Giáo án chuyên đề Hoá học 12 chân trời Bài 1: Khái niệm cơ chế phản ứng hữu cơ

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

CHUYÊN ĐỀ 1: CƠ CHẾ PHẢN ỨNG TRONG HÓA HỌC HỮU CƠ

BÀI 1. KHÁI NIỆM CƠ CHẾ PHẢN ỨNG HỮU CƠ

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ tìm hiểu:

• Khái niệm về cơ chế phản ứng.

• Phân cắt đồng li liên kết cộng hóa trị tạo thành gốc tự do, cách phân cắt dị li liên kết cộng hóa trị tạo thành carbocation và carbanion.

• Vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể con người, độ bền tương đối của các gốc tự do, các carbocation và carbanion. 

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về cơ chế phản ứng, sự phân cắt liên kết và các tiểu phân trung gian. 

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt các khái niệm về cơ chế phản ứng, sự phân cắt liên kết và các hợp chất trung gian; Hoạt động nhóm và cặp đôi một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo. 

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

Năng lực hóa học: 

• Năng lực nhận thức hóa học: Nêu được khái niệm cơ chế phản ứng, sự phân cắt liên kế và các tiểu phân trung gian. 

• Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học: Thu thập thông tin về vai trò của các tiểu phân trung gian trong các phản ứng hữu cơ và trong cuộc sống.

• Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng được các kiến thức về cơ chế phản ứng, sự phân cắt liên kết và các tiểu phân trung gian vào các phản ứng cụ thể. 

3. Phẩm chất

• Tham gia tích cực hoạt động nhóm và cặp đôi phù hợp với khả năng của bản thân.

• Hiểu được vai trò của cơ chế phản ứng hữu cơ.

• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập hóa học. 

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Sách CDHT, SGV CDHT Hóa học 12. 

• Máy tính, máy chiếu.

• Phiếu bài tập. 

2. Đối với học sinh

• Sách CDHT Hóa học 12. 

• Dụng cụ học tập liên quan đến bài học theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS xác định được nội dung sẽ học trong bài là khái niệm cơ chế phản ứng, sự phân cắt liên kết và các tiểu phân trung gian.  

b. Nội dung: GV đặt câu hỏi mở đầu, HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về câu hỏi mở đầu.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt câu hỏi:

  Phản ứng cộng nước vào propene có mặt xúc tác acid tạo thành hỗn hợp hai sản phẩm gồm: propan-2-ol (sản phẩm chính) và propan-1-ol (sản phẩm phụ). Điều này được giải thích dựa trên cơ chế phản ứng với sự hình thành hai tiểu phân trung gian carbocation khác nhau. Cơ chế phản ứng là gì? Các tiểu phân trung gian trong phản ứng hữu cơ bao gồm những loại nào? 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, suy nghĩ trả lời câu hỏi của GV. 

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi:

+ Cơ chế phản ứng hoá học là con đường chi tiết mà các chất phản ứng đi qua để tạo thành sản phẩm.

+ Các tiểu phân trung gian trong phản ứng hữu cơ: Gốc tự do; Carbocation; Carbanion.

- Các HS khác lắng nghe để nhận xét câu trả lời của bạn mình.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV chưa nhận xét đúng sai mà dẫn dắt HS vào bài học: Để biết câu trả lời của bạn là đúng hay sai, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay Bài 1 – Khái niệm cơ chế phản ứng hữu cơ. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về cơ chế phản ứng

a. Mục tiêu: HS nêu được khái niệm cơ chế phản ứng từ những thông tin được cung cấp trong SCĐ. 

b. Nội dung: HS đọc các thông tin trong SCĐ trang 5 – 6 và thực hiện yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về khái niệm cơ chế phản ứng. 

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV nêu khái niệm cơ chế phản ứng. - GV yêu cầu HS đọc thông tin SCĐ trang 5 – 6, thảo luận cặp đôi trả lời các câu hỏi sau: + Phản ứng ở Ví dụ 2 và 3 gồm mấy giai đoạn? + Hãy chỉ ra các tiểu phân trung gian trong Ví dụ 2 và 3.  Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập -   HS đọc thông tin trong SCĐ, thảo luận cặp đôi để trả lời câu hỏi. - GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời đại diện 2 nhóm trả lời câu hỏi:  + Phản ứng ở Ví dụ 2 và Ví dụ 3 gồm hai giai đoạn. + Tiểu phân trung gian bao gồm: - GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét chung và hướng dẫn HS rút ra kết luận về cơ chế phản ứng hóa học.  - GV chuyển sang nội dung mới.

1. Khái niệm cơ chế phản ứng  Cơ chế phản ứng hóa học là con đường chi tiết mà các chất phản ứng phải đi qua để tạo thành sản phẩm.

Hoạt động 2. Tìm hiểu sự phân cắt liên kết đồng li

a. Mục tiêu: HS trình bày được sự phân cắt liên kết đồng li. 

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS hiểu được sự phân cắt liên kết đồng li; HS đọc thông tin cung cấp trong SCĐ trang 6 – 7 và trả lời câu Thảo luận 1. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về sự phân cắt liên kết đồng li và câu Thảo luận 1.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3. Tìm hiểu sự phân cắt liên kết dị li

a. Mục tiêu: HS trình bày được sự phân cắt liên kết dị li. 

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS hiểu được sự phân cắt liên kết dị li; HS đọc thông tin cung cấp trong SCĐ trang 7 và trả lời câu Thảo luận 2, 3. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về sự phân cắt liên kết dị li và câu Thảo luận 2, 3.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 4. Tìm hiểu về gốc tự do và vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể người  

a. Mục tiêu: HS trình bày được khái niệm gốc tự do và vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể người. 

b. Nội dung: GV hướng dẫn, HS dựa vào thông tin cung cấp trong SCĐ trang 7 – 8 tìm hiểu về khái niệm gốc tự do và vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể người và trả lời câu Thảo luận 4.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về khái niệm gốc tự do và vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể người và câu trả lời cho câu Thảo luận 4.

d. Tổ chức hoạt động:

--------------- Còn tiếp ---------------