Giáo án điện tử tin học 10 cánh diều bài 16: Kiểm thử và gỡ lỗi chương trình (2 tiết)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Theo em, việc biết giá trị của một số biến ngay sau khi mỗi câu lệnh được thực hiện có thể giúp tìm ra lỗi của chương trình hay không?

BÀI 16: KIỂM THỬ VÀ GỠ LỖI CHƯƠNG TRÌNH (2 Tiết)

NỘI DUNG BÀI HỌC

Lỗi trong chương trình và kiểm thử

Truy vết với cách bổ sung câu lệnh theo dõi kết quả trung gian

Truy vết với công cụ gỡ lỗi của ngôn ngữ lập trình

Thực hành gỡ lỗi cho chương trình

1. Lỗi trong chương trình và kiểm thử

Trong những phần trước, các bài tập và bài thực hành không quá phức tạp. Đã lần nào em soạn chương trình và thực hiện được ngay từ lần đầu tiên chưa?

Chương trình chạy có thể có lỗi. Quá trình xác định lỗi và sửa lỗi được gọi là gỡ lỗi.

Ví dụ về chương trình lỗi:

s = "123456"

ds = list(S)

print(ds)

Em hãy tìm hiểu nội dung SGK và trả lời câu hỏi: Nêu các loại lỗi thường gặp của người lập trình?

Lỗi cú pháp là lỗi câu lệnh viết không theo đúng quy định của ngôn ngữ.

 Ví dụ: Thiếu hoặc thừa dấu ngoặc, tên biến sai.

Lỗi ngoại lệ (Exceptions Error, còn gọi là Runtime) là lỗi xảy ra khi chương trình đang chạy, một lệnh nào đó không thể thực hiện được.

Em hãy tìm hiểu nội dung SGK và trả lời câu hỏi: Nêu các loại lỗi thường gặp của người lập trình?

Lỗi ngữ nghĩa (còn gọi là lỗi logic) là lỗi mặc dù các câu lệnh viết đúng quy định của ngôn ngữ nhưng sai trong thao tác xử lí nào đó.

Ví dụ: Nhầm tên biến, gọi hàm có tham số không đúng kiểu, thiếu câu lệnh,...

Ví dụ chương trình bị lỗi:

Chương trình yêu cầu nhập vào số nguyên p, q và danh sách a, sau đó đưa ra max {|a_i|, i = p, p + 1,..., q}.

• Lỗi ngữ nghĩa khó phát hiện.
• Để kiểm tra tính đúng đắn của chương trình so với yêu cầu đề bài, cần chuẩn bị các bộ dữ liệu đầu vào.

Thảo luận và trả lời các câu hỏi sau:

• Có nên lấy tất cả các bộ dữ liệu vào một cách ngẫu nhiên không?
• Có thể không cần kiểm thử trường hợp đặc biệt của bài toán vì nó rất hiếm khi xảy ra, quan điểm đó có đúng không?
• Tạo ra các bộ dữ liệu để kiểm thử, ta có cần biết kết quả đúng tương ứng hay không?

Tìm hiểu SGK và cho biết dữ liệu kiểm thử được chia thành những nhóm nào?

Kiểm thử những trường hợp thường gặp trong thực tế.

Kiểm thử những trường hợp đặc biệt.

Kiểm thử những trường hợp các tham số nhận giá trị lớn nhất có thể.

2. Truy vết với cách bổ sung câu lệnh theo dõi kết quả trung gian

Hoạt động 2:

Tại sao rất khó phát hiện lỗi nếu chỉ dùng biện pháp đọc kĩ lại chương trình?

Khi đọc kĩ lại chương trình ta không biết được là thực tế máy có thực hiện đúng ý muốn của người lập trình hay không. Có thể ở một bước nào đó, kết quả không như mong muốn vì chủ quan mà ta không nhận thấy được.

KẾT LUẬN

Một cách tìm lỗi ngữ nghĩa là bổ sung vào chương trình những câu lệnh đưa ra các kết quả trung gian nhằm truy vết các xử lí của chương trình.

Quay lại ví dụ ở mục 1:

3. Truy vết với công cụ gỡ lỗi của ngôn ngữ lập trình

• Công cụ Debug (gỡ lỗi) cho phép người lập trình không cần can thiệp vào chương trình nguồn mà vẫn truy vết tìm được lỗi.
• Các thao tác để kích hoạt chế độ gỡ lỗi :
• Bước 1: Trên cửa sổ Shell, mở file chương trình cần gỡ lỗi.
• Bước 2: Chọn Debug → chọn Debugger. Cửa sổ Debug Control xuất hiện.