Giáo án và PPT Ngữ văn 8 cánh diều Bài 4: Thi nói khoác

BÀI 4. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU

THI NÓI KHOÁC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV nêu câu hỏi trước khi xem video: Điều gì khiến cho em cười sau khi xem, nghe truyện trong video sau?

- GV cho HS xem video: Đến chết vẫn hà tiện

https://www.youtube.com/watch?v=k8u5ZsIfYrA

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu chung về truyện dân gian

GV đặt câu hỏi hướng dẫn HS tìm hiểu: Em hãy trình bày những hiểu biết của em về truyện cười dân gian (khái niệm, đặc điểm, …)

Sản phẩm dự kiến:

- Truyện cười dân gian là một thể loại truyện dân gian chứa đựng cái hài, dùng tiếng cười làm phương tiện chủ yếu để thực hiện chức năng phê phán, châm biếm, đả kích cái xấu xa và mua vui giải trí.

- Đặc điểm chung của truyện cổ dân gian là ngắn gọn, nặng về lí trí, có kết cấu chặt chẽ và kết thúc đột ngột, bất ngờ.

Hoạt động 2. Phân tích tác phẩm 

GV đưa ra câu hỏi: 

Câu 1: Nhan đề Thi nói khoác gợi cho em những suy nghĩ gì về nội dung văn bản?

Câu 2: “Truyện cười thường ngắn gọn, cốt truyện đơn giản, ít nhân vật”. Em hãy làm sáng tỏ nhận xét vừa nêu bằng truyện “Thi nói khoác”.

Câu 3: Tại sao có thể nói: Nội dung nói khoác của ông quan thứ hai và ông quan thứ tư đều có ý “nói lỡm” ông quan thứ nhất và ông quan thứ ba?

Câu 4: Điều gì khiến người đọc phải buồn cười qua câu chuyện này?

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1:

- Nói khoác là nói những điều quá xa sự thật hoặc không thể có trong thực tế để khoe khoang hoặc để đùa vui tính hay và nói khoác đồng nghĩa với khoác lác, nói phét, phét lác hay khoe khoang những cái mình không có, hoặc nói quá sự thật phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật.

- Nhan đề cho em biết nội dung văn bản nói về một cuộc trò chuyện của những kẻ nói khoác.

Câu 2: Dung lượng của truyện Thi nói khoác tương đối ngắn. Truyện xoay quang cuộc nói chuyện của bốn vị quan, các quan đua nhau nói khoác về thứ mình từng nhìn. Cuộc nói chuyện chỉ kết thúc khi anh lính lên tiếng dọa bắt kẻ nói khoác và anh cho rằng mình chỉ hò theo các quan nói khoác.

- Quan thứ nhất chịu thua quan thứ hai vì quan thứ nhất biết quan thứ hai nói xỏ mình, ông ấy biết quan thứ nhất nói dối.

- Quan thứ ba chịu thua quan thứ tư vì ông biết quan thứ tư đang chọc ngoáy lại ông. Cái cây mà quan thứ tư nói là dùng để làm cây cầu mà ông nói khoác. Quan thứ tư đã nhìn thấy nó trước quan thứ ba trước cả khi cây cầu thành hình.

Câu 3:

Dựa vào nội dung nói khoác của mỗi ông, có thể thấy rõ ông thứ hai muốn nói lỡm (nói có ý châm chọc ông thứ nhất), ông thứ tư nói lỡm ông thứ ba:

- Ông thứ nhất nói khoác về chuyện con trâu to lắm, nó liếm một cái hết cả sào mạ”

- Ông thứ hai nói khoác về cái dây thừng to “gấp mười cái cột đình làng”, ý nói dây thừng ấy để dắt con trâu phải to hơn con trâu ông thứ nhất thấy nhiều lần

- Ông thứ ba nói khoác về chuyện cây cầu dài “đứng đầu này không thể trông thấy đầu kia”, “Lúc ông bố chết, người con nghe tin, vội vã đưa sang đám ma, nhưng khi qua cầu sang đến nơi thì đã đoạn tạng được ba năm rồi”

- Ông thứ tư lại lấy chuyện cây cầu dài mà nói chuyện “một cái cây cao khiếp lắm! Cứ biết rằng trứng chim ở ngọn cây rơi xuống mới đến nửa chừng, chim đã nở đủ lông đủ cