Giáo án KHTN 9 Chân trời bài 36: Các quy luật di truyền của Mendel

BÀI 36: CÁC QUY LUẬT DI TRUYỀN CỦA MENDEL

I. MỤC TIÊU 

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Nêu được ý tưởng của Mendel là cơ sở cho những nghiên cứu về nhân tố di truyền (gene).

• Dựa vào thí nghiệm lai một cặp tính trạng, nêu được các thuật ngữ trong nghiên cứu các quy luật di truyền.

• Phân biệt, sử dụng được một số kí hiệu trong nghiên cứu di truyền học (P, F₁, F₂,...).

• Dựa vào công thức lai một cặp tính trạng và kết quả lai trong thí nghiệm của Mendel, phát biểu được quy luật phân li; giải thích được kết quả thí nghiệm theo Mendel.

• Trình bày được thí nghiệm lai phân tích. Nêu được vai trò của phép lai phân tích.

• Dựa vào công thức lai hai cặp tính trạng và kết quả lai trong thí nghiệm của Mendel, phát biểu được quy luật phân li độc lập và tổ hợp tự do. Giải thích được kết quả thí nghiệm theo Mendel.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về ý tưởng nghiên cứu, các quy luật di truyền của Mendel, phép lai phân tích và vai trò của phép lai phân tích trong di truyền học.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết một cách khoa học để diễn đạt về ý tưởng nghiên cứu và các quy luật di truyền của Mendel; Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều tham gia và trình bày ý kiến khi thực hiện các nhiệm vụ được giao trong quá trình học tập.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kĩ năng học được về quy luật di truyền để nhận ra các hiện tượng xảy ra trong thực tiễn.

Năng lực riêng: 

• Nhận thức khoa học tự nhiên: 

  • Nêu được ý tưởng của Mendel là cơ sở cho những nghiên cứu về nhân tố di truyền (gene).

  • Dựa vào thí nghiệm lai một cặp tính trạng, nêu được các thuật ngữ trong nghiên cứu các quy luật di truyền.

  • Phân biệt, sử dụng được một số kí hiệu trong nghiên cứu di truyền học (P, F₁, F₂,...).

  • Dựa vào công thức lai một cặp tính trạng và kết quả lai trong thí nghiệm của Mendel, phát biểu được quy luật phân li; giải thích được kết quả thí nghiệm theo Mendel.

  • Trình bày được thí nghiệm lai phân tích. Nêu được vai trò của phép lai phân tích.

  • Dựa vào công thức lai hai cặp tính trạng và kết quả lai trong thí nghiệm của Mendel, phát biểu được quy luật phân li độc lập và tổ hợp tự do. Giải thích được kết quả thí nghiệm theo Mendel.

• Tìm hiểu tự nhiên: Đặt ra các giả thuyết, các câu hỏi liên quan quy luật di truyền của Mendel; Đưa ra được nhận xét về kết quả của các phép lai tuân theo quy luật Mendel và lai phân tích.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải thích các hiện tượng thực tiễn về các quy luật di truyền của Mendel.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân để tìm hiểu về các các quy luật di truyền của Mendel.

• Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ khi được GV và bạn cùng nhóm phân công.

• Trung thực, cẩn thận trong trình bày kết quả học tập của cá nhân và của nhóm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án, SGK, SGV, SBT Khoa học tự nhiên 9 - Chân trời sáng tạo.

• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

• Hình ảnh 36.1 - 36.3 và các hình ảnh liên quan.

• Phiếu học tập.

• Video giới thiệu về Mendel và quy luật di truyền: https://youtu.be/HjEtKfpkxN4.

• Video thí nghiệm lai một cặp tính trạng: https://youtu.be/fAVUKcDq_ZY. 

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Khoa học tự nhiên 9 - Chân trời sáng tạo. 

• Nghiên cứu bài học theo đường link GV gửi trước buổi học qua các trang mạng xã hội (Google Drive, Zalo,...); Tìm hiểu những ứng dụng của quy luật phân li trong công tác chọn, tạo giống cây trồng, vật nuôi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thu hút, tạo hứng thú học tập cho HS, tạo tính huống và xác định vấn đề học tập.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, tạo hứng thú học tập cho HS; HS quan sát các hình ảnh, trả lời câu hỏi mở đầu SGK trang 152.

c. Sản phẩm học tập: Ý kiến, trao đổi của HS cho câu hỏi mở đầu SGK trang 152.

d. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình ảnh về sự di truyền của một cặp vợ chồng tóc xoăn sinh ra được hai người con, người con thứ nhất có kiểu tóc xoăn giống bố mẹ, người con thứ hai có kiểu tóc thẳng:  

- GV đặt câu hỏi yêu cầu cá nhân HS trả lời câu hỏi: Vậy đặc điểm về kiểu tóc của bố mẹ được truyền cho con cái như thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng của bản thân để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, định hướng HS đến quy luật di truyền.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS xung phong trả lời.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV ghi nhận các ý kiến trả lời của HS, không chốt đáp án.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Bài học về quy luật di truyền của Mendel sẽ giúp chúng ta có câu trả lời chính xác và đầy đủ nhất, chúng ta cùng vào - Bài 36: Các quy luật di truyền của Mendel.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu phương pháp nghiên cứu của Mendel

a. Mục tiêu: Nêu được ý tưởng của Mendel là cơ sở cho những nghiên cứu về nhân tố di truyền (gene).

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS tìm hiểu nội dung 1 Tìm hiểu phương pháp nghiên cứu của Mendel, quan sát Bảng 36.1 SGK trang 152 - 153 và thực hiện nhiệm vụ.

c. Sản phẩm học tập: Phương pháp nghiên cứu của Mendel.

d. Tổ chức hoạt động:

Bảng 36.1. Bảy cặp tính trạng khác nhau ở cây đậu hà lan

Hướng dẫn trả lời:

Hoạt động 2: Tìm hiểu thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Mendel

a. Mục tiêu: Dựa vào công thức lai một cặp tính trạng và kết quả lai trong thí nghiệm của Mendel, phát biểu được quy luật phân li; giải thích được kết quả thí nghiệm theo Mendel.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ học tập; HS tìm hiểu nội dung mục 1 Thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Mendel, quan sát hình 36.1 SGK trang 153 và thực hiện nhiệm vụ được giao.

c. Sản phẩm học tập: Thí nghiệm lai một cặp tính trạng, nội dung quy luật phân li của Mendel.

d. Tổ chức hoạt động:

 ----------Còn tiếp------------