pla-tông, Pi-ta-go vì:

+ Ta-let, Pla-tông, Pi-ta-go là những nhà triết  học và toán học nổi tiếng. Họ luôn quan sát, nghiền ngẫm khi đi dạo chơi.

 Đề cao kiến thức của các nhà khoa học am hiểu đời sống thực tế. Đồng thời khích lệ mọi ngưòi hãy đi bộ để mở mang kiến thức.

4. Để nói về sự hơn hẳn của các kiến thức thu được khi đi bộ ngao du, tác giả sử đã dụng:

- So sánh: Kiến thức linh tinh… trong các phòng sưu tập (vua chúa) với sự phong phú trong phòng sưu tập của người đi bộ ngao du (là cả trái đất), hơn cả nhà tự nhiên học Đô - Băng – Tông .

5. Qua đó giúp ta hiểu thêm những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du giúp mở mang năng lực khám phá đời sống, mở rộng vốn hiểu biết và làm giàu trí tuệ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

1. Cách chứng minh luận điểm thứ ba này có gì đặc sắc?

2. Việc sử dụng các câu cảm thán ở đây có tác dụng gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

+ Học sinh: Đọc yêu cầu, hoạt động cá nhân,  hđ cặp đôi.

+ Giáo viên: Quan sát trợ giúp HS.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

Bước 4: Kết luận, nhận định

+ GV nhận xét, đánh giá, bổ sung kiến thức và chuẩn kiến thức.

3. Đi bộ ngao du rèn luyện sức khỏe tinh thần con người

1. Cách chứng minh:  So sánh hai trạng thái tinh thần khác nhau: người đi bộ ngao du (vui vẻ, hân hoan, khoan khoái).

 người ngồi trên xe ngựa (mơ màng, buồn bã, cáu kỉnh, đau khổ). Tính từ được sử dụng liên tiếp.

2. Khẳng định lợi ích tinh thần của đi bộ ngao du, đó là nâng cao sức khoẻ và tinh thần, khơi dậy niềm vui sống và tính tình được vui vẻ.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

+ Đưa dẫn chúng vào bài tự nhiên, sinh động, gắn với thực tiễn đời sống.

+ Xây dựng các nhân vật của hoạt động giáo dục, một thầy giáo và một HS.

+ Sử dụng đại từ nhân xưng “tôi”, “ta” hợp lí, gắn kết được nội dung mang tính khái quát và kiến thức mang tính trải nghiệm cá nhân, kinh nghiệm của bản thân người viết, làm cho lập luận thêm thuyết phục.

2. Nội dung: Những lợi ích của việc đi bộ:

+ Thoả mãn nhu cầu thưởng ngoạn tự do.

+ Mở rộng tầm hiểu biết về cuộc sống.

+ Tạo niềm vui cho con người.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Câu 1. Tóm tắt 3 luận điểm của văn bản Đi bộ ngao du và thử giải thích vì sao tác giả lại chọnt rình tự của các luận điểm như thế.

Câu 2. Đọc kĩ lại phần đầu văn bản Đi bộ ngao du để nêu và nhận xét về hệ thống luận cứ mà tác giả đưa ra để làm rõ cho luận điểm: Đi bộ ngao du cho con người được tận hưởng sự tự do.

Câu 3. Ngoài những ý nghĩa và lợi ích mà bài nghị luận này đã nêu, theo em, việc đi bộ ngao du còn có thể đem lại những tác dụng gì nữa? Bằng thực tế một lần đi tham quan hoặc vui chơi của chính mình cùng bạn bè, em hãy nêu tác dụng của chuyến đi ấy đối với bản thân mình.