Giáo án chuyên đề Ngữ văn 12 chân trời CĐ 3 Phần 2: Yêu cầu và cách thức viết bài giới thiệu về phong cách sáng tác của một trường phái văn học (cổ điển, lãng mạn hoặc hiện thực)

K

W

L

Ghi lại ít nhất hai điều bạn đã biết khi thực hiện kĩ năng viết bài giới thiệu về một vấn đề văn học.

Ghi lại ít nhất hai vấn đề bạn muốn tìm hiểu ở phần chuyên đề này.

Sau khi học xong bài, bạn ghi lại tóm tắt những kinh nghiệm bổ ích.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Đọc tài liệu tham khảo Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong truyện Chí Phèo

• GV cho HS văn bản tham khảo trong SGK và trả lời câu hỏi liên quan:

+ Vẽ sơ đồ tóm tắt nội dung của văn bản. Xác định các phần mở bài, thân bài, kết bài và cho biết các phần này trong văn bản đã đáp ứng yêu cầu của việc viết bài giới thiệu về một phong cách sáng tác của một trường phái văn học như thế nào?

+ Nhận xét về cách chọn đề tài/vấn đề cho bài viết, cách đặt nhan đề, cách nêu vấn đề (trong đoạn mở đầu), cách đặt đề mục và sắp xếp các đề mục trong văn bản.

+ Tính cách điển hình của hai nhân vật chính (Chí Phèo, Bá Kiến) được phân tích bằng các lí lẽ, bằng chứng nào? Các lí lẽ, bằng chứng đó có thuyết phục không? Vì sao?

+ Theo bạn, văn bản có giúp người đọc nhận thấy được mối quan hệ giữa tính cách điển hình và hoàn cảnh điển hình hay không? Hãy nói rõ ý kiến của bạn.

+ Mục C, Đặc sắc của bút pháp hiện thực của Nam Cao và Phần II. Chủ nghĩa nhân đạo có thật  sự cần thiết trong một văn bản giới thiệu một phong cách sáng tác hiện thực hay không? Vì sao?

+ Bạn rút ra được những lưu ý gì khi tìm hiểu và viết bài giới thiệu về phong cách một tác giả thuộc trường phái văn học hiện thực Việt Nam 1930-1945?

• - HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

•  HS thảo luận để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời đại diện HS lên trả lời câu hỏi.

- Các HS khác lắng nghe nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

1. Đọc tài liệu tham khảo Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong truyện Chí Phèo

(1) PHỤ LỤC 1

(2) PHỤ LỤC 2

(3) PHỤ LỤC 3

(4) PHỤ LỤC 4

(5)

- Với mục C. Đặc sắc của bút pháp hiện thực của Nam Cao, tác giả bài viết cho thấy ông đã không dừng lại ở những biểu hiện nói chung của chủ nghĩa hiện thực, mà còn chỉ ra được nét đặc sắc trong bút pháp hiện thực của Nam Cao với hai biểu hiện:

+ Nam Cao cố tránh những gì “giả dối”, “phù phiếm” của loại văn chương “thơm tho” thời bấy giờ.

+ Nam Cao cố tránh những gì “giả dối”, “phù phiếm” của loại văn chương “thơm tho” thời bấy giờ.

+ Mặc dù có sự thông cảm với số phận những người nông dân nghèo, ngòi bút của Nam Cao vẫn lạnh lùng, khách quan khi miêu tả những sự nhếch nhác, mất nhân hình, nhân tính của Chí Phèo, Thị Nở không né tránh những khía cạnh tàn nhẫn, sần sùi của cuộc sống (tả những cảnh rạch mặt ăn vạ, nôn ọe những cảnh âu yếm “bình dân”, bấu véo nhau).

- Với phần II chủ nghĩa nhân đạo, HS cần thấy rõ:

+ Đây là một trong hai nội dung không thể thiếu vì nhan đề bài viết là: Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong truyện Chí Phèo.

+ Tầm quan trọng của giá trị nhân đạo/chủ nghĩa nhân đạo đối với tác giả, tác phẩm sáng tác theo phong cách hiện thực/chủ nghĩa hiện thực: không có cảm hứng nhân đạo “chủ nghĩa hiện thực” dễ hóa thành chủ nghĩa tự nhiên cường điệu những sự nhếch nhác, xấu xí ở người lao động, xem họ như loài vật. Quan điểm của Nam Cao là nhà văn phải “cố tìm mà hiểu”, “cuộc sống đáng thương” và “cái bản tính tốt” của người nghèo thường bị che lấp, vùi dập.

+ Phân tích và đánh giá về điều này, tác giả bài viết dành những câu chữ thấm thía, cảm động: Cảm hứng nhân đạo của Nam Cao thể hiện ở sự cảm thông của tác giả với con người Chí Phèo. Ở nhân vật xấu xí và nhếch nhác đến tuyệt vọng này, tác giả vẫn nhìn nhận phần nhân tính còn lại: đó là khát vọng muốn làm người lương thiện, ước ao có gia đình, có bạn. Say đêm “âu yếm” với Thị Nở, ta thấy một Chí Phèo khác. Thị Nở dã không khơi dậy bản năng sinh vật ở gã đàn ông, tình yêu thương mộc mạc của chị đã thức dậy ở Chí Phèo những tình cảm nhân tính sơ đẳng nhất.....

(6)

- Nắm vững đặc điểm phong cách sáng tác của trường phái văn học hiện thực để vận dụng vào trường hợp cụ thể của tác giả.

- Chỉ ra được một số biểu hiện phong cách của trường phái văn học hiện thực qua sáng tác của một tác giả cụ thể, đồng thời chỉ ra được nét độc đáo/ đặc sắc về bút pháp hiện thực trong sáng tác của tác giả.

PHỤ LỤC 1

PHỤ LỤC 2

PHỤ LỤC 3

PHỤ LỤC 4