Dân số thế giới luôn có xu hướng tăng theo thời gian.
Phân bố dân cư và mật độ dân số thay đổi theo thời gian và không gian, phụ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội cũng như hoàn cảnh tự nhiên.
Con người trên Trái Đất có xu hướng tập trung vào các đô thị khiến cho số đô thị ngày càng nhiều và làm xuất hiện các siêu đô thị.

2. Kĩ năng và năng lực

a. Kĩ năng:

Đọc biểu đồ quy mô dân số thế giới.
Xác định được trên bản đó một số thành phố đông dân nhất thế giới.

b. Năng lực:

Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán
Năng lực riêng: Sử dụng bản đồ; sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, mô hình.

3. Phẩm chất

Yêu thích môn học, có niềm hứng thú với việc tìm hiểu các sự vật hiện tượng địa lí nói riêng và trong cuộc sống nói chung
HS cần thấy sự thay đổi về dân số và phân bố dân cư trên thế giới là do nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, trách nhiệm của con người là rất lớn trong việc hưởng những thay đổi trả thành tích cực hay tiêu cực đối với xã hội loài người và thiên nhiên Trái Đất.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên:

Biểu đồ số dân trên thế giới qua các năm
Các bản đồ: Phân bố dân cư trên thế giới, một số thành phố dân dân nhất thế giới...

2. Đối với học sinh: vở ghi, sgk

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức

d. Tổ chức thực hiện:

- GV trình bày vấn đề: Người hiện đại đầu tiên xuất hiện cách đây khoảng 40 000 năm. Đến nay, số lượng người trên Trái Đất đã lên tới hàng tỉ người và phân bố khắc các châu lục từ (châu Nam Cực). Em có biết số dân và sự phân bố dân cư trên thế giới thay đổi như nào không? Hãy cùng cô tìm hiểu qua bài học hôm nay

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Dân số trên thế giới

a. Mục tiêu: Tình hình dân số thế giới qua các năm, biết được kĩ năng đọc và phân tích biểu đồ, bản đồ

b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Về kiến thức, GV cần nêu được các ý:

? Nhận xét về tình hình dân số thế giới

- Về kĩ năng, năng lực:

+ GV hưởng dẫn tỉ mỉ để hs có thể đọc và hiểu biểu đồ

- GV yêu cầu HS nhận xét:

+ Biểu đó thể hiện nội dung gì?

+ Trục ngang và trục dọc của biểu đồ thể hiện các đối tượng nào?

+ Độ cao các cột cho biết điều gì

+ Nếu kẻ đường nối các đỉnh cột sẽ được đường biểu diễn có độ dốc không đều, điều đó cho biết dân số thế giới thay đổi như thế nào của các năm? Hãy nêu cụ thể về sự thay đổi đó.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

+ HS tiếp nhận nhiệm vụ, trao đổi, thảo luận.

+ GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ khi HS cần

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ GV gọi HS đứng tại chỗ trả lời câu hỏi.

+ GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

1. Dân số trên thế giới

+ Số dân của các quốc gia và các khu vực trên thế giới rất khác nhau và luôn biến động.

+ Dân số thế giới có xu hướng tăng theo thời gian.

+ Tuy xu hướng chung của dân số thế giới là tăng theo thời gian nhưng điều đó không phải đúng với mọi quốc gia, mọi khu vực và trong mọi thời điểm

Hoạt động 2: Phân bố dân cư thế giới

a. Mục tiêu: Phân bố dân cư thế giới không đồng đều, tập trung ở

b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Về kiến thức

- Về kĩ năng, năng lực:

+ Gv cần củng cố cho HS kĩ năng đọc bản đồ

+ HS trả lời một số câu hỏi:

? Bản đồ thể hiện nội dung gì

? Trong bảng chú giải, kí hiệu bản đồ cho biết điều gì?

Căn cứ vào kí hiệu bản đồ để xác định các khu vực mà câu hỏi yêu cầu

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

+ HS tiếp nhận nhiệm vụ, trao đổi, thảo luận.

+ GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ khi HS cần

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ GV gọi HS đứng tại chỗ trả lời câu hỏi.

+ GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

2. Phân bố dân cư thế giới

+ Ngày nay, con người đã sinh sống ở hầu khắp các khu vực và châu lục trên thế giới.

+ Tuy nhiên, phân bố dân cư và mật độ dân số thay đổi theo thời gian và không đều trong không gian

+ Nguyên nhân, Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế-xã hội và hoàn cảnh tự nhiên

- Một số khu vực trên thế giới có mật độ dân số trên 250 người/km2 là: Nam Á, Đông Á và một số nơi thuộc châu Âu, Đông Nam Á,

+ Một số khu vực trên thế giới có mật độ dân số dưới 5 người/km là: Bắc Mỹ, phần lớn Nam Mỹ, Bắc Phi, Bắc Á, Ô-xtrây-li-a,... Thậm chí, một số nơi không có người ở thường xuyên như châu Nam Cực, đảo Grơn lên. GV cũng yêu cầu HS nêu được các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư, đặc biệt là các điều kiện tự nhiên vì nội dung của chương là về quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Về điều kiện tự nhiên: địa hình, khí hậu, nguồn nước,... Về điều kiện kinh tế – xã hội: lịch sử cư trú, phương thức sản xuất, tập quán sinh hoạt,...

