Giáo án và PPT Ngữ văn 8 cánh diều Bài 9: Viết bài nghị luận phân tích một tác phẩm kịch

BÀI 9. VIẾT

VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH TÁC PHẨM VĂN HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi dẫn dắt yêu cầu HS trả lời: Hãy kể tên một tác phẩm văn học (truyện, thơ, kí, kịch, …) mà em biết hoặc đã được học để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất. Điều gì trong tác phẩm đó đã để lại ấn tượng cho em?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Thế nào là kiểu bài nghị luận phân tích tác phẩm văn học?

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi: Thế nào là kiểu bài nghị luận phân tích tác phẩm văn học?

Sản phẩm dự kiến:

- Khi phân tích tác phẩm văn học, trước hết, cần xác định thể loại của tác phẩm đó (truyện, thơ, kí, kịch) để vận dụng những tri thức về thể loại trong việc phân tích tác phẩm. 

- Đối tượng phân tích có thể là toàn bộ tác phẩm hoặc một phần của tác phẩm; cần chú ý phân tích cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật; chỉ ra được tác dụng của các yếu tố hình thức nghệ thuật (xung đột, nhân vật, hành động, lời thoại, thủ pháp trào phúng,...) trong việc biểu đạt nội dung (đề tài, chủ đề; ý nghĩa; tình cảm, thái độ của tác giả,...).

Hoạt động 2. Lưu ý đối với việc viết bài văn nghị luận phân tích tác phẩm hài kịch hoặc truyện cười

GV đưa ra câu hỏi: Theo em, một bài văn nghị luận phân tích tác phẩm hài kịch hoặc truyện cười cần phải lưu ý những điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Xác định rõ yêu cầu nghị luận 

- Đọc lại tác phẩm hài kịch là đối tượng phân tích.

- Xác định vấn đề cụ thể (nội dung, hình thức) mà bài viết sẽ tập trung làm sáng rõ.

- Thực hiện các bước theo quy trình viết bài văn nghị luận.

- Chú ý lựa chọn, sử dụng bằng chứng trong tác phẩm để lý giải, phân tích, đưa ra nhận xét, góp phần khẳng định giá trị của tác phẩm.

……

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Khi phân tích tác phẩm văn học, điều đầu tiên cần làm là gì? 

A. Phân tích nhân vật chính

B. Xác định thể loại của tác phẩm

C. Xác định bối cảnh lịch sử

D. Đọc lại toàn bộ tác phẩm

Câu 2: Trong quá trình phân tích tác phẩm văn học, yếu tố nào cần được chú ý để làm rõ nội dung và nghệ thuật của tác phẩm? 

A. Chỉ phân tích nội dung của tác phẩm

B. Chỉ phân tích nghệ thuật của tác phẩm

C. Phân tích cả nội dung và nghệ thuật của tác phẩm

D. Chỉ phân tích phần mở đầu của tác phẩm

Câu 3: Một bài văn nghị luận phân tích tác phẩm hài kịch hoặc truyện cười cần làm gì trước tiên? 

A. Chọn nhân vật chính để phân tích

B. Xác định yêu cầu nghị luận của đề bài

C. Tìm hiểu về tác giả của tác phẩm

D. Đọc trước phần kết của tác phẩm

Câu 4: Trong việc viết bài nghị luận phân tích tác phẩm hài kịch, điều gì cần chú ý khi lựa chọn và sử dụng bằng chứng từ tác phẩm? 

A. Chỉ sử dụng những bằng chứng liên quan đến hình thức nghệ thuật

B. Sử dụng bằng chứng để lý giải, phân tích và đưa ra nhận xét về giá trị của tác phẩm

C. Chỉ tập trung vào các đoạn hài hước nhất của tác phẩm

D. Không cần sử dụng bằng chứng, chỉ cần tóm tắt nội dung

Câu 5: Khi phân tích tác phẩm văn học, việc chỉ ra tác dụng của các yếu tố hình thức nghệ thuật nhằm mục đích gì?

A. Chỉ để miêu tả các yếu tố nghệ thuật

B. Để giúp tác phẩm trở nên thú vị hơn

C. Để biểu đạt rõ ràng nội dung, đề tài, chủ đề của tác phẩm

D. Chỉ để phân biệt các yếu tố nội dung và nghệ thuật

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Đề bài: Chỉ ra luận điểm, lí lẽ, bằng chứng và cách phân tích bằng chứng được sử dụng trong đoạn văn sau: “Nhân vật để lại ấn tượng… giấc mơ!”.