Giáo án và PPT Hoá học 11 kết nối Bài 19: Dẫn xuất halogen

BÀI 19: DẪN XUẤT HALOGEN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Nhiều dẫn xuất halogen được sử dụng làm thuốc chữa bệnh, thuốc bảo vệ thực vật, chất làm lạnh,... Vậy dẫn xuất halogen là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về khái niệm và danh pháp của dẫn xuất halogen

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Khái niệm dẫn xuất halogen là gì? CTTQ của dẫn xuất halogen? 

• Cách gọi tên dẫn xuất halogen theo danh pháp thay thế?

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm: Khi thay thế nguyên tử hydrogen trong phân tử hydrocarbon bằng nguyên tử halogen, được dẫn xuất halogen của hydrocarbon.

CTTQ: RX_n 

trong đó: 

      R là gốc hydrocarbon; 

      X: F, Cl, Br, I; 

      n: số nguyên tử halogen.

2. Danh pháp: 

+ Tên thay thế: 

Vị trí của halogen-halogeno + tên hydrocarbon

+ Tên theo danh pháp gốc – chức

Tên gốc hydrocarbon + halide

Hoạt động 2. Tìm hiểu về đặc điểm cấu tạo của các dẫn xuất halogen

GV đưa ra câu hỏi: 

• Phân tích đặc điểm liên kết C – X trong dẫn xuất halogen.

• So sánh khả năng phân cắt các liên kết C – X.

Sản phẩm dự kiến:

- Trong phân tử dẫn xuất halogen, liên kết C-X là liên kết CHT phân cực, dễ bị phân cắt trong các phản ứng hóa học.

- Khả năng phân cắt: C–I > C–Br > C–Cl >> C–F

Hoạt động 3. Tìm hiểu tính chất vật lí dẫn xuất halogen

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

• Nêu trạng thái, tính tan của dẫn xuất halogen.

• So sánh nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của dẫn xuất halogen với hydrocarbon có phân tử khối tương đương.

Sản phẩm dự kiến:

- Trạng thái: Khí (CH₃Cl, CH₃F...), lỏng, rắn.

- Tính tan: hầu như không tan trong nước, tan trong dung môi hữu cơ như hydrocarbon, ether...

- Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao hơn của các hydrocarbon có phân tử khối tương đương.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Dẫn xuất halogen không có đồng phân hình học là:

A. CHCl=CHCl.              

B. CH₂=CH-CH₂F.

C. CH₃CH=CBrCH₃.

D. CH₃CH₂CH=CHCHClCH₃.

Câu 2: Theo quy tắc Zaitsev, sản phẩm chính của phản ứng tách HCl ra khỏi phân tử 2-clobutane?

A. But-2-ene.

B. But-1-ene. 

C. But-1,3-diene.

D. But-1-yne.   

Câu 3: Cho phản ứng giữa but-1,3-diene và HBr ở -80⁰C (tỉ lệ mol 1:1), sản phẩm chính của phản ứng là

A. CH₃-CHBr-CH=CH₂  

B. CH₃-CH=CH-CH₂Br

C. CH₂Br-CH₂-CH=CH₂

D. CH₃-CH=CBr-CH₃

Câu 4: Khi đun sôi hỗn hợp gồm C₂H₅Br và KOH trong C₂H₅OH thấy thoát ra một chất khí không màu. Dẫn khí này đi qua ống nghiệm đựng nước brommine. Hiện tượng xảy ra là

A. xuất hiện kết tủa trắng        

B. nước brom có màu đậm hơn

C. nước brommine bị mất màu      

D. không có hiện tượng gì xảy ra

Câu 5: Số công thức cấu tạo có thể có ứng với các công thức phân tử C₄H₉Cl là

A. 5

B. 2

C. 3

D. 4

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Viết pương trình hóa học xảy ra khi đun nóng 2-chloropropane (CH₃CHClCH₃) với sodium hydroxide trong ethanol. 

Câu 2: Hãy tìm hiểu và cho biết thành phần thuốc bảo vệ thực vật thường dùng ở Việt Nam. Các thuốc này có nguồn gốc hoá học hay sinh học? Lựa chọn và sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật như thế nào để bảo đảm an toàn, hiệu quả?