Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 chân trời Bài 5: Nhân vật lí tưởng trong kết thúc của truyện cổ tích thần kì

BÀI 5: KHÁT VỌNG CÔNG LÍ

VĂN BẢN: NHÂN VẬT LÍ TƯỞNG TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH THẦN KÌ
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1:Trình bày hiểu biết của em về tác giả

Trả lời:

Bùi Mạnh Nhị (1955 – 2023): nhà nghiên cứu văn học, nhà giáo, nhà văn, tác giả, đồng tác giả của nhiều công trình nghiên cứu văn học dân gian.

- Nguyễn Tấn Phát (1944): nhà nghiên cứu văn học, nhà giáo, nhà văn, tác giả, đồng tác giả của nhiều công trình nghiên cứu văn học dân gian.

Câu 2:Văn bản được viết theo thể loại nào? Nêu bố cục của văn bản.

Trả lời: 

Thể loại: văn bản nghị luận

Bố cục chia 2 phần: 

- Phần 1 (từ đầu đến… trật tự khác hẳn): mô típ nhân vật lí tưởng.

- Phần 2 (tiếp theo đến…khôi phục này): cái kết thường diễn ra cho nhân vật lí tưởng.

- Phần 3 (phần còn lại): khái quát lại đặc trưng của nhân vật lí tưởng trong kết thúc truyện. 

Câu 3:Tóm tắt văn bản Nhân vật lí tưởng trong truyện cổ tích truyền kì.

Trả lời:

Câu 4: Nội dung chính của văn bản Nhân vật lí tưởng trong truyện cổ tích truyền kì là gì?

Trả lời:

Câu 5: Cho biết xuất xứ của văn bản.

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1:Bản chất của những nhân vật mang lốt xấu xí là gì? 

Trả lời:

Bản chất của những nhân vật mang lốt xấu xí thường là sự mâu thuẫn giữa ngoại hình và phẩm hạnh. Mặc dù họ có vẻ ngoài xấu xí hoặc kỳ quái, nhưng thực chất lại có những giá trị tốt đẹp như lòng nhân hậu, sự dũng cảm hoặc trí tuệ. Sự mâu thuẫn này giúp nhấn mạnh thông điệp về việc không nên đánh giá con người chỉ qua vẻ bề ngoài. Những nhân vật này phản ánh giá trị nhân văn sâu sắc, khuyến khích chúng ta tôn trọng bản chất bên trong hơn là ngoại hình.

Câu 2: Điều gì đã quyết định cái kết thúc có hậu tươi sáng của cốt truyện cổ tích thần kì?

Trả lời:

Cái kết thúc có hậu tươi sáng trong các cốt truyện cổ tích thần kì được quyết định bởi đặc điểm của nhân vật lý tưởng và ước mơ công lý của nhân dân. Nhân vật trong cổ tích thường là những hình mẫu lý tưởng, như người tốt, ngay thẳng, trung thực, và kiên cường. Họ luôn đối mặt với thử thách, gian nan nhưng cuối cùng sẽ thắng lợi nhờ vào phẩm hạnh và lòng dũng cảm của mình. Cùng với đó, các câu chuyện phản ánh ước mơ về một xã hội công bằng, nơi cái thiện chiến thắng cái ác, và người hiền tài, người lương thiện sẽ được đền đáp xứng đáng. Điều này thể hiện niềm tin của nhân dân vào công lý và sự công bằng, rằng cuối cùng, sự thật và công lý sẽ lên ngôi. 

Câu 3: Điều gì khiến nhân vật lí tưởng khôi phục lại sự tương ứng giữa ngoại hình và bản chất?

Trả lời:

Câu 4:Theo tác giả bài viết, kết thúc của truyện cổ tích thần kì phản ánh ước mơ gì của quần chúng nhân dân? (Những) ước mơ ấy thường được thể hiện như thế nào qua cách kết thúc của truyện cổ tích thần kì?

