Giáo án Kinh tế pháp luật 12 kết nối Bài 7: Quản lí thu, chi trong gia đình

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

* Khai thác thông tin 1, 2 SGK tr.52, 53:

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin trong SGK tr.52, 53 để trả lời câu hỏi:

Qua thông tin 2, em hãy đánh giá thói quen chi tiêu nào tích cực và thói quen chi tiêu nào chưa tích cực. Vì sao?

* Quản lí thu, chi và sự cần thiết phải quản lí thu, chi trong gia đình:

- GV yêu cầu HS vận dụng hiểu biết, liên hệ bản thân để thực hiện nhiệm vụ: Em hãy cho biết những thói quen chi tiêu không tích cực sẽ ảnh hưởng như thế nào tới đời sống gia đình.

- GV trình chiếu cho HS xem video về quản lí thu, chi trong gia đình: 

https://www.youtube.com/watch?v=TlKMyjH3pLg (0:08 – 3:41)

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận, trả lời câu hỏi: 

+ Em hãy cho biết thế nào là quản lí thu, chi trong gia đình.

+ Tại sao phải quản lí thu, chi trong gia đình?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, vận dụng hiểu biết để trả lời câu hỏi.

- HS rút ra kết luận về quản lí thu, chi và sự cần thiết phải quản lí thu, chi trong gia đình theo hướng dẫn của GV.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số HS trả lời câu hỏi.

* Thông tin 1, 2 SGK tr.52, 53:

Trong các thói quen chỉ tiêu trên, có một số thói quen chi tiêu tích cực, một số thói quen chỉ tiêu không tích cực:

• Thói quen chi tiêu tích cực: chỉ mua khi thực sự cần thiết; tiết kiệm điện, nước; bàn bạc, thống nhất giữa các thành viên trong gia đình trước khi chỉ tiêu.

• Thói quen chỉ tiêu không tích cực: chỉ tiêu tùy hứng theo cảm xúc; chỉ tiêu hết thu nhập không có quỹ dự phòng;....

* Quản lí thu, chi và sự cần thiết phải quản lí thu, chi trong gia đình:

+ Thói quen chỉ tiêu tích cực giúp cho mỗi gia đình luôn chủ động trong cuộc sống và thực hiện được các mục tiêu tài chính. 

+ Những thói quen chỉ tiêu không tích cực sẽ phá vỡ những mục tiêu tài chính của gia đình, không chủ động được trong những tình huống xấu như ốm đau, thất nghiệp,... làm cho cuộc sống rơi vào tình thế khó khăn.

- GV mời HS nêu khái niệm quản lí thu, chi và sự cần thiết phải quản lí thu, chi trong gia đình.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận về nội dung Quản lí thu, chi và sự cần thiết phải quản lí thu, chi trong gia đình.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

1. Tìm hiểu về quản lí thu, chi và sự cần thiết phải quản lí thu, chi trong gia đình

- Khái niệm: 

Quản lí thu, chi là việc quản lí các khoản thu nhập, chi tiêu nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần cho các thành viên trong gia đình và phù hợp với thu nhập của gia đình.

- Sự cần thiết: Việc quản lí thu, chi trong gia đình nhằm:

+ Kiểm soát được các nguồn thu trong gia đình.

+ Theo dõi và điều chỉnh những thói quen chi tiêu không tích cực để đạt được các mục tiêu tài chính trong gia đình.

+ Chủ động thực hiện kế hoạch tài chính của gia đình.

+ Giúp cân bằng tài chính, chủ động ứng phó với các tình huống rủi ro có thể xảy ra trong gia đình.

+ Nâng cao chất lượng cuộc sống gia đình.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

* Khai thác thông tin SGK tr.54, 55: 

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm (4-6 HS/ nhóm), đọc thông tin SGK tr.54, 55 và thực hiện nhiệm vụ:

Theo em, để xây dựng được kế hoạch quản lí thu, chi trong gia đình cần thực hiện những nội dung nào? Vì sao?

* Các bước xây dựng kế hoạch thu, chi hợp lí trong gia đình

- GV yêu cầu HS vận dụng hiểu biết, liên hệ bản thân, gia đình để thực hiện nhiệm vụ: Hãy xây dựng kế hoạch quản lí thu, chi trong gia đình và thuyết trình về việc thực hiện kế hoạch đó trong gia đình em.

- GV trình chiếu một số video để HS biết thêm về xây dựng kế hoạch thu, chi hợp lí trong gia đình.

* Video về bài toán chi tiêu hợp lí với gia đình nhỏ:

https://www.youtube.com/watch?v=Bn-UsLluVVs 

* Video về cách phân bổ chi tiêu gia đình:

https://www.youtube.com/watch?v=zHlfitjr_sY (11:51 – 13:54)

- GV yêu cầu HS rút ra kết luận về các bước xây dựng kế hoạch thu, chi hợp lí trong gia đình.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp sau đó trao đổi, thảo luận với nhóm để trả lời câu hỏi.

- HS xây dựng kế hoạch quản lí thu, chi trong gia đình của mình và thực hiện theo.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận. (đính kèm phía dưới Hoạt động)

- GV mời HS nêu các bước xây dựng kế hoạch thu, chi hợp lí trong gia đình.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận về nội dung Các bước xây dựng kế hoạch thu, chi hợp lí trong gia đình.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

2. Xây dựng kế hoạch quản lí thu, chi trong gia đình

Để xây dựng kế hoạch thu, chi hợp lí, mỗi gia đình cần:

- Bước 1: Thảo luận để xác định mục tiêu tài chính trong gia đình và thời gian thực hiện.

