Giáo án và PPT Ngữ văn 9 chân trời bài 1: Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải)

BÀI 1: THƯƠNG NHỚ QUÊ HƯƠNG

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI: MÙA XUÂN NHO NHỎ

A. KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, theo dõi video ca nhạc Như hoa mùa xuân và trả lời câu hỏi: Khi nhắc đến mùa xuân, em sẽ nghĩ tới điều gì? Vì sao?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Trải nghiệm cùng văn bản 

 Trình bày những hiểu biết chung về tác giả Thanh Hải và bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.

Sản phẩm dự kiến:

- Thanh Hải (1930 – 1980): là một nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. 

- Quê ở xã Phong Bình, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 

- Ông là tác giả của một số tập thơ thể hiện tình yêu quê hương, vai trò trách nhiệm của mỗi người đối với đất nước.

- Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được Thanh Hải viết vào tháng 11 mùa đông năm 1980, khi còn nằm trên giường bệnh, một tháng trước lúc qua đời vì bệnh hiểm nghèo. 

Hoạt động 2: Suy ngẫm và phản hồi   

Tổng kết những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật trong văn bản “Mùa xuân nho nhỏ”.

Sản phẩm dự kiến:

a. Nội dung

- Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời, thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của đất nước, của dân tộc

b. Nghệ thuật

- Bài thơ theo thể năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm với những phép so sánh và ẩn dụ sáng tạo.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

Câu 1: Nhận xét về bức tranh thiên nhiên mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ?

A. Bức tranh mở ra với chiều rộng và chiều cao.

B. Bức tranh mở ra với chiều dài và chiều sâu, rất náo nhiệt.

C. Bức tranh mở ra với đủ cả chiều dài, chiều cao, chiều rộng và chiều sâu, rất yên tĩnh.

D. Bức tranh mở ra với chiều rộng và chiều sâu, rất yên tĩnh.

Câu 2: Nhận xét về bút pháp nghệ thuật trong câu thơ Một bông hoa tím biếc?

A. Bút pháp chấm phá cùng điểm nhìn đặt vào một bông hoa nhỏ bé giữa dòng đã phần nào tạo nên điểm nhấn cho bức tranh.

B. Bút pháp tả cảnh ngụ tình, ẩn chứa nỗi lòng nhiều tâm sự của tác giả.

C. Bút pháp ước lệ tượng trưng làm nổi bật vẻ đẹp của cảnh vật trong mùa xuân.

D. Sử dụng điển tích, điển cố tạo màu sắc cổ điển, trang nhã cho câu thơ.

Câu 3: Hình ảnh giọt long lanh trong bài thơ có ý nghĩa gì?

A. Giọt mưa xuân, giọt sương buổi sớm dưới ánh sáng mặt trời trở nên trong veo, long lanh.

B. Tiếng chim chiền chiện vang vọng nhưng không tan biến trong không gian mà đọng lại thành từng giọt trong vắt.

C. Đó có thể là giọt nắng buổi sớm mai.

D. Vừa có thể là giọt mưa xuân, giọt sương buổi sớm, vừa là tiếng chim chiền chiện vang vọng nhưng không tan biến trong không gian mà đọng lại thành từng giọt trong vắt.

Câu 4: Hai câu thơ dưới đây sử dụng biện pháp tu từ gì?

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng.

A. Hoán dụ.

B. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.

C. So sánh.

D. Nhân hóa

Câu 5: Các từ cảm thán ơi, chi có ý nghĩa như thế nào?

A. Là tiếng gọi đáp của thi nhân với cuộc đời.

B. Gợi lên một chất giọng ngọt ngào, thân thương, gần gũi, đặc trưng xứ Huế.

C. Gợi tả sự yêu mến của thi nhân với xứ Huế.

D. Là tiếng lòng của thi nhân.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: A

Câu 3: D

Câu 4: B

Câu 5: B

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Nêu những biểu hiện của lối sống cống hiến của thế hệ trẻ ngày nay mà em biết.