Đáp án Lịch sử 9 cánh diều Bài 12: Việt Nam Trong Những Năm Đầu Cách Mạng Tháng Tám Năm 1945

BÀI 12. VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM ĐẦU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

MỞ ĐẦU

Ngày 16-9-1945, hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ, “Tuần lễ vàng” đã được tổ chức tại Nhà hát Lớn (Hà Nội) với sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Đây là một trong những biện pháp góp phần giải quyết khó khăn của đất nước trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám thành công.

Vậy trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã thực hiện những biện pháp gì để xây dựng, củng cố chính quyền cách mạng, giải quyết khó khăn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và quân sự?

Hướng dẫn chi tiết:

1. Hình thành chính phủ và tổ chức quốc hội:

- Vào ngày 6 tháng 1 năm 1946, tổ chức Tuyển cử Quốc hội đầu tiên diễn ra trên toàn quốc.

- Ngày 2 tháng 3 năm 1946, diễn ra kỳ họp đầu tiên của Quốc hội và thành lập Chính phủ liên hiệp kháng chiến.

2. Xây dựng hệ thống chính quyền cơ sở:

- Tại các địa phương ở Bắc Bộ và Trung Bộ, đã tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân và thành lập Uỷ ban hành chính các cấp.

- Tháng 5 năm 1946, thành lập Hội Liên Việt (Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam), tăng cường khối đoàn kết toàn dân.

- Ngày 9 tháng 11 năm 1946, Quốc hội thông qua Hiến pháp đầu tiên của Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

3. Phát triển lực lượng vũ trang nhân dân:

- Tập trung xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang nhân dân.

- Từ Việt Nam Giải phóng quân thành Vệ quốc đoàn, sau đó đổi thành Quân đội Quốc gia Việt Nam.

- Tăng cường lực lượng dân quân, tự vệ trên toàn quốc.

Đồng thời, chính phủ cũng đã đưa ra các biện pháp nhằm giải quyết những khó khăn liên quan đến kinh tế, văn hoá, giáo dục và quân sự:

I. XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát Hình 12.2, nêu các biện pháp của chính phủ để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng.

Hướng dẫn chi tiết:

- Ngày 6-1-1946, Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiến diễn ra trong cả nước

- Ngày 2-3-1946, họp kì họp đầu tiên của Quốc hội, Chính phủ liên hiệp kháng chiến được thành lập.

- Tại các địa phương ở Bắc Bộ và Trung Bộ tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân, thành lập Uỷ ban hành chính các cấp. Tháng 5-1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (gọi tắt là Hội Liên Việt) được thành lập, khối đoàn kết toàn dân được tăng cường. Ngày 9-11-1946, Quốc hội thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

- Lực lượng vũ trang nhân dân được chú trọng xây dựng và phát triển. Tháng 9-1945, Việt Nam Giải phóng quân đổi thành Vệ quốc đoàn, đến tháng 6-1946 đổi thành Quân đội Quốc gia Việt Nam. Lực lượng dân quân, tự vệ tăng lên hàng chục vạn người, có mặt ở khắp nơi trên cả nước.

II. GIẢI QUYẾT KHÓ KHĂN VỀ KINH TẾ, TÀI CHÍNH, VĂN HÓA, GIÁO DỤC

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 12.1, 12.3, 12.4 nêu các biện pháp của chính phủ để giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục

Hướng dẫn chi tiết:

- Giải quyết nạn đói, kinh tế:

+ Kêu gọi “Nhường cơm sẻ áo”, lập “Hũ gạo cứu đói”, tổ chức “Ngày đồng tâm”, điều hòa và đầu cơ tích  trữ gạo.

+ Tăng gia sản xuất “Tấc đất tấc vàng”, bãi bỏ một số loại thuế, giảm tô 25%, giảm thuế ruộng đất

+ Tháng 11-1946, lưu hành đồng tiền Việt Nam mới

- Giải quyết tài chính:

+ Kêu gọi tinh thần tự nguyện đóng góp

+ Hưởng ứng vận động “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng”,...

- Giải quyết nạn đói:

+ Thành lập Nha bình dân học vụ

+ Kêu gọi nhân dân tham gia phong trào xóa nạn mù chữ

- Giải quyết văn hóa: nhà nước đảm bảo quyền tự do báo chí.

II. KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC TRỞ LẠI NAM BỘ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 12.5, trình bày những nét chính về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Nam Bộ

Hướng dẫn chi tiết:

Sau khi ngày 2-9-1945, người dân Sài Gòn - Chợ Lớn tổ chức mít tinh chào mừng "Ngày Độc lập", thực dân Pháp đã tấn công bằng súng vào đám đông. Vào rạng sáng ngày 23-9-1945, lực lượng Pháp tiến công vào Uỷ ban Nhân dân Nam Bộ, đánh dấu cuộc xâm lược Việt Nam lần thứ hai.

Tuy nhiên, người dân Sài Gòn - Chợ Lớn đã quyết liệt chống lại thực dân Pháp bằng mọi phương tiện có sẵn. Họ xây dựng các chiến lược, xây dựng các công trình phòng thủ, và tạo ra các chướng ngại vật như cắt điện, cắt nước để ngăn chặn sự tiến công của địch.

Đầu tháng 10-1945, quân đội Pháp phá vòng vây xung quanh Sài Gòn - Chợ Lớn và chiếm đóng các tỉnh Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Trong thời điểm này, Đảng và Chính phủ đã kêu gọi phong trào ủng hộ kháng chiến của nhân dân Nam Bộ. Hàng vạn thanh niên đã tham gia quân đội "Nam tiến", trong khi người dân Bắc Bộ và Trung Bộ tích cực đóng góp lương thực, tiền bạc và các nguồn tài nguyên khác để hỗ trợ đồng bào Nam Bộ.

Cuộc kháng chiến của người dân Nam Bộ đã đẩy quân đội Pháp vào tình thế bị động và giam giữ chân trong thành phố. Điều này đã tạo điều kiện cho nhân dân trên toàn quốc chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến kéo dài trong thời gian tới.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Lập bảng tóm tắt những biện pháp chủ yếu của Chính phủ trong những năm đầu sau Cách mạng tháng Tám (1945) theo mẫu sau vào vở ghi.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của đồng bào Nam Bộ. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Hướng dẫn chi tiết:

+ Giới thiệu khái quát về cuộc kháng chiến chống Pháp của đồng bào Nam Bộ.

+ Trình bày nội dung tư liệu một cách sinh động, hấp dẫn.

+ Kết hợp hình ảnh, video, bài viết để minh họa cho nội dung giới thiệu.

+ Chia sẻ cảm nhận, suy nghĩ về cuộc kháng chiến.

Cuộc kháng chiến chống Pháp của đồng bào Nam Bộ là một trong những trang sử vàng chói lọi của dân tộc ta. Giới thiệu tư liệu về cuộc kháng chiến này là góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.