Giáo án vật lí 10 chân trời bài 2: Vấn đề an toàn trong vật lí (1 tiết)

K (Những kiến thức các em đã biết về các quy tắc an toàn)

W (Những điều các em muốn biết thêm xoay quanh nội dung trên)

L (Những nội dung chính, câu trả lời trong bài học)

…..

…..

…..

K

W

L

- Khi sử dụng dụng cụ nghiên cứu, thực hành vật lí, cần phải cẩn thận, cần sử dụng đúng cách, đúng mục đích.

- Có rất nhiều rủi ro khi nghiên cứu và thực hành thí nghiệm.

- Có các biển cảnh báo an toàn ở phòng thí nghiệm, hoặc trên các dụng cụ.

- Có bảng các quy tắc an toàn trong phòng thực hành.

- Cần có các biện pháp bảo vệ an toàn khi có sự cố xảy ra.

- Những quy tắc an toàn trong nghiên cứu và học tập môn vật lí là gì?

- Khi nghiên cứu và học tập môn vật lí, để bảo đảm an toàn cần có những biện pháp cụ thể nào? Đặc biệt là khi làm việc với chất phóng xạ?

- Những rủi ro, những điểm không an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm là gì? Đưa ra tình huống ví dụ cụ thể (nếu có thể).

- Những biện pháp an toàn đề phòng những rủi ro có thể có trong phòng thí nghiệm là gì?

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về an toàn khi làm việc với chất phóng xạ.

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dùng kĩ thuật XYZ để HS tìm hiểu hai vấn đề về chất phóng xạ và khám phá không gian được nêu trong SGK.

Tùy vào sĩ số HS trong lớp mà GV chia lớp thành các nhóm. GV có thể tham khảo cách chia như sau:

+ Kĩ thuật XYZ tương ứng sẽ là 533: Tức là mỗi nhóm sẽ có 5 bạn HS, mỗi bạn đưa ra 3 ý kiến khác nhau trong khoảng thời gian 3 phút.

- GV chiếu hình 2.1, tổ chức cho mỗi nhóm HS tìm hiểu và trả lời câu Thảo luận 1: Quan sát hình 2.1, trình bày hiểu biết của em về tác hại và lợi ích của chất phóng xạ. Từ đó nêu những quy tắc an toàn khi làm việc với chất phóng xạ.

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện chia nhóm theo yêu cầu của GV.

- Mỗi nhóm sẽ cử một bạn làm nhóm trưởng. Nhóm trưởng yêu cầu mỗi thành viên trong nhóm sẽ làm việc độc lập.

- Các thành viên trong nhóm đọc thông tin SGK, quan sát hình ảnh, tự suy nghĩ đưa ra câu trả lời câu hỏi. Trong 1 phút đầu tiên, ghi nhanh câu trả lời của mình. Sau đó sẽ tiến hành trao đổi, thảo luận nhóm.

- Lần lượt từng HS trong nhóm sẽ có 3 phút để trình bày về câu trả lời của mình. (5 bạn sẽ mất 15 phút để trình bày).

- Cuối cùng, các thành viên trong nhóm sẽ cùng nhau thảo luận để đi đến thống nhất câu trả lời (2 phút).

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- Nhóm trưởng của mỗi nhóm lên bảng trình bày câu trả lời của nhóm mình.

- Các bạn ở nhóm khác nhận xét, đánh giá, bổ sung ý kiến.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận.

- GV  chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu vấn đề an toàn trong phòng thí nghiệm.

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV: “Trong vật lí, việc tiến hành học đi đôi với thực hành là cực kỳ quan trọng, nhằm kiểm chứng kiến thức, phát triển năng lực tìm hiểu thế giới của HS. Tuy nhiên cần phải bảo đảm an toàn khi tiến hành làm thí nghiệm vì đã có nhiều sự cố xảy ra cho người làm thí nghiệm.”

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm để trả lời các câu hỏi sau:

Câu 1. Em hãy nêu một vài sự cố có thể xảy ra khi làm thực hành ở phòng thí nghiệm vật lí?

Câu 2. Quan sát hình 2.2 và chỉ ra những điểm không an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm.

Câu 3. Em hãy nêu một số biện pháp an toàn khi sử dụng điện?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK, vận dụng cùng những kiến thức đã được học để đưa ra câu trả lời.

- Các thành viên trong nhóm liên tục đưa ra ý kiến.

