Giáo án KHTN 9 Chân trời bài 44: Di truyền học với con người

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Trình bày khái niệm và mô tả quá trình nguyên phân

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc nội dung sgk, nêu tính trạng ở người là gì?

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi, quan sát hình 44.1 SGK, trả lời câu hỏi Thảo luận 1, 2:

1. Quan sát hình 44.1, hãy cho biết để phân biệt những người trong hình có thể dựa vào các đặc điểm nào.

Hình 44.1 Một số đặc điểm về ngoại hình ở người

1. Cho ví dụ về một số tính trạng ở người.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Nhóm HS thảo luận, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện nhóm xung phong trả lời câu hỏi.

Đáp án câu hỏi thảo luận: 

1. Có thể phân biệt những người trong hình dựa vào các đặc điểm về màu da, chiều cao, dạng tóc, giới tính,…

2. Cho ví dụ về một số tính trạng ở người.

+ Màu da: da trắng, da đen, da nâu,..

+ Dạng tóc: tóc xoăn, tóc thẳng,…

+ Giới tính: nam, nữ,...

- Các HS nhóm khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của các nhóm HS, thái độ làm việc của HS trong nhóm.

- GV chuẩn kiến thức và yêu cầu HS ghi chép vào vở.

- GV chuyển sang hoạt động tiếp theo. 

1. Tính trạng ở người

*Mô tả một số tính trạng ở người

Tính trạng ở người là các đặc điểm hình thái, cấu tạo, sinh  lí của cơ thể người, nhờ đó có thể phân biệt được các đối tượng khác nhau.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Trình bày khái niệm bệnh và tật di truyền, các tác nhân gây bệnh di truyền ở người.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi, trả lời câu hỏi Thảo luận 3:

Hãy cho ví dụ về một số tác nhân gây bệnh di truyền ở người bằng cách hoàn thành Bảng 44.1.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời câu hỏi luyện tập:

Bảo vệ môi trường có vai trò như thế nào trong việc hạn chế các bệnh, tâtk di truyền ở người?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Nhóm HS thảo luận, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện nhóm xung phong trả lời câu hỏi.

- Các HS nhóm khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của các nhóm HS, thái độ làm việc của HS trong nhóm.

Đáp án câu hỏi thảo luận 3: 

Đáp án câu hỏi luyện tập: 

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ đã đặt loài người trước vấn đề biến đổi lâu dài của môi trường như ô nhiễm nguồn nước, đất và không khí. Tình trạng này làm cho con người phải tiếp xúc với nhiều tác nhân đột biến. Ví dụ: Sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật, các chất diệt cỏ, các chất kích thích sinh trưởng,… và đang để lại những hậu quả nặng nề cho con người trong hiện tại và tương lai. Do đó, bảo vệ môi trường không bị nhiễm các tác nhân gây hại giúp con người giảm tỉ lệ mắc các bệnh, tật di truyền.

- GV chuẩn kiến thức và yêu cầu HS ghi chép vào vở.

- GV chuyển sang hoạt động tiếp theo. 

1. Bệnh và tật di truyền ở người

* Trình bày khái niệm bệnh và tật di truyền, các tác nhân gây bệnh di truyền ở người.

- Bệnh di truyền (rối loạn di truyền) là các bệnh lí gây ra bởi những biến đổi của vật chất (đột biến gene, đột biến nhiễm sắc thể) hoặc sai sót trong quá trình hoạt động của gene. 

- Tật di truyền là những bất thường bẩm sinh có biểu hiện trong quá trình phát triển phôi thai, ngay từ khi mới sinh hoặc ở giai đoạn muộn hơn.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu một số hội chứng di truyền ở người.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu một số hội chứng di truyền ở người.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm 4, quan sát hình 44.2, 44.3 SGK, Hình người bị turner , trả lời câu hỏi Thảo luận 4, 5:

4. Đọc thông tin và quan sát hình ảnh, xác định các đặc điểm có thể sử dụng để nhận biết bệnh nhân mắc hội chứng Down và turner

Biểu hiện bên ngoài của một người mắc bệnh turner

5. Quan sát Hình 44.3, hãy cho biết:

a) Sự khác nhau giữa bộ nhiễm sắc thể của người mắc hội chứng Down, Turner so với người bình thường.

b) Tại sao người mắc hội chứng Turner có biểu hiện kiểu hình giới tính nữ.

Hình 44.3. bộ nhiễm sắc thể ở người: người bình thường (a); người mắc hội chứng down (b) và người mắc hội chứng turner (c)

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Nhóm HS thảo luận, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

 ………………

*Tìm hiểu một số hội chứng di truyền ở người.

- Đột biến gene: Hội chứng Fragile X, Dravet (một loại bệnh động kinh),…

- Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể: hội chứng tiếng mèo kêu (Cri-du-chat), Jacobsen,…

- Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể: hội chứng Down, Turner, Klinefeter,…

Hội chứng Down 

Có biểu hiện:

+ Mắt một mí, khe mắt xếch, 2 mắt cách xa nhau.

+ Cổ ngắn, lưỡi dày và hơi thè ra.

+ Giảm trương lực cơ.

+ Trí tuệ kém phát triển.

+ Thường dị tật bẩm sinh.

+ Mũi thấp,…

Hội chứng Turner 

Có biểu hiện:

+ Lùn, cổ ngắn.

+ Kiểu hình giới tính nữ, tuyến ví và buồng trứng không phát triển.

+ Không có kinh nguyệt.

+  Trí tuệ kém phát triển.

+ Mặc một số dị tật bẩm sinh.