Giáo án chuyên đề Công nghệ 12 Lâm nghiệp Thuỷ sản Kết nối Bài 6: Một số ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thuỷ sản

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../…

BÀI 6: MỘT SỐ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ DINH HỌC TRONG 

CHỌN, TẠO GIỐNG THỦY SẢN

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức: 

Sau bài học này, HS đạt yêu cầu sau:

• Phân tích được một số hướng ứng dụng của công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thủy sản.

2. Năng lực 

 Năng lực chung:

• Năng lực tự chủ và tự học: Lựa chọn được nguồn tài liệu phù hợp để tìm hiểu thêm về vai trò, thành tựu và triển vọng của công nghệ sinh học trong lâm nghiệp ở Việt Nam và trên thế giới.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

Năng lực công nghệ: 

• Phân tích được một số hướng ứng dụng của công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thủy sản.

3. Phẩm chất

• Có ý thức tìm hiểu về một số hướng ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thủy sản để vận dụng vào thực tiễn nuôi trồng thủy sản ở địa phương.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 

1. Đối với GV

• SGK, SGV Chuyên đề Công nghệ Lâm nghiệp – Thủy sản 12 – Kết nối tri thức.

• Hình ảnh, video liên quan đến chủ đề.

• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với HS 

• SGK Chuyên đề Công nghệ Lâm nghiệp – Thủy sản 12 – Kết nối tri thức.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG 

a. Mục tiêu: Hoạt động này giúp HS tạo tâm thế sẵn sàng học tập và gợi mở nhu cầu nhận thức, kích thích sự tò mò thích thú và mong muốn tìm hiểu các nội dung tiếp theo.

b. Nội dung: HS quan sát Hình 6.1 SGK tr.24 và trả lời câu hỏi trong mục khởi động nêu ở đầu bài.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về khái niệm, vai trò của công nghệ sinh học trong thủy sản

d. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, quan sát Hình 6.1 SGK tr.24 và trả lời câu hỏi dựa trên hiểu biết của mình:

Những kĩ thuật nào của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong chọn, tạo giống thuỷ sản? Việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thuỷ sản có ý nghĩa như thế nào (Hình 6.1)?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả thảo luận: 

+ Những kĩ thuật của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong chọn, tạo giống thuỷ sản:

• Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản 

• Ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thủy sản

• Ứng dụng công nghệ sinh học trong tạo giống tam bội 

+ Ý nghĩa của việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thuỷ sản trong hình 6.1: Giống cá hồi chuyển gene mang các đặc điểm nổi trội hơi so với giống cá hồi ban đầu.

- GV yêu cầu HS lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, và chuẩn kiến thức.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Thủy sản, từ lâu đã là một trong những nguồn cung cấp thực phẩm chủ yếu và mang lại giá trị kinh tế cao cho nhiều quốc gia. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường, đồng thời đảm bảo chất lượng và năng suất, ngành thủy sản không ngừng tìm kiếm những giải pháp hiện đại và hiệu quả. Vậy để hiểu hơn về một số ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thủy sản, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay – Bài 6. Một số ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thủy sản.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu về ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS phân tích được mục đích, vai trò và thành tựu của ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản. 

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS nghiên cứu nội dung mục I trong SGK và quan sát hình ảnh, video GV trình chiếu liên quan đến ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản, yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi: 

+ Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản nhằm những mục đích gì?

+ Từ việc quan sát hình 6.2, em hãy phân tích vai trò của việc ứng dụng chỉ thị trong chọn giống thủy sản?

+ Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản đã đạt được những thành tựu gì?