Trả lời:

Câu 5: Những vật thần kì như viên ngọc thần, nồi niêu thần, lọ nước thần, cái trống thần, mâm thần, cây thần, hoa thần… thể hiện điều gì trong bức tranh cuộc sống của người Việt xưa?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Em có thể đưa ra ví dụ về một nhân vật lý tưởng trong truyện cổ tích mà em yêu thích? Hãy phân tích những phẩm chất của nhân vật đó và giải thích tại sao nhân vật này được coi là lý tưởng?

Trả lời:

Thạch Sanh là một nhân vật lý tưởng trong truyện cổ tích Việt Nam, mang những phẩm chất đáng quý như lương thiện, dũng cảm, và trung thực. Anh là hình mẫu của người con hiếu thảo, luôn sẵn lòng giúp đỡ mọi người mà không mong đợi sự đáp trả. Với lòng dũng cảm vượt qua mọi thử thách, từ đại bàng, chằn tinh đến rắn thần, Thạch Sanh thể hiện sự kiên cường và không bao giờ lùi bước trước khó khăn. Đặc biệt, anh có tấm lòng bao dung, tha thứ cho những kẻ hãm hại mình như Lý Thông, một phẩm chất thể hiện sự cao thượng trong nhân cách. Chính vì những phẩm chất này, Thạch Sanh trở thành hình mẫu lý tưởng của con người mà xã hội luôn trân trọng, không chỉ vì hành động anh hùng mà còn vì nhân cách cao đẹp của anh.

 Câu 2:Cách thể hiện khát vọng công lí trong văn bản “Thúy Kiều báo ân, báo oán” có gì tương đồng và khác biệt so với cách thể hiện khát vọng này trong truyện cổ tích thần kì?

Trả lời:

Câu 3: Bàn về kiểu nhân vật đội lốt người xấu xí, tác giả bài viết cho rằng: Đạo đức, tài năng của kiểu nhân vật đội lốt người xấu xí là động lực giúp họ khôi phục sự tương ứng hài hòa giữa cái bên trong tốt đẹp với cái bên ngoài. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Chọn ví dụ từ một truyện cổ tích thần kì đã học để làm rõ quan điểm của em

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Nhân vật trong truyện cổ tích thần kì có điểm khác biệt nào so với trong truyện cổ tích sinh hoạt và truyện cười?

Trả lời:

Nhân vật trong truyện cổ tích thần kì có điểm khác biệt rõ rệt so với nhân vật trong truyện cổ tích sinh hoạt và truyện cười. Trong truyện cổ tích thần kì, nhân vật thường được miêu tả theo hình mẫu lý tưởng, với những phẩm chất tốt đẹp như lòng dũng cảm, trung thực, và kiên trì. Mặc dù đôi khi có sự chênh lệch giữa hình dáng bên ngoài và bản chất bên trong (như những người xấu nhưng có tâm hồn tốt), nhưng cuối cùng, cái thiện luôn chiến thắng cái ác và nhân vật lý tưởng thường sẽ đạt được kết quả tốt đẹp.

Ngược lại, trong truyện cổ tích sinh hoạt, nhân vật thường phản ánh những hình ảnh gần gũi, bình dị của đời sống hàng ngày, không có yếu tố kỳ ảo hay thần thoại. Còn trong truyện cười, nhân vật có thể được phóng đại tính cách để tạo ra sự hài hước, đôi khi có sự xung đột giữa bản chất và hình dáng, nhưng mục đích chủ yếu là mang lại tiếng cười, chứ không phải là khắc họa lý tưởng đạo đức.

Tuy nhiên, có thể khôi phục lại sự tương ứng hài hòa giữa hình dáng bên ngoài và bản chất trong các câu chuyện này bằng cách tạo ra một nhân vật không chỉ đẹp về ngoại hình mà còn phản ánh một bản chất nhân văn, tốt đẹp. Hình dáng và phẩm hạnh của nhân vật có thể hòa hợp với nhau, tạo nên một thông điệp mạnh mẽ về sự toàn vẹn và công lý.

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------