Giáo án điện tử chuyên đề công nghệ 12 lâm nghiệp - thuỷ sản kết nối bài 1: Bài mở đầu

BÀI 1: BÀI MỞ ĐẦU

Rất vui được chào đón các em đến với bài học ngày hôm nay!

A. KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh trên màn chiếu và kể tên những ứng dụng công nghệ sinh học trong trồng trọt và chăn nuôi.

Gợi ý đáp án:

Hình 1: Sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh từ chất thải trồng trọt

Hình 2: Sản xuất thức ăn ủ chua cho trâu bò từ chất thải trồng trọt

Hình 3: Sơ đồ các bước trong công nghệ cấy truyền phôi ở bò

Hình 4: Các bước thụ tinh trong ống nghiệm ở bò

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm, vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong lâm nghiệp 

+ Công nghệ sinh học là gì?

+ Công nghệ sinh học tập trung vào những hướng ứng dụng chính nào?

Dự kiến sản phẩm:

- Khái niệm: Công nghệ sinh học trong lâm nghiệp được hiểu là việc ứng dụng công nghệ sinh học vào lâm nghiệp nhằm tạo ra các giống cây lâm nghiệp mới, nâng cao hiệu quả của sản xuất lâm nghiệp, nâng cao khả năng bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng, hướng đến phát triển lâm nghiệp bền vững và bảo vệ môi trường sinh thái.

- Việc ứng dụng công nghệ sinh học trong lâm nghiệp thường tập trung vào một số hướng chính như:

+ Chọn, tạo giống cây lâm nghiệp, nhân giống cây lâm nghiệp,

+ Phân tích đa dạng di truyền cây lâm nghiệp, 

+ Bảo tồn và phát triển nguồn gene động vật, thực vật hoang dã, quý hiếm,

+ Sản xuất các chế phẩm vi sinh phục vụ phát triển lâm nghiệp bền vững.

Hoạt động 1.2: Tìm hiểu về tìm hiểu vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống cây lâm nghiệp

+ Công nghệ sinh học có vai trò như thế nào trong chọn và tạo giống cây lâm nghiệp?

+ Công nghệ sinh học có những thành tựu gì trong chọn và tạo giống cây lâm nghiệp?

+ Vì sao ứng dụng công nghệ sinh học lại giúp rút ngắn được thời gian chọn, tạo giống, đồng thời tạo ra giống mới có nhiều ưu điểm vượt trội về năng suất, chất lượng và khả năng chống chịu?

Dự kiến sản phẩm:

2. Vai trò và thành tựu trong chọn, tạo giống cây lâm nghiệp

- Vai trò:

+ Công nghệ sinh học đặc biệt là công nghệ gene và công nghệ tế bào đã tạo ra bước đột phá trong công tác chọn, tạo giống cây trồng nói chung và cây lâm nghiệp nói riêng. 

+ Nhờ ứng dụng công nghệ sinh học đã rút ngắn được thời gian chọn, tạo giống, đồng thời tạo ra giống mới có nhiều ưu điểm vượt trội về năng suất, chất lượng và khả năng chống chịu mà phương pháp chọn, tạo giống truyền thống không thể đạt được.

- Một số thành tựu đạt được trong lĩnh vực này như:

+ Giống keo tam bội (X101, X102, X201, X205) (Hình 1.2a) sinh trưởng nhanh, thân thẳng, cành nhánh nhỏ, có khả năng chống chịu sâu, bệnh, chất lượng gỗ tốt; 

+ Giống bạch đàn trắng kháng bệnh đốm lá (Hình 1.2b) tạo ra nhờ ứng dụng chỉ thị phân tử;

+ Giống xoan ta chuyển gene (GA20, GA21) (Hình 1.2c) có khả năng sinh trưởng vượt trội so với giống chưa chuyển gene; 

+ Các dòng bạch đàn chuyển gene (UU28, UU78 và UU89) sinh trưởng nhanh, có sợi gỗ dài. 

Hoạt động 1.3: Tìm hiểu về tìm hiểu vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong nhân giống cây lâm nghiệp

+ Công nghệ sinh học có vai trò như thế nào trong nhân giống cây lâm nghiệp?

+ Công nghệ sinh học có những thành tựu gì trong nhân giống cây lâm nghiệp?

+ Vì sao nuôi cấy mô tế bào lại có vai trò tạo ra cây giống khoẻ mạnh, đồng đều và sạch bệnh?

Dự kiến sản phẩm:

3. Vai trò và thành tựu của công nghệ sinh học trong nhân giống cây lâm nghiệp

- Công nghệ sinh học mà đặc biệt là công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong nhân giống cây lâm nghiệp. 

- Nuôi cấy mô tế bào giúp nhân nhanh và tạo ra cây giống khoẻ mạnh, đồng đều, sạch bệnh phục vụ cho trồng rừng, đặc biệt là các chương trình trồng rừng quy mô lớn.

- Một số giống cây lâm nghiệp quan trọng như keo, bạch đàn, vù hương, trà hoa vàng, gió bần, sâm Ngọc Linh,... đã được nhân giống thành công bằng công nghệ nuôi cấy mô tế bào. 

………………..

C. LUYỆN TẬP

+ Trình bày vai trò của công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống và nhân giống cây lâm nghiệp. Cho ví dụ minh hoạ.

+ Trình bày vai trò của công nghệ sinh học trong công tác bảo tồn, quản lí tài nguyên rừng và phát triển lâm nghiệp bền vững.

Gợi ý trả lời:

+ Vai trò đối với chọn, tạo giống cây lâm nghiệp:

• Rút ngắn thời gian chọn, tạo giống

• Tạo ra các giống mới có nhiều ưu thế vượt trội về năng suất, chất lượng và khả năng chống chịu mà phương pháp chọn, tạo giống truyền thông không thể đạt được.

• Ví dụ: Công nghệ sinh học tạo ra giống keo tam bội mới (X101, X102, X201, X205) có những ưu thế vượt trội như: sinh trưởng nhanh, thân trắng, cành nhánh nhỏ, có khả năng chống chịu sâu, bệnh, chất lượng gỗ tốt hơn so với giống keo tam bội truyền thống cũ.

+ Vai trò của công nghệ sinh học trong công tác bảo tồn, quản lí tài nguyên rừng và phát triển lâm nghiệp bền vững:

• Bảo tồn đa dạng sinh hoc

• Quản lí tài nguyên rừng

• Phát triển lâm nghiệp bền vững

D. VẬN DỤNG

Hãy đề xuất một biện pháp để phát huy vai trò của công nghệ sinh học trong lâm nghiệp.

Hướng dẫn về nhà:

- Ôn lại kiến thức đã học Bài 1. Bài mở đầu.

- Hoàn thành bài tập phần Vận dụng.

- Đọc và tìm hiểu trước nội dung Bài 2. Công nghệ sinh học trong chọn, tạo và nhân giống cây lâm nghiệp.