Hoạt động 3: Một số thành phố đông dân nhất thế giới

a. Mục tiêu:

b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

+ GV hướng dẫn học sinh nắm được:

- Về kiến thức:

- Về kĩ năng, năng lực đọc số liệu và đọc bản đồ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

+ HS tiếp nhận nhiệm vụ, trao đổi, thảo luận.

+ GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ khi HS cần

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ GV gọi HS đứng tại chỗ trả lời câu hỏi.

+ GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

3. Một số thành phố đông dân nhất thế giới

- Về kiến thức:

+ Sự hình thành các đô thị trên thế giới là một biểu hiện của sự phân bố dân cư.

+ Con người có xu hướng tập trung vào các đô thị.

+ Sự hình thành và tập trung dân vào các đô thị có thể dẫn tới những hệ quả tích cực hoặc tiêu cực đến sự phát triển kinh tế – xã hội và môi trường.

- Về kĩ năng, năng lực:

* Kĩ năng đọc bảng số liệu: HS cần nêu được một số nhận xét:

? Tên bảng số liệu cho biết điều gì?

? Nội dung bảng số liệu gồm những gì

? Tên của năm thành phố đông dân nhất trên thế giới năm 2018.

? Các thành phố đó nằm ở các nước nào, châu lục nào

? Mười thành phố đông dân nhất thế giới năm 2018, nằm ở các châu lục nào, trong đó, châu lục nào có nhiều thành phố đông dân nhất?

* Kĩ năng đọc bản đồ: HS cần nêu được một số nhận xét:

? Nội dung của bản đồ là gì?

? Bảng chú giải của bản đồ cho biết điều gì

? Xác định vị trí của các thành phố đông dân nhất thế giới năm 2018

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua bài tập

b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi

Câu 1: Dựa vào hình 1, hãy tinh thời gian đề dân số thế giới tăng thêm một tỉ người (từ 1 tỉ lên 2 tỉ, từ 2 tỉ lên 3 tỉ,…)

Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

Câu 2: Cho biết sự gia tăng dân số thế giới quá nhanh sẽ dẫn tới những hậu quả gì về đời sống, sản xuất và môi trường.

Câu 3: Dựa vào hình 3 và tìm hiểu thông tin về thành phố To-ky-ô, sau đó chia sẻ với các bạn

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

Câu 1: Câu hỏi này nhằm mục đích nhấn mạnh thêm nội dung kiến thức: dân số thế giới tăng nhanh và cho đến nay, xu hướng là ngày càng nhanh. Cụ thể: Thời gian để dân số thế giới tăng thêm 1 tỉ người có xu hướng ngày càng ngắn.

Số dân tăng (tỉ người)

Từ 1 lên 2

Từ 2 lên 3

Từ 3 lên 4

Từ 4 lên 5

Từ 5 lên 6

Từ 6 lên 7

Thời gian tăng (năm)

124

Câu 2: Ở câu hỏi này, khi nói dân số thế giới tăng quá nhanh là so với sự phát triển trình độ kinh tế – xã hội. Dân số thế giới tăng quá nhanh, trong khi trình độ phát triển kinh tế - xã hội không tiến kịp sẽ dẫn tới nhiều hậu quả mức sống của người dân, ảnh hưởng tới văn hoá, giáo dục, tài nguyên môi trường... HS cần nêu được các ví dụ cụ thể để minh hoạ.

Câu 3: Đây là câu hỏi nhằm rèn luyện kĩ năng thu thập thông tin và chia sẻ thông tin của HS, Tuỳ hoàn cảnh cụ thể, GV có thể thay đổi câu hỏi khác để đảm bảo được việc rèn luyện kĩ năng của HS.

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập, củng cố kiến thức

b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi

Câu 1: Sự phân bố dân cư chịu tác động của những nhân tố nào

Câu 2: Dân cư trên thế giới thường sinh sống chủ yếu ở những khi vực nào ? Tại sao?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

Câu 1: Sự phân bố dân cư chịu tác động của những nhân tố:

- Nhân tố tự nhiên: Địa hình, khí hậu, đất đai, sông ngòi, nguồn nước, khoáng sản...

- Nhân tố kinh tế - xã hội: Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, tính chất của nền kinh tế, lịch sử khai thác lãnh thổ, chuyển cư...

Câu 2: Dân cư trên thế giới thường sinh sống chủ yếu ở:

- Dân cư trên thế giới phân bố không đồng đều. Có những khu vực con người tập trung rất đông nhưng cũng có nơi dân cư vô cùng thưa thớt. Cụ thể dân cư thường tập trung ở các khu vực Nam Á, Đông Nam Á, Đông Á, Tây Âu, ven vịnh Ghi-nê, đông bắc Hoa Kì, nam Mê-hi-cô, đông nam Bra-xin.
- Ở những khu vực này dân cư thường đông đúc là bởi vì: Đây là những khu vực có điều kiện thuận lợi như có các đồng bằng châu thổ màu mơ, khí hậu thuận lợi cho việc sinh sống của con người…

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.

IV. KẾ HOẠCH ĐÁNH GIÁ

Hình thức đánh giá

Phương pháp

đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi Chú

- Thu hút được sự tham gia tích cực của người học

- Gắn với thực tế

- Tạo cơ hội thực hành cho người học

- Sự đa dạng, đáp ứng các phong cách học khác nhau của người học

- Hấp dẫn, sinh động