Giáo án điện tử Ngữ văn 8 cánh diều Bài 1 Đọc 2: Gió lạnh đầu mùa

XIN CHÀO CÁC EM HỌC SINH! CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Hãy thực hiện yêu cầu sau:

Đã có lần nào em cho hoặc tặng bạn một món quà mà chưa xin phép bố mẹ? Câu chuyện sau đó như thế nào?

Hãy nhớ lại và chia sẻ trước lớp.

Bài 1: Truyện ngắn

Văn bản

GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tìm hiểu chung

Tác giả, tác phẩm

Tóm tắt và nhan đề văn bản

Tìm hiểu chi tiết

Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa

Hoàn cảnh đáng thương của lũ trẻ nghèo và sự chia sẻ của hai chị em Sơn

Cảm xúc, hành động của chị em Sơn sau khi tặng áo và cảnh trả áo của hai người mẹ

Tổng kết

Nội dung

Nghệ thuật

Đặc trưng thể loại

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác giả, tác phẩm

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Trình bày hiểu biết của em về tác giả Thạch Lam?
• Em hãy trình bày xuất xứ của văn bản “Gió lạnh đầu mùa”

1. Tác giả

Thạch Lam (1910 – 1942)

• Quê quán: Hà Nội
• Sáng tác ở nhiều thể loại song thành công nhất là truyện ngắn.
• Phong cách sáng tác:
  • Giàu cảm xúc, lời văn bình dị và đậm chất thơ.
  • Ẩn chứa niềm yêu thương, trân trọng đối với thiên nhiên, con người, cuộc sống.
• Các truyện ngắn tiêu biểu: Gió đầu mùa (1937), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942)…

1. Tác phẩm

Gió lạnh đầu mùa được in trong tập truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” (NXB Đời nay, 1937)

2. Tóm tắt, nhan đề

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Tóm tắt nội dung văn bản
• Xét về cốt truyện, văn bản “Gió lạnh đầu mùa” của Thạch Lam và “Tôi đi học” của Thanh Tịnh có gì giống nhau?
• Đọc nhan đề “Gió lạnh đầu mùa”, em dự đoán nhà văn sẽ kể về câu chuyện gì? Nêu ý nghĩa của biểu tượng “gió lạnh đầu mùa”

1. Tóm tắt

Gió lạnh đầu mùa

Sơn và Lan sinh ra trong một gia đình khá giả. Sơn và Lan luôn thân thiết với những đứa trẻ nghèo

Một hôm, trời bỗng chuyển lạnh, Sơn được mẹ mặc cho chiếc áo ấm. Hai chị em ra chợ chơi thì thấy Hiên - cô bé hàng xóm đang co ro bên cột quán với manh áo mong manh, rách tả tơi.

Sơn bàn với chị Lan đem chiếc áo bông cũ. Về đến nhà, người vú già nói với chị em Sơn mẹ đã biết chuyện.

Sợ bị mắng, Sơn và Lan đến nhà Hiên đòi áo nhưng không thấy ai. Đến khi về nhà đã thấy mẹ con Hiên đem áo sang trả. Mẹ Sơn đã cho mẹ Hiên vay tiền để may áo cho con.

Điểm giống

Gió lạnh đầu mùa

Tôi đi học

• Đề tài giản dị, đời thường, chuyện không có biến cố, xung đột gì lớn (dường như không có cốt truyện)
• Tập trung miêu tả, thể hiện cảm xúc, tâm trạng, tình cảm
• Ngôn ngữ nhẹ nhàng, truyền cảm, giàu chất thơ

1. Nhan đề

• Bối cảnh mùa đông, trời lạnh giá
• Là câu chuyện ấm áp về tình đời, tình người

Ý nghĩa biểu tượng “gió lạnh đầu mùa”:

• Sự lạnh lẽo của cơn gió và sự ấm áp của tình người

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Tìm và nhận xét về các chi tiết miêu tả cuộc sống của chị em Sơn.
• Sơn có cảm nhận như thế nào về sự thay đổi của cảnh vật xung quanh cũng như khi chuyển mùa?
• Chỉ ra các chi tiết miêu tả suy nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú già trò chuyện về chiếc áo bông của em Duyên. Những suy nghĩ, cảm xúc ấy khiến em cảm nhận được gì từ nhân vật này?

Sự thay đổi của cảnh vật xung quanh

Hôm qua giời hãy còn nắng ấm và hanh… làm nứt nẻ đồng ruộng, giòn khô những chiếc lá rơi.

Qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

Gió vi vu, lá khô lạo xạo, trời màu trắng đục, những cây lan lá rung động và hình như sắt lại vì rét.

> Sơn có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm trước sự biến chuyển của thiên nhiên, cảnh vật

Về mọi người trong gia đình

(Khi nghe mẹ và vú già nói chuyện về em Duyên)

Sơn nhớ em, cảm động và thương em quá

Vú già ngắm nghía cái áo, tay mân mê các đường chỉ

Sơn thấy mẹ hơi rơm rớm nước mắt

Sơn cảm nhận được không khí gia đình ấm áp, tình yêu thương của mẹ, của chị và cả vú già.

> Là cậu bé sống giàu tình cảm, tinh tế, biết quan sát và yêu thương người thân

2. Hoàn cảnh đáng thương của lũ trẻ nghèo và sự chia sẻ của hai chị em Sơn