Giáo án chuyên đề Sinh học 11 cánh diều CĐ 2 Bài 6: Các biện pháp phòng chống bệnh dịch ở người (P2)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Nhiệm vụ 1. phòng chống dịch sốt xuất huyết

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV chiếu các hình ảnh về chu trình lây truyền bệnh sốt xuất huyết để HS quan sát và trả lời câu hỏi:

Người dân nên làm gì để phòng dịch bệnh sốt xuất huyết.

- GV hướng dẫn HS tổng kết kiến thức về cách phòng bệnh sốt xuất huyết.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu sách CĐHT, quan sát hướng dẫn của GV.

- Các nhóm HS phân công nhiệm vụ, tiến hành thực hiện.

- HS trả lời câu hỏi trong logo hỏi theo hướng dẫn của GV.

Bước 3: Thảo luận và báo cáo

- HS trả lời các câu hỏi trong logo hỏi.

Bước 4: Nhận xét và đánh giá

- GV nhận xét kết quả, thái độ tìm hiểu, xây dựng bài của HS.

II. Cách phòng chống một số bệnh dịch thường gặp

1. Phòng chống dịch sốt xuất huyết

- Sốt xuất huyết là bệnh dịch do Dengue virus (virus sốt xuất huyết) gây ra. Sự lây truyền xảy ra khi muỗi Aedes aegypti đốt người bị bệnh, sau đó đốt người khoẻ mạnh (hình 6.5). Virus có trong máu của người bệnh sẽ lây truyền sang người khoẻ. Triệu chứng của bệnh thường sẽ xuất hiện sau khoảng 5 – 7 ngày bị muỗi đốt.

- Một số biện pháp phòng chống dịch sốt xuất huyết được khuyến cáo thực hiện là:

+ Ngăn chặn sự sinh sản của muỗi trong những vùng nước đọng bằng cách khơi thông cống rãnh; đậy kín hoặc úp chậu, xô, chum, vại (lu) khi không sử dụng.

+ Phun thuốc diệt muỗi, sử dụng chất đuổi muỗi, mặc quần áo dài tay và ngủ màn để tránh bị muỗi đốt.

+ Báo cho trung tâm y tế gần nhất khi có trường hợp nghi mắc bệnh sốt xuất huyết.

+ Bệnh nhân sốt xuất huyết phải được cách li ít nhất 5 ngày.

+ Tiêm vaccine phòng bệnh sốt xuất huyết đối với những người trong vùng có nguy cơ cao.

+ Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh sốt xuất huyết, người bị bệnh sốt xuất huyết nên nghỉ ngơi và uống nhiều nước; truyền nước, truyền máu trong trường hợp mất máu nhiều.

*Nhiệm vụ 2. Phòng chống dịch sởi và cúm

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS tìm hiểu cách phòng chống dịch sởi và cúm qua sách CĐHT Sinh học tr49 và trả lời câu hỏi:

Biện pháp phòng chống dịch cúm và sởi có điểm gì giống và khác nhau?

- GV hướng dẫn HS tổng kết kiến thức về cách phòng bệnh dịch sởi và cúm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu sách CĐHT, quan sát hướng dẫn của GV.

- Các nhóm HS phân công nhiệm vụ, tiến hành thực hiện.

- HS trả lời câu hỏi trong logo hỏi theo hướng dẫn của GV.

Bước 3: Thảo luận và báo cáo

- HS trả lời các câu hỏi trong logo hỏi:

+ Giống nhau: tiêm phòng vaccine, thực hiện giãn cách, cách li, lau dọn, vệ sinh,...

+ Khác nhau: virus cúm có khả năng lây truyền từ động vật sang người nên cần áp dụng các biện pháp ngăn chặn phương thức lây nhiễm này.

Bước 4: Nhận xét và đánh giá

- GV nhận xét kết quả, thái độ tìm hiểu, xây dựng bài của HS.

2. Phòng chống dịch sởi và cúm

- Sởi là bệnh dịch do virus sởi gây ra, chủ yếu đối với trẻ em dưới 5 tuổi.  Virus sởi lây truyền qua đường hô hấp, ví dụ như hít phải giọt bắn có chứa virus. Thời gian ủ bệnh sởi khoảng 3 – 5 ngày.

- Những đại dịch cúm thường do virus cúm A gây ra, virus cúm A lây truyền từ động vật sang người, sau đó biến đổi và lây truyền từ người sang người theo đường hô hấp. Các triệu chứng điển hình của bệnh là ho, sốt, đau họng, chảy nước mũi, đau cơ và mệt mỏi. Hầu hết người bị cúm sẽ khỏi sau 1 – 2 tuần, nhưng cũng có trường hợp xảy ra biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi và có thể tử vong.

