Giáo án và PPT Ngữ văn 9 chân trời bài 5: Tiếng đàn giải oan (Truyện thơ Nôm khuyết danh)

BÀI 5: KHÁT VỌNG CÔNG LÍ

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM: TIẾNG ĐÀN GIẢI OAN

A. KHỞI ĐỘNG

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân: Theo dõi video truyện cổ tích “Thạch Sanh” và nêu suy nghĩ của em về thông điệp của câu chuyện truyền tải.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Trải nghiệm cùng văn bản 

 - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, thực hiện yêu cầu dưới đây: 

+ GV hướng dẫn cách đọc và cho HS đọc trực tiếp văn bản, kĩ năng suy luận khi đọc văn bản truyện thơ Nôm.

Hoạt động 2: Suy ngẫm và phản hồi

+ Nêu nội dung bao quát của văn bản “Tiếng đàn giải oan”. Thông qua văn bản này, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?

+ Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản.

Sản phẩm dự kiến:

a. Nội dung

Văn bản kể về việc Thạch Sanh bị Lý Thông lừa giam vào ngục. Dù chàng đã biết Lý Thông hại mình nhưng với bản tính nhân từ, Sanh không oán thán, phàn nàn. Chàng buồn nên mang đàn ra gảy nhưng tiếng đàn thần đã nói hộ những oan tình của Thạch Sanh. Khi nghe tiếng đàn, công chúa vui mừng. Nàng nói được như lúc xưa và giãi bày mọi sự cho vua cha. Nhà vua đã truyền gọi Thạch Sanh ngay.

=> Thông điệp: Hãy tin vào lẽ phải, kẻ gian dối bất nhân, bất nghĩa sẽ bị vạch mặt; người ngay thẳng, thật thà, quên mình làm việc nghĩa sẽ được báo đáp.

b. Nghệ thuật

- Truyện sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa.

- Thể thơ lục bát, ngôn ngữ giản dị mà giàu sức gợi.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

Câu 1: Truyện thơ Nôm Thạch Sanh được triển khai theo mô hình nào?

A. Gặp gỡ - tai biến – đoàn tụ.

B. Gặp gỡ - đoàn tụ - lưu lạc.

C. Nhân – quả 

D. Gặp gỡ - tai biến – đoàn tụ và nhân – quả.

Câu 2: Thạch Sanh có những phẩm chất đáng quý nào?

A. Lương thiện, hiền lành, bao dung, dũng cảm và yêu thương mọi người.

B. Dũng cảm, chiến đấu mạnh mẽ, kiên cường.

C. Thông minh, đa mưu túc trí.

D. Lương thiện, luôn yêu thương mọi người nhưng có tính đa nghi.

Câu 3: Truyện thơ Nôm Thạch Sanh dựa theo nguyên mẫu của tác phẩm nào?

A. Truyền thuyết Thạch Sanh.

B. Truyện cổ tích Thạch Sanh.

C. Tiểu thuyết Thạch Sanh.

D. Truyện truyền kì Thạch Sanh.

Câu 4: Giá trị nội dung rút ra từ văn bản Tiếng đàn giải oan là gì?

A. Ngợi ca phẩm chất anh hùng của Thạch Sanh.

B. Tố cáo tầng lớp thống trị mê muội, hưởng lạc, thể hiện niềm tin của nhân dân vào luật nhân quả báo ứng.

C. Tố cáo xã hội phong kiến biến chất, đẩy con người vào hoàn cảnh éo le, đau khổ.

D. Tố cáo mạnh mẽ hành động bạc ác như bóc lột, lừa đảo, cướp công, hãm hại người khác, đề cao tinh thần lao động, công lý, hòa bình, thể hiện niềm tin tưởng, lạc quan của nhân dân vào lẽ phải ở đời.

Câu 5: Qua văn bản Tiếng đàn giải oan, ta có thể nhận thấy Lý Thông là một con người như thế nào?

A. Gian trá, nham hiểm, cạn tàu ráo máng, ích kỷ hại nhân.

B. Ham sống sợ chết, hèn nhát, luôn chối bỏ trách nhiệm.

C. Bội bạc, bội tín.

D. Yếu đuối, đáng thương, là một kẻ cô độc không nơi nương tựa.

Sản phẩm dự kiến:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi: Tìm hiểu và nêu những hiểu biết của em về những yếu tố dân gian có trong truyện thơ Nôm.