Giáo án điện tử Ngữ văn 8 cánh diều Bài 10 TH tiếng Việt: Câu hỏi, câu khiến, câu cảm, câu kể

VUI MỪNG CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Trong các câu sau, hãy cho biết đâu là câu?

• Dùng để thắc mắc, có nhu cầu giải đáp về một vấn đề gì đó.
• Dùng để yêu cầu, sai khiến, đưa ra mệnh lệnh
• Dùng để trần thuật, kể lại sự việc
• Dùng để thể hiện thái độ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc?
• Mẹ đã mua được ti vi chưa ?
• Bạn Lan hỏi mẹ đã mua được ti vi chưa.
• Hãy hỏi mẹ đã mua được ti vi chưa.

A, mẹ đã mua được ti vi rồi!

BÀI 10: VĂN BẢN THÔNG TIN

[Thực hành tiếng Việt]

Câu hỏi, câu khiến, câu cảm, câu kể

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.

LÝ THUYẾT

II.

LUYỆN TẬP

01

LÝ THUYẾT

Trình bày vai trò, tác dụng, đặc điểm hình thức và lấy ví dụ minh hoạ cho các kiểu câu: câu hỏi, câu khiến, câu cảm, câu kể.

Câu hỏi

• Mục đích: dùng để hỏi thông tin, để cầu khiến, cảm thán hoặc khẳng định, phủ định.
• Hình thức:
• Các từ nghi vấn: ai, gì, nào, sao, đâu, bao giờ, mấy, bao nhiêu, à, ư, …hoặc từ hay (nối các vế có quan hệ lựa chọn).
• Kết thúc bằng dấu chấm hỏi.

Ví dụ

San chả làm nội trợ mãi rồi đấy ư?

(Nam Cao)

• Không được dùng để hỏi mà được dùng để khẳng định.

Câu khiến

• Mục đích: dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo, ngăn cấm.
• Hình thức:
• Kết thúc bằng dấu chấm than
• Kết thúc bằng dấu chấm nếu ý cầu khiến không được nhấn mạnh

Ví dụ

• Đừng có đi đâu đấy!

(Kim Lân)

• Con nín đi!

(Nguyên Hồng

Câu cảm

• Mục đích: dùng để biểu lộ trực tiếp cảm xúc của người nói
• Hình thức:
• Từ ngữ cảm thán như: a, ôi, than ôi, hỡi ôi, trời ơi, chao ôi,…
• Kết thúc bằng dấu chấm than

Ví dụ

• Lo thay! Nguy thay! (Khúc đê này hỏng mất).

(Phạm Duy Tốn)

Câu kể

• Mục đích: trình bày (trần thuật, miêu tả, nhận định, …) về sự vật, sự việc, đôi khi để cầu khiến.
• Hình thức:
• Không có đặc điểm hình thức của câu hỏi, câu khiến, câu cảm.
• Kết thúc bằng dấu chấm hoặc đôi khi bằng dấu chấm than, dấu chấm lửng.

Ví dụ

“Trời sắp mưa đấy!” được dùng để nhắc nhở, yêu cầu (cất đồ phơi bên ngoài vào nhà).