- Bước 2: Xác định các nguồn thu nhập trong gia đình.

- Bước 3: Thống nhất các khoản chi thiết yếu và không thiết yếu trong gia đình.

- Bước 4: Thống nhất tỉ lệ phân chia các khoản chi thiết yếu, không thiết yếu và tiết kiệm trong gia đình.

- Bước 5: Thực hiện các khoản thu, chi hằng tháng theo kế hoạch thông qua việc ghi chép và điều chỉnh các khoản chi tiêu cho phù hợp.

TRẢ LỜI CÂU HỎI THÔNG TIN SGK TR.54, 55

Để xây dựng kế hoạch thu, chỉ hợp lí mỗi gia đình cần thực hiện các bước cơ bản sau:

* Bước 1:Thảo luận để xác định mục tiêu tài chính trong gia đình và thời gian thực hiện.

Mục tiêu tài chính trong gia đình là các mục tiêu giúp xác định ngân sách để gia đình thực hiện những dự định cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Để thực hiện được các mục tiêu tài chính trong gia đình, phải thảo luận và thống nhất giữa các thành viên và xây dựng ngân quỹ gia đình.

Ví dụ: Sau khi kết hôn, vợ chồng bàn bạc thống nhất mục tiêu sau 1 năm sẽ mua sắm được những đồ dùng thiết yếu trong gia đình và tiết kiệm được khoảng 100 triệu đồng.

* Bước 2: Xác định các nguồn thu nhập trong gia đình.

Ví dụ: Để thực hiện được các mục tiêu tài chính, gia đình B đã liệt kê tất cả các nguồn thu nhập trong gia đình bao gồm:

- Thu nhập từ tiền lương của bố mẹ B.

- Lãi suất từ hai quyển số tiết kiệm của gia đình đã tích lũy được.

- Thu nhập từ tiền làm thêm của bố.

- Thu nhập từ tiến cho thuê cửa hàng của gia đình.

Xác định các nguồn thu nhập đã giúp gia đình B biết được tình hình tài chính hiện tại và có cơ sở để xây dựng kế hoạch thu, chỉ trong gia đình.

* Bước 3:Thống nhất các khoản chỉ thiết yếu và không thiết yếu trong gia đình.

Việc chi tiêu trong gia đình luôn đảm bảo nguyên tắc ưu tiên cho những nhu cầu thiết

yếu, cân nhắc những khoản chi không thiết yếu để cân đối thu – chi và thực hiện mục tiêu

tiết kiệm.

Ví dụ: Gia đình Q đã bàn bạc và xác định các khoản chi phí cần trả như: tiền nhà, tiền điện, tiền nước, tiền ăn uống, tiền học của con,... là các khoản chi bắt buộc, thiết yếu. Còn

các khoản chi cho giải trí, mua sắm, ăn uống bên ngoài và các chi tiêu cá nhân khác được

xác định là khoản chi không thiết yếu.

* Bước 4: Thống nhất tỉ lệ phân chia các khoản chỉ: thiết yếu, không thiết yếu và tiết kiệm.

- Trên cơ sở theo dõi mức chi tiêu của gia đình, căn cứ vào nguồn thu, mục tiêu tài chính và danh mục các khoản chi thiết yếu và không thiết yếu của gia đình để xác định tỉ lệ phân chia các khoản chi cho phù hợp với đặc điểm của gia đình.

- Dựa trên tỉ lệ đó, phân bố số tiền cụ thể cho từng khoản chi.

Ví dụ: Trong cuộc sống, gia đình cô H thực hiện triệt để quy tắc 50/30/20, các chi tiêu trong gia đình sẽ được chia thành tỉ lệ 50%, 30% và 20%. Trong đó: 50% dành cho các chi

tiêu thiết yếu cho gia đình như: chi phí đi lại, ăn uống, điện nước, tiến học cho con,... 30% thu nhập được dùng cho các mục tiêu tài chính như trả nợ, tiết kiệm, quỹ dự phòng,... 20% dành cho các chỉ tiêu cá nhân của các thành viên trong gia đình bao gồm các khoản chi phí mua sắm, du lịch, giải trí,... Cuối mỗi tháng, cô tổng hợp chỉ tiêu trong tháng, so sánh chi tiêu thực tế với kế hoạch đề ra. Từ đó, đưa ra những nhận định khách quan và điều chỉnh chi tiêu những tháng sau cho phù hợp. Trước khi điều chỉnh, cô luôn thảo luận tạo sự đồng tình của các thành viên để chi tiêu hợp lí và đảm bảo hoà khí trong gia đình.

* Bước 5: Thực hiện các khoản thu, chỉ hằng tháng theo kế hoạch thông qua việc ghi chép và điều chỉnh các khoản chi tiêu cho phù hợp.

Ví dụ: Vợ chồng anh N có tổng thu nhập từ 20 – 25 triệu đồng/tháng. Kể từ khi mới kết hôn, anh chị đã thống nhất cách thức kiểm soát thu, chi. Mọi nguồn thu của các thành viên trong gia đình đều được ghi chép lại và người vợ sẽ giữ tiến. Bên cạnh đó, anh chị còn đưa ra 4 cách kiểm soát nguồn chi: chỉ mua sắm vào những ngày quy định, chỉ tiêu có mục đích, tạo một danh sách mua sắm trước khi mua và tạo ra giới hạn chi tiêu. Nhờ vậy mà gia đình anh N luôn đạt trạng thái chi tiêu hiệu quả và tiết kiệm được những khoản tiền đều đặn hằng tháng.