Giáo án điện tử Ngữ văn 8 cánh diều Bài 9 Viết: Viết bài nghị luận phân tích một tác phẩm kịch

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

Hãy kể tên một tác phẩm văn học (truyện, thơ, kí, kịch, …) mà em biết hoặc đã được học để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất. Điều gì trong tác phẩm đó đã để lại ấn tượng cho em?

BÀI 9: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC

[Viết]

Viết bài nghị luận phân tích một tác phẩm kịch

NỘI DUNG BÀI HỌC

ĐỊNH HƯỚNG

THỰC HÀNH

I

ĐỊNH HƯỚNG

Dựa vào nội dung SGK cùng kiến thức đã chuẩn bị trước đó trả lời câu hỏi:

• Thế nào là kiểu bài nghị luận phân tích tác phẩm văn học? Trong bài ngày hôm nay chúng ta sẽ tập trung viết bài nghị luận phân tích tác phẩm thuộc thể loại nào?
• Theo em, một bài văn nghị luận phân tích tác phẩm hài kịch hoặc truyện cười cần phải lưu ý những điều gì?

1. Tìm hiểu về kiểu bài và những lưu ý

• Khi phân tích tác phẩm văn học, trước hết, cần xác định thể loại của tác phẩm đó (truyện, thơ, kí, kịch) để vận dụng những tri thức về thể loại trong việc phân tích tác phẩm.
• Đối tượng phân tích: toàn bộ tác phẩm hoặc một phần của tác phẩm.

Chú ý

Nội dung (đề tài, chủ đề; ý nghĩa; tình cảm, thái độ của tác giả,...).

Nghệ thuật (xung đột, nhân vật, hành động, lời thoại, thủ pháp trào phúng,...).

2. Lưu ý

• Xác định rõ yêu cầu nghị luận.
• Đọc lại tác phẩm hài kịch là đối tượng phân tích.
• Xác định vấn đề cụ thể (nội dung, hình thức) mà bài viết sẽ tập trung làm sáng rõ.
• Thực hiện các bước theo quy trình viết bài văn nghị luận.
• Sử dụng bằng chứng trong tác phẩm để lí giải, phân tích, đưa ra nhận xét, góp phần khẳng định giá trị của tác phẩm.
• Tránh việc chỉ kể lại đơn thuần nội dung hay nhận xét về giá trị nội dung, nghệ thuật một cách chung chung, thiếu thuyết phục.

II

THỰC HÀNH

Đề bài: Phân tích đoạn trích Đổi tên cho xã (từ vở kịch Bệnh sĩ của Lưu Quang Vũ)

1. Chuẩn bị

• Đọc lại đoạn trích Đổi tên cho xã , huy động những hiểu biết có được sau khi học đọc hiểu văn bản ở Bài 4.
• Xác định các yếu tố nội dung và hình thức nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích để tập trung làm sáng rõ khi phân tích.

1. Tìm ý và lập dàn ý

Tìm ý

• Tình huống của đoạn trích là gì? Có những nhân vật nào?
• Các nhân vật có đặc điểm gì? Đại diện cho kiểu người nào?
• Hành động và lời thoại của các nhân vật được khắc hoạ ra sao?
• Có những chi tiết vô lí, gây cười nào thể hiện tính kịch tính của đoạn trích?
• Có những xung đột nào trong đoạn trích? Kết quả giải quyết là gì?

Lập dàn ý

1. Viết bài

Kết hợp các thao tác nghị luận: phân tích, giải thích, chứng minh, bình luận

Lựa chọn, sử dụng ngôn từ giàu hình ảnh, cảm xúc

Bám sát vào các đặc trưng của thể loại hài kịch để phân tích đoạn trích

1. Xem lại và chỉnh sửa

LUYỆN TẬP

Đọc phần a. Cách thức (SGK trang 98) và thực hiện yêu cầu sau: Em hãy trình bày cách thức nêu lí lẽ và bằng chứng trong tác phẩm văn học.

• Lí lẽ là những căn cứ gắn với nội dung phân tích mà người viết cần nêu lên để làm sáng tỏ cho luận điểm.
• Bằng chứng là những câu văn, câu thơ, chi tiết, sự việc… được trích trực tiếp trong văn bản.

Bằng chứng

Tiêu biểu, phù hợp, củng cố

Lí lẽ

Cần được chọn lọc

Cần được phân tích, lí giải, bình luận

Làm sáng tỏ

Luận điểm