- Sau đó tổng hợp lại và đưa ra ý kiến thống nhất chung.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- Nhóm trưởng của mỗi nhóm lên trình bày đáp án của nhóm mình.

- Các nhóm khác đưa ra nhận xét, bổ sung ý kiến.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét

- GV chuẩn kiến thức, đưa ra kết luận, chuyển sang nội dung mới.

I. NHỮNG QUY TẮC AN TOÀN TRONG NGHIÊN CỨU VÀ HỌC TẬP MÔN VẬT LÍ

1, An toàn khi làm việc với phóng xạ.

Trả lời:

*Thảo luận 1:

- Tác hại của chất phóng xạ:

+ Việc sử dụng chất phóng xạ không đúng cách sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.

+ Chất phóng xạ gây tổn thương da, mang đến bệnh tật như ung thư

+ Đã có những trường hợp tử vong hoặc để lại di chứng cho chính bản thân và các thế hệ sau: đột biến gen, dị tật, dị dạng, mắc các bệnh về thần kinh…

- Lợi ích của chất phóng xạ:

+ Sử dụng y học để chẩn đoán hình ảnh và điều trị ung thư.

+ Sử dụng trong nông nghiệp để tạo đột biến, tạo ra giống cây trồng mới.

+ Sử dụng trong kiểm tra an ninh.

+ Sử dụng trong công nghiệp để phát hiện các khiếm khuyết trong vật liệu.

+ Sử dụng trong khảo cổ để xác định tuổi của các mẫu vật.

- Quy tắc an toàn khi làm việc với chất phóng xạ:

+ Sử dụng găng tay và mặc đồ bảo hộ khi thực hiện thí nghiệm.

+ Không để chất phóng xạ tiếp xúc trực tiếp với cơ thể. Che chắn những cơ quan nhạy cảm với chất phóng xạ.

+ Giảm thời gian tiếp xúc với nguồn phóng xạ.

+ Tăng khoảng cách từ ta đến nguồn phóng xạ.

2. An toàn trong phòng thí nghiệm

Trả lời:

Câu 1. Một vài sự cố có thể xảy ra khi làm thực hành ở phòng thí nghiệm vật lí:

+ HS có thể bị bỏng do sự cố chập cháy điện, hoặc cháy nổ do lửa, hóa chất.

+ Có thể bị chấn thương khi bất cẩn sử dụng vật sắc nhọn.

+ Có thể bị điện giật.

Câu 2. Những điểm không an toàn trong hình:

- Người phụ nữ:

+ Cắm/ rút điện sai cách do cầm vào dây điện dễ dẫn tới bị giật khi dây điện hở.

+ Đưa nước uống vào phòng thí nghiệm. Sử dụng nước ngọt khi đang làm thí nghiệm.

- Người đàn ông:

+ Tay ướt cầm vào dây điện cắm vào ổ điện gây nguy cơ giật điện cao.

+ Không đeo găng tay bảo hộ.

- Trên bàn có:

+ Đặt vật nhọn và dẫn điện ngay trên dây điện dễ gây chập cháy.

+ Rác vứt bừa bộn.

+ Để các dụng cụ không phù hợp với hoạt động thí nghiệm.

+ Dụng cụ thí nghiệm không được sắp xếp ngăn nắp.

Câu 3. Một số biện pháp an toàn khi sử dụng điện:

+ Khi làm việc với nguồn điện cần đeo đồ bảo hộ đầy đủ như găng tay…

+ Cần phải tách nguồn điện với hóa chất, nước để tránh nguy cơ chập cháy nổ.

+ Không đặt những vật có khả năng dẫn điện lên nguồn điện.

+ Sử dụng thiết bị điện đúng cách: ví dụ như cầm phích cắm điện đúng cách…

=> Kết luận: Khi nghiên cứu và học tập vật lí, ta cần phải:

- Hiểu được thông tin liên quan đến rủi ro và nguy hiểm có thể xảy ra.

- Tuân thủ và áp dụng các biện pháp để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng.

- Quan tâm, gìn giữ môi trường xung quanh.

- Trong phòng thí nghiệm ở trường học, những rủi ro và nguy hiểm phải được cảnh báo rõ ràng bằng các biển báo. HS cần chú ý sự nhắc nhở của nhân viên phòng thí nghiệm và GV về các quy định an toàn. Ngoài ra các thiết bị bảo hộ cá nhân phải được trang bị đầy đủ.