Giáo án điện tử Ngữ văn 9 cánh diều Bài 2: Phân tích một đoạn trích tác phẩm văn học

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Ong tìm chữ

• Chia 4 đội chơi.
• Tìm từ khóa liên quan đến các yếu tố trong một tác phẩm văn học.
• Thời gian: 3 phút.
• Đội ghi được nhiều sẽ dành chiến thắng.

Luật chơi

BÀI 2: TRUYỆN THƠ NÔM

Viết

BÀI VĂN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH MỘT ĐOẠN TRÍCH TÁC PHẨM VĂN HỌC

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

TÌM HIỂU VỀ KIỂU BÀI

02

THỰC HÀNH VIẾT

01

TÌM HIỂU VỀ KIỂU BÀI

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Trình bày những lưu ý khi viết bài phân tích một đoạn trích từ một tác phẩm lớn (ở đây là truyện thơ Nôm như “Truyện Kiều” hoặc “Truyện Lục Vân Tiên”).

Lưu ý khi viết bài phân tích một đoạn trích trong tác phẩm văn học

• Đọc kĩ đoạn trích.
• Chú ý đặc điểm thể loại truyện thơ Nôm.
• Xác định vị trí đoạn trích.
• Xác định nội dung và nghệ thuật.
• Chỉ ra mối quan hệ giữa 2 yếu tố.
• Làm rõ giá trị của hình thức trong thể hiện nội dung, chủ đề tác phẩm.

Lưu ý khi viết bài phân tích một đoạn trích trong tác phẩm văn học

• Xác định luận đề, các luận điểm trong bài viết.
• Lựa chọn bằng chứng từ đoạn trích cho mỗi luận điểm.
• Suy nghĩ, nhận xét ý nghĩa của văn bản.
• Tác động của văn bản đối với người đọc.

Lưu ý khi viết bài phân tích một đoạn trích trong tác phẩm văn học

Chuẩn bị

Thực hiện các bước viết bài theo quy trình

4 bước

Tìm ý và lập dàn ý

Viết bài

Kiểm tra và chỉnh sửa

1

2

3

4

02

THỰC HÀNH VIẾT

Đề bài

Phân tích đoạn trích

“Kiều ở lầu Ngưng Bích” (trích “Truyện Kiều” của Nguyễn Du).

• Đọc kĩ đề bài, xác định yêu cầu.
• Xem lại kiến thức ngữ văn về truyện thơ Nôm, nội dung đọc hiểu đoạn trích “Kiều ở Lầu Ngưng Bích”, chú ý xuất xứ để biết nội dung câu chuyện trước và sau của đoạn trích.
• Xác định nội dung và hình thức nghệ thuật nổi bật nhất của đoạn trích (chú ý đặc điểm thơ lục bát trong tác phẩm “Truyện Kiều”).

1. Chuẩn bị

Ví dụ

Xuất xứ:

• Kiều bị Mã Giám Sinh làm nhục, lừa bán vào lầu xanh.
• Kiều tự tử và bị Tú bà giam lỏng ở lầu Ngưng Bích.

Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích nằm ở Phần thứ hai: Gia biến và lưu lạc.

Ví dụ

Nội dung chính:

• Miêu tả cảnh ngộ cô đơn buồn tủi của Kiều.
• Tấm lòng thủy chung, hiếu thảo đáng trân trọng.

Hình thức nghệ thuật nổi bật:

• Miêu tả diễn biến nội tâm nhân vật.
• Bút pháp tả cảnh ngụ tình.

2. Tìm ý và lập dàn ý

• Đọc lại đoạn trích vài lần để cảm nhận được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật cũng như tình cảm, cảm xúc của tác giả.
• Hoàn thiện Phiếu tìm ý.
• Sắp xếp các ý vừa tìm được theo PHT số 1.

PHÂN TÍCH ĐOẠN TRÍCH KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH

Nội dung chính của đoạn trích là gì?

..........................................................................................................................

Một vài nét độc đáo về hình thức nghệ thuật của đoạn trích:

• Bố cục: …………………………………………………………………………….
• Cách sử dụng từ ngữ: ..................................................................................
• Hình ảnh nổi bật: ..........................................................................................
• Bút pháp tả cảnh ngụ tình: ...........................................................................

PHIẾU TÌM Ý

PHÂN TÍCH ĐOẠN TRÍCH KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH

Cách yế tố hình thức nghệ thuật ấy đã làm nổi bật nội dung đoạn trích như thế nào?

..........................................................................................................................

Tấm lòng (chữ tâm) và tài năng (chữ tài) của Nguyễn Du:

..........................................................................................................................

Cảm nhận của riêng em về thân phận của nhân vật Thúy Kiều nói riêng và người phụ nữ trong xã hội phong kiến nói chung.

..........................................................................................................................

PHIẾU TÌM Ý

Lập dàn ý phân tích đoạn trích kiều ở lầu ngưng bích

(trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Mở bài: Giới thiệu khái quát Truyện Kiều, đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích.

Thân bài:

• Tóm tắt câu chuyện trước đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích.
• Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Lập dàn ý phân tích đoạn trích kiều ở lầu ngưng bích

(trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Luận điểm 1: Khung cảnh gợi nỗi nhớ của Thúy Kiều qua đoạn mở đầu (từ đầu đến “Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”.

..........................................................................................................................

Luận điểm 2: Phân tích nỗi nhớ thương của Thúy Kiều qua đoạn tiếp theo (từ câu “Tưởng người dưới nguyệt chén đồng” đến câu “Có khi gốc tử đã vừa người ôm”).

..........................................................................................................................

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Lập dàn ý phân tích đoạn trích kiều ở lầu ngưng bích

(trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Luận điểm 3: Phân tích diễn biến tâm trạng của Thuý Kiều qua tám dòng thơ cuối.

..........................................................................................................................

Kết bài: Nêu những suy nghĩ và cảm xúc của em về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích.

..........................................................................................................................

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

3. Viết bài

Em hãy thực hiện nhiệm vụ:

Triển khai viết bài phân tích đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” (trích “Truyện Kiều” của Nguyễn Du).

Lưu ý

• Có thể đầy đủ bố cục 3 phần hoặc 1 đoạn thân phần thân bài.
• Mỗi ý viết 1 đoạn văn.
• Lựa chọn từ ngữ chính xác, phù hợp với quan điểm, tình cảm của người viết.
• Sử dụng hiệu quả các thông tin bên ngoài tác phẩm (nếu có).
• Trường hợp thơ dài: trích mỗi phần những câu thơ quan trọng và phân tích sâu.
• Chú ý thời gian làm bài hợp lí.

3. Kiểm tra và chỉnh sửa

Em hãy thực hiện các yêu cầu sau:

• Sau khi viết xong, đọc lại bài văn đã viết.
• Kiểm tra, chỉnh sửa, đánh giá kĩ năng viết dựa theo bảng kiểm (đính kèm phía dưới).

Bảng kiểm tra kĩ năng viết bài văn

--------------- Còn tiếp ---------------