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS	SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV hướng dẫn HS nghiên cứu nội dung mục I trong SGK và quan sát hình ảnh GV trình chiếu liên quan đến ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản, yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi:  + Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản nhằm những mục đích gì? + Từ việc quan sát hình 6.2, em hãy phân tích vai trò của việc ứng dụng chỉ thị trong chọn giống thủy sản? + Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản đã đạt được những thành tựu gì? - GV trình chiếu một số hình ảnh, video về ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản (đính kèm phía dưới hoạt động 1). Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thảo luận, quan sát hình ảnh, thông tin SGK và trả lời câu hỏi. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời một số HS trình bày câu hỏi của GV. - GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập  - GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức. - GV chuyển sang nội dung mới.	I. Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản - Vai trò của ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản: + Được ứng dụng để phân loại và lựa chọn vật liệu ban đầu cho chọn giống thuỷ sản, từ đó giúp nâng cao hiệu quả quản lí giống thuỷ sản; đánh giá mức độ đa dạng di truyền của quần thể chọn giống và quản lí nguồn gene thuỷ sản, từ đó hỗ trợ công tác bảo tồn và phát triển các nguồn gene thuỷ sản có giá trị. + Được sử dụng để truy xuất phả hệ và nguồn gốc của các loài thuỷ sản, đánh giá chất lượng sản phẩm thuỷ sản,... - Một số thành tựu khi ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản: + Chỉ thị phân tử đã được ứng dụng khá rộng rãi trong công tác chọn giống thuỷ sản; truy xuất và xây dựng cây phả hệ của quần đàn cá tra, cá diêu hồng chọn giống.  + Nhờ ứng dụng chỉ thị phân tử, các nhà chọn giống đã chọn được những giống thuỷ sản có giá trị kinh tế cao.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thuỷ sản

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được ứng dụng công nghệ gene, chủ yếu là kĩ thuật chuyển gene trong tạo giống thuỷ sản.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS nghiên cứu nội dung mục II trong SGK và quan sát hình ảnh, video GV trình chiếu liên quan đến ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thủy sản, yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi:

+ Kĩ thuật chuyển gene là gì? Ở động vật thủy sản, kĩ thuật chuyển gene được thao tác ở đâu?

+ Kĩ thuật chuyển gene trong tạo giống thủy sản bao gồm những bước cơ bản nào?

+ Ứng dụng công nghệ chuyển gene trong tạo giống thủy sản đã đạt được những thành tựu gì?

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thủy sản.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS	SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV hướng dẫn HS nghiên cứu nội dung mục II trong SGK và quan sát hình ảnh GV trình chiếu liên quan đến ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thủy sản, yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi:  + Kĩ thuật chuyển gene là gì? Ở động vật thủy sản, kĩ thuật chuyển gene được thao tác ở đâu? + Kĩ thuật chuyển gene trong tạo giống thủy sản bao gồm những bước cơ bản nào? + Ứng dụng công nghệ chuyển gene trong tạo giống thủy sản đã đạt được những thành tựu gì? - GV trình chiếu một số hình ảnh, video về ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thủy sản (đính kèm phía dưới hoạt động 2). Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thảo luận, quan sát hình ảnh, thông tin SGK và trả lời câu hỏi. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời một số HS trình bày câu hỏi của GV. - GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập  - GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức. - GV chuyển sang nội dung mới.	II. Ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thuỷ sản - Công nghệ gene được áp dụng trong tạo giống thuỷ sản chủ yếu là kĩ thuật chuyển gene.  - Ở động vật thuỷ sản, kĩ thuật chuyển gene được thao tác trên tế bào trứng đã thụ tinh hoặc phôi giai đoạn sớm.  - Bao gồm các bước cơ bản: + Bước 1: Chọn lọc và thu nhận gene cần chuyển, chuẩn bị tế bào nhận gene chuyển. + Bước 2: Đưa gene cần chuyển vào tế bào nhận gene (phôi) bằng kĩ thuật phù hợp. + Bước 3: Ấp nở và tạo đàn giống chuyển gene. - Nhờ ứng dụng công nghệ gene đã giúp rút ngắn được thời gian, chi phí cho công tác tạo giống thuỷ sản, đồng thời tạo được những giống mới mang các đặc điểm vượt trội so với giống ban đầu.
..................

--------------- Còn tiếp ---------------