- Một số biện pháp phòng chống dịch sởi và cúm là: tiêm vaccine phòng bệnh, báo cho trung tâm y tế gần nhất khi có trường hợp nghi mắc bệnh, cách li người bị bệnh, lau dọn và khử trùng thường xuyên khu vực có người nhiễm bệnh, bệnh nhân nên uống nhiều nước, áp dụng các biện pháp phòng hộ khi chăm sóc người bị bệnh. Đối với người bị nhiễm virus cúm, người bệnh có thể sử dụng thuốc chống virus cúm theo chỉ định của bác sĩ.

- Ngoài những biện pháp phòng chống nêu trên, để phòng chống dịch cúm cần phải áp dụng những biện pháp khác như: tiêm vaccine phòng cúm cho vật nuôi; không tàng trữ, buôn bán động vật hoang dã; không xâm lấn môi trường sống của các loài động vật hoang dã; thiết kế các khu nuôi và giết mổ vật nuôi riêng, tách biệt với khu sinh hoạt của cộng đồng dân cư.

*Nhiệm vụ 3. Phòng chống bệnh lao phổi

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS tìm hiểu cách phòng chống dịch sởi và cúm qua sách CĐHT Sinh học tr50 và trả lời câu hỏi:

Cách phòng chống bệnh lao phổi là gì?

- GV hướng dẫn HS tổng kết kiến thức về cách phòng bệnh lao phổi..

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu sách CĐHT, quan sát hướng dẫn của GV.

- Các nhóm HS phân công nhiệm vụ, tiến hành thực hiện.

- HS trả lời câu hỏi trong logo hỏi theo hướng dẫn của GV.

Bước 3: Thảo luận và báo cáo

- HS trả lời các câu hỏi của GV: (Đính kèm trong dự kiến sản phẩm)

- HS khác lắng nghe, nhận xét cho bạn.

Bước 4: Nhận xét và đánh giá

- GV nhận xét kết quả, thái độ tìm hiểu, xây dựng bài của HS và chuyển sang nội dung tiếp theo.

3. Phòng chống bệnh lao phổi

- Bệnh lao phổi do vi khuẩn M. tuberculosis từ người và động vật bị nhiễm bệnh vi khuẩn phát tán, lây truyền thông qua đường hô hấp.

- Vi khuẩn thường phát tán từ người bị bệnh thông qua hắt hơi, ho và khạc nhổ đờm.

- Khi bị nhiễm khuẩn, thời gian ủ bệnh thường khoảng 2 – 10 tuần, trong một số trường hợp bệnh có thể trở thành dạng mạn tính.

- Biện pháp phòng bệnh lao phổi phổ biến hiện nay là tiêm vaccine phòng bệnh.

- Khi phát hiện người bị bệnh thì cần áp dụng những biện pháp phòng lây truyền như hạn chế tiếp xúc, thường xuyên đeo khẩu trang; mở cửa cho không khí trong phòng thông thoáng, dọn dẹp vệ sinh nhà cửa, nơi làm việc; tập luyện thể dục, thể thao để nâng cao sức khoẻ. Các chất thải của bệnh nhân cần có biện pháp thu hồi và xử lí để tránh phát tán tác nhân gây bệnh. Bác sĩ thường khuyến cáo và sử dụng kháng sinh trong điều trị bệnh lao phổi.

Con đường phát tán và lây truyền

Biện pháp phòng chống

Đường hô hấp

?

Đường tiêu hóa

?

Truyền máu

?

Vật trung gian truyền bệnh

?

Mẹ truyền sang con

?

Câu hỏi

1

2

3

4

5

Đáp án

D

D

A

D

B

Con đường phát tán và lây truyền

Biện pháp phòng chống

Đường hô hấp

Giữ khoảng cách, hạn chế tiếp xúc, sử dụng khẩu trang,..

Đường tiêu hóa

Thực hiện ăn chín, uống sôi

Truyền máu

Xét nghiệm máu khi cho hoặc truyền, không sử dụng chung bơm kim tiêm, dao cạo râu,...

Vật trung gian truyền bệnh

Vệ sinh môi trường, tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh,...

Mẹ truyền sang con

Tiêm phòng bệnh cho mẹ, nghe theo chỉ dẫn của bác sĩ trong quá trình mang thai và chăm sóc trẻ,...