Giáo án chuyên đề Sinh học 11 cánh diều CĐ 2 Bài 5: Nguyên nhân lây nhiễm bệnh dịch ở người (P2)

Hoạt động 3: Tìm hiểu các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phát triển của dịch bệnh

1. Mục tiêu: Nêu được các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phát triển của dịch bệnh.
2. Nội dung: HS hoạt động cá nhân kết hợp hoạt động nhóm tìm hiểu các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phát triển của dịch bệnh.
3. Sản phẩm:

- Ý kiến trao đổi, thảo luận và trả lời của HS.

- Hoàn thành phiếu học tập.

1. Tổ chức thực hiện:

* Gợi ý hoàn thành phiếu học tập:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: HS củng cố lại kiến thức về nguyên nhân lây nhiễm bệnh dịch ở người qua các câu hỏi.
3. Nội dung: HS trả lời các câu hỏi về nguyên nhân lây nhiễm bệnh dịch ở người.
4. Sản phẩm: Đáp án cho các câu hỏi liên quan đến nội dung bài học.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV chiếu từng câu hỏi hoặc phát phiếu học tập có các câu hỏi sau cho HS trả lời.

Câu 1: Có mấy yếu tố ảnh hưởng đến sự nhiễm bệnh dịch ở người

1. 2 B. 3
2. 4                     D. 5

Câu 2: Phương thức lây truyền gián tiếp là gì?

1. Là quá trình tác nhân gây bệnh lây truyền từ người hoặc sinh vật bị bệnh sang người khỏe khi không có sự tiếp xúc trực tiếp.
2. Là quá trình tác nhân gây bệnh phát tán ra môi trường đến người khỏe không thông qua tiếp xúc trực tiếp.
3. Là quá trình lây truyền khi tác nhân gây bệnh cần phát triển trong môi trường hay vật chủ trung gian.
4. Là quá trình tác nhân gây bệnh lây truyền từ môi trường tự nhiên, người hoặc sinh vật bị bệnh sang người khỏe thông qua môi trường, vật chủ trung gian.

Câu 3: Phương thức lây truyền của tác nhân gây bệnh HIV là

1. Trực tiếp từ người sang người
2. Trực tiếp từ động vật sang người
3. Gián tiếp qua vật chủ trung gian
4. Gián tiếp qua nguồn nước và đất ô nhiễm

Câu 4: Hình ảnh sau đây là mô tả dịch bệnh nào?

1. Bệnh HIV
2. Bệnh cúm A
3. Bệnh dại
4. Bệnh tay chân miệng

Câu 5: Yếu tố bên trong cơ thể nào trong các yếu tố dưới đây không thể thay đổi?

1. Khả năng miễn dịch B. Di truyền
2. Thói quen sinh hoạt D. Chế độ dinh dưỡng

Bài 1. Hiểu biết các yếu tố ảnh hưởng đến sự nhiễm bệnh dịch ở người có ý nghĩa gì đối với việc phòng tránh bệnh?

Bài 2. Hãy sắp xếp các phương thức lây truyền với tác nhân gây bệnh cho phù hợp.

Bài 3. Phân biệt yếu tố bên trong và yếu tố bên ngoài, yếu tố không thể thay đổi và yếu tố có thể thay đổi.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• HS suy nghĩ tìm đáp án.
• GV điều hành, quan sát, hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

• HS xung phong phát biểu, nêu đáp án đúng.
• Các HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định:

-  GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ học tập, phương án trả lời của HS, ghi nhận và tuyên dương.

Đáp án

Bài 1. Hiểu biết các yếu tố này giúp chúng ta chủ động trong phòng chống bệnh. Ví dụ: ngăn chặn quá trình lây nhiễm, tạo điều kiện môi trường không phù hợp nhằm ức chế sự phát triển của tác nhân gây bệnh.

Bài 2. Các con đường lây nhiễm chủ yếu: 1 - a, e; 2 - a, b, d, e; 3 - a, b, d, e, g; 4 - g; 5 - a, b, g; 6 - c.

Bài 3. Yếu tố bên trong là những yếu tố nội tại trong từng cá thể, ví dụ như tuổi, di truyền, khả năng miễn dịch,... Yếu tố bên ngoài là các yếu tố môi trường như điều kiện tự nhiên, môi trường xã hội. Yếu tố không thể thay đổi thường là các yếu tố cố hữu bên trong nội tại của cá thể như tuổi, di truyền. Ngược lại là các yếu tố có thể tác động để thay đổi như điều kiện tự nhiên, môi trường xã hội,...

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức đã học về nguyên nhân lây nhiễm bệnh dịch ở người để giải thích một số kiến thức mở rộng hoặc các vấn đề trong thực tiễn.
3. Nội dung: HS thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi Vận dụng 1, 2 trang 42 sách CĐHT Sinh học 11.
4. Sản phẩm: Hướng dẫn trả lời câu hỏi Vận dụng 1, 2 trang 42 sách CĐHT Sinh học 11.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

• GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi Vận dụng trang 42 sách CĐHT Sinh học 11:

1. Đề xuất một số biện pháp giúp giảm nguy cơ lây truyền tác nhân gây bệnh thông qua phương thức lây truyền trực tiếp và gián tiếp.
2. Sự bùng phát của bệnh dịch trong cộng đồng sẽ chịu tác động lớn nhất của yếu tố môi trường bên trong hay bên ngoài cơ thể? Giải thích.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• HS thảo luận trả lời câu hỏi.
• GV điều hành, quan sát, hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

• Đại diện HS giơ tay phát biểu.
• Các HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định:

-  GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ học tập, phương án trả lời của HS, ghi nhận và tuyên dương.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi vận dụng:

1. Một số biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm trực tiếp: hạn chế tiếp xúc với người bệnh, sử dụng các biện pháp bảo hộ như khẩu trang, găng tay,... khi tiếp xúc hoặc chăm sóc người bệnh. Một số biện pháp ngăn cản lây nhiễm gián tiếp: vệ sinh môi trường sống, tiêu diệt vật chủ trung gian truyền bệnh,...
2. Sự bùng phát của bệnh dịch trong cộng đồng chịu tác động lớn nhất của các yếu tố bên ngoài. Bởi vì các yếu tố bên trong thường chỉ ảnh hưởng đến một cá thể, ngược lại các yếu tố của môi trường bên ngoài sẽ ảnh hưởng đến cả cộng đồng nên đây sẽ là yếu tố giúp bùng phát bệnh dịch. Ví dụ: Dịch SARS-CoV-2 đã được ngăn chặn nhờ áp dụng triệt để các biện pháp giãn cách, cách li,...

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Ghi nhớ kiến thức trong bài.

- Chuẩn bị bài 6. Các biện pháp phòng chống bệnh dịch ở người.