Giáo án chuyên đề Hoá học 12 chân trời Bài 7: Liên kết và cấu tạo của phức chất

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát các hình 7.1 và 7.2, đọc thông tin trong SCĐ trang 35 tìm hiểu về sự hình thành liên kết trong phức chất tứ diện.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời câu Thảo luận 1 SCĐ trang 39:

1. Hãy cho biết số phối trí của nguyên tử trung tâm và dung lượng phối trí của phối tử trong phức chất được nêu ở các Ví dụ 1 và 2. 

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi trả lời câu Luyện tập trong SCĐ trang 39:

 Mô tả sự hình thành liên kết trong ion phức chất tứ diện [Zn(OH)₄]^2-. 

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu thông tin trong SCĐ và thảo luận thực hiện các nhiệm vụ. 

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS rút ra nhận xét về sự hình thành liên kết trong phức chất tứ diện (DKSP).

- GV mời 1 HS trả lời câu Thảo luận 1: 

1. 

+ Trong Ví dụ 1, mỗi phối tử Cl^- hình thành 1 liên kết  với nguyên tử trung tâm, nên dung lượng phối trí của nó bằng 1. Nguyên tử trung tâm liên kết với 4 phối tử Cl^-, nên số phối trí của Co²⁺ trong phức chất này bằng 4. 

+ Trong Ví dụ 2, mỗi phối tử NH₃ hình thành 1 liên kết  với nguyên tử trung tâm, nên dung lượng phối trí của nó bằng 1. Nguyên tử trung tâm liên kết với 4 phối tử NH₃, nên số phối trí của Zn²⁺ trong phức chất này bằng 4. 

- GV mời đại diện 1 nhóm trả lời câu Luyện tập:

 Trong ion phức [Zn(OH)₄]^2- có 4 liên kết cho – nhận giữa 4 phối tử OH^- với nguyên tử trung tâm Zn²⁺ (có cấu hình electron [Ar]3d¹⁰. Mỗi liên kết cho – nhận được hình thành bởi 1 cặp electron chưa liên kết của phối tử OH^- và 1 orbital lai hóa sp³ trống của ion Zn²⁺. 

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chung và chuẩn kiến thức về sự hình thành liên kết trong phức chất tứ diện. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Thuyết liên kết hóa trị trong phức chất

Mô tả sự hình thành liên kết trong phức chất tứ diện

 Liên kết trong phức chất tứ diện được hình thành do các phối tử cho bốn cặp electron chưa liên kết vào bốn orbital lai hóa sp³ trống của nguyên tử trung tâm.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát hình 7.3 và 7.4,   đọc thông tin trong SCĐ trang 39 – 40, tìm hiểu về sự hình thành liên kết trong phức chất bát diện.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời câu Thảo luận 2 SCĐ trang 40:

2. Hãy cho biết số phối trí của nguyên tử trung tâm và dung lượng phối trí của phối tử trong phức chất được nêu ở các Ví dụ 3 và 4. 

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi trả lời câu Luyện tập trong SCĐ trang 40:

 Mô tả sự hình thành liên kết trong ion phức [Cu(H₂O)₆]²⁺. 

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu thông tin trong SCĐ và thảo luận thực hiện các nhiệm vụ. 

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS rút ra nhận xét về sự hình thành liên kết trong phức chất bát diện (DKSP).

- GV mời 1 HS trả lời câu Thảo luận 2: 

2. 

+ Trong Ví dụ 3, dung lượng phối trí của NH₃ bằng 1. Nguyên tử trung tâm liên kết với 6 phối tử NH₃, nên số phối trí của Co³⁺ trong phức chất này bằng 6.

+ Trong Ví dụ 4, mỗi phối tử H₂O hình thành 1 liên kết  với nguyên tử trung tâm, nên dung lượng phối trí của nó bằng 1. Nguyên tử trung tâm liên kết với 6 phối tử H₂O, nên số phối trí của Zn²⁺ trong phức chất này bằng 6. 

- GV mời đại diện 1 nhóm trả lời câu Luyện tập:

 Trong ion phức [Cu(H₂O)₆]²⁺ có 6 liên kết cho – nhận giữa 6 phối tử H₂O với nguyên tử trung tâm Cu²⁺ (có cấu hình electron [Ar]3d⁹. Mỗi liên kết cho – nhận được hình thành bởi 1 cặp electron chưa liên kết của phối tử H₂O và 1 orbital lai hóa sp³d² trống của ion Cu²⁺. 

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chung và chuẩn kiến thức về sự hình thành liên kết trong phức chất bát diện. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Thuyết liên kết hóa trị trong phức chất

Mô tả sự hình thành liên kết trong phức chất bát diện

Liên kết trong phức chất bát diện được hình thành do các phối tử cho sáu cặp electron chưa liên kết vào sau orbital lai hóa d²sp³ hoặc sp³d² trống của nguyên tử trung tâm.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát hình 7.5, đọc thông tin trong SCĐ trang 41 tìm hiểu thông tin về dạng hình học thường gặp của một số phức chất đơn giản.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời câu Thảo luận 3 SCĐ trang 41:

3. Biểu diễn dạng hình học của ion phức chất tứ diện [FeCl₄]^- và ion phức chất bát diện [Mn(H₂O)₆]²⁺.  

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi trả lời câu Luyện tập trong SCĐ trang 41:

 Hãy dự đoán và biểu diễn dạng hình học của ion phức chất [Co(NH₃)₆]²⁺. 

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu thông tin trong SCĐ và thảo luận thực hiện các nhiệm vụ. 

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS rút ra nhận xét về dạng hình học thường gặp của một số phức chất đơn giản (DKSP).

…………………….

2. Dạng hình học của phức chất

Biểu diễn dạng hình học của phức chất

- Phức chất loại [ML₄] thường có dạng hình học tứ diện hoặc vuông phẳng. 

- Phức chất loại [ML₆] thường có dạng bát diện.