Giáo án và PPT Hoá học 11 kết nối Bài 15: Alkane

BÀI 15: ALKANE

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Quan sát video và cho biết khí thiên nhiên thuộc loại hợp chất hữu cơ nào? Trong video cung cấp cho các em thông tin gì về khí thiên nhiên.

https://youtu.be/hKnGzrhmCHQ (0:00 - 1:06)

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về khái niệm, danh pháp

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Em hãy nêu khái niệm và công thức chung của alkane.

• Tìm hiểu danh pháp của alkane.

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm và công thức chung

Alkane là các hydrocarbon no, mạch hở chỉ có liên kết đơn C - H và C - C trong phân tử.

CT chung: C_nH_2n+2 (n ≥ 1)

2. Danh pháp

- Tên theo danh pháp thay thế của các alkane không phân nhánh

Phần nền (chỉ số lượng ngtu C) + ane

- Tên theo danh pháp thay thế của gốc alkyl

Phần nền (chỉ số lượng ngtu C) + yl

- Tên theo danh pháp thay thế của các alkane phân nhánh

Số chỉ vị trí mạch nhánh – tên nhánh + tên alkane mạch chính

Hoạt động 2. Tìm hiểu về đặc điểm cấu tạo và tính chất vật lí

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo của alkane

GV đưa ra câu hỏi: 

Em hãy nêu đặc điểm cấu tạo của alkane.

Sản phẩm dự kiến:

Phân tử alkane chỉ có liên kết đơn (σ)   C–C, C–H bền vững và kém phân cực 

→ khá trơ về mặt hóa học ở điều kiện thường.

Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu tính chất vật lí của alkane

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

Quan sát thông tin trong bảng 15.2 SGK trang 85 nêu nhận xét về các nội dung:

• Trạng thái của các alkane thay đổi như thế nào theo số C?
• Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của alkane biến đổi như thế nào khi số nguyên tử C tăng lên?
• Alkane có khả năng hòa tan như thế nào trong nước và trong các dung môi hữu cơ?

Sản phẩm dự kiến:

-Trạng thái: Ở điều kiện thường, alkane: C1 đến C4 và neopentane là chất khí; C5 đến C17 trừ neopentane là chất lỏng; C18 trở lên là chất rắn màu trắng (còn gọi là sáp paraffin).

- Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi: tăng dần theo số C. Alkane mạch nhánh thường có nhiệt độ sôi thấp hơn so với đồng phân alkane mạch không phân nhánh.

- Alkane không tan hoặc tan rất ít trong nước và nhẹ hơn nước, tan tốt hơn trong các dung môi hữu cơ.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Alkane là các hydrocarbon

A. no, mạch vòng.                                                    

B. no, mạch hở.           

C. không no, mạch hở.                                             

D. không no, mạch vòng.

Câu 2: Để nhận biết methane và CO₂, có thể dùng phương pháp nào sau đây?

A. Dẫn qua nước brommine, methane phản ứng làm mất màu nước brommine còn CO₂ thì không.

B. Dẫn qua dung dịch KMnO₄, methane có phản ứng làm mất màu dung dịch còn CO₂ thì không.

C. Dẫn qua dung dịch nước vôi trong dư, CO₂ phản ứng tạo kết tủa trắng còn methane thì không.

D. Dẫn qua dung dịch HCl, methane có phản ứng thế còn CO₂ thì không. 

Câu 3: Propane cháy trong oxygen tạo khí carbonic và hơi nước. Theo phương trình phản ứng thì:

A. 1 lít oxygen phản ứng vừa đủ với 5 lít propane.

B. 1 lít khí carbonic tạo ra từ 3 lít propane.

C. 1 lít nước tạo ra từ 0,8 lít oxygen.

D. 1 lít oxygen tham gia phản ứng tạo 0,6 lít khí carbonic.

Câu 4: Alkane (CH₃)₂CHCH₂C(CH₃)₃ có tên gọi là

A. 2,2,4-trimethylpentane

B. 2,2,4,4-tetramethybutane

C. 2,4,4-trimethylpentane

D. 2,4,4,4-tetramethylbutane

Câu 5: Trong dãy đồng đẳng của methane, alkane nào có hàm lượng H lớn nhất?

A. CH₄.       

B. C₃H₈.       

C. C₆H₁₄.     

D. C₁₀H₂₂.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Cho 7,2 gam alkane X tác dụng với clo theo tỉ lệ mol 1:1 tạo ra 10,65 gam dẫn xuất monochlorine duy nhất. Công thức cấu tạo thu gọn của X là?

Câu 2: Cho 2 chất X và Y là các hydrocarbon không no có cùng công thức phân tử C₅H₁₂. Chất X chứa 2 liên kết pi và chất Y không chứa liên kết pi. Đun nóng 2 chất với dung dịch KMnO₄ trong dung dịch H₂SO₄ đặc, chất X có màu tím đậm được chuyển thành dung dịch màu vàng và chất Y không có phản ứng gì xảy ra. Tìm cấu trúc của chất X và chất Y?