Giáo án và PPT Ngữ văn 9 kết nối Bài 5: Thực hành tiếng Việt (1)

                   TIẾT: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: CÂU RÚT GỌN

A. KHỞI ĐỘNG

GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi, thực hiện nhiệm vụ được giao

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Tìm hiểu tri thức Ngữ văn

1. Khái niệm

Nêu khái niệm về câu rút gọn 

Sản phẩm dự kiến:

Câu rút gọn là câu có thành phần câu (thường là thành phần chính) bị tỉnh lược. Việc tỉnh lược chủ yếu do phương châm tiết kiệm trong việc sử dụng ngôn ngữ, nhất là khi nói (lược bỏ những thông tin đã biết hoặc bị coi là lặp, thừa), hoặc do dụng ý của người sử dụng (không muốn nêu rõ sự vật, sự việc nào đó trong câu).

2. Cách nhận biết

Cách nhận biết câu rút gọn

Sản phẩm dự kiến:

- Tỉnh lược chủ ngữ hoặc vị ngữ. Ngoài ra, câu rút gọn cũng có thể là câu tỉnh lược cả thành phần chủ ngữ và vị ngữ, chỉ giữ lại thành phần cung cấp thông tin cần thiết, cốt lõi trong một ngữ cảnh giao tiếp cụ thể như trạng ngữ, bổ ngữ hoặc định ngữ.

=> Chú ý: Câu rút gọn bị tỉnh lược có thể khôi phục thành câu đầy đủ.

3. Lưu ý khi rút gọn câu         

Khi rút gọn câu, chúng ta cần lưu ý điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Không làm cho câu trở nên cộc lốc, thiếu tính lịch sự; hạn chế dùng câu rút gọn khi nói với người trên hoặc những người mình kính trọng.

- Trong một số ngữ cảnh, câu rút gọn có thể gây hiểu nhầm.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

Câu 1: Câu rút gọn là gì?

A. Có thể là câu có chủ ngữ hoặc vị ngữ bị tỉnh lược.

B. Là câu có chủ ngữ bị tỉnh lược.

C. Là câu có vị ngữ bị tỉnh lược.

D. Là câu đầy đủ thành phần chủ ngữ, vị ngữ.

Câu 2: Đâu là một đặc điểm của câu rút gọn?

A. Chỉ có thể lược bỏ thành phần chủ ngữ.

B. Chỉ có thể lược bỏ thành phần vị ngữ.

C. Có thể tỉnh lược cả thành phần chủ ngữ và vị ngữ, chỉ giữ lại thành phần cung cấp thông tin cần thiết.

D. Chỉ được giữ lại những thành phần cung cấp thông tin cần thiết.

Câu 3: Đâu là thành phần cung cấp thông tin cần thiết có thể được giữ lại trong câu rút gọn?

A. Trạng ngữ và bổ ngữ. 

B. Bổ ngữ và định ngữ.

C. Trạng ngữ và định ngữ.

D. Trạng ngữ, bổ ngữ và định ngữ.

Câu 4: Làm cách nào để câu rút gọn trở thành câu đầy đủ?

A. Khôi phục lại thành phần cung cấp thông tin cần thiết.

B. Khôi phục lại chủ ngữ.

C. Khôi phục lại những thành phần bị tỉnh lược.

D. Khôi phục lại vị ngữ.

Câu 5: Khi rút gọn câu, cần lưu ý điều gì?

A. Không được rút gọn thành phần chủ ngữ của câu.

B. Không làm cho câu trở nên cộc lốc, thiếu lịch sự.

C. Không được rút gọn thành phần trạng ngữ, bổ ngữ, định ngữ của câu.

D. Không làm cho câu trở nên dài dòng, khó hiểu.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 

GV hướng dẫn HS làm bài tập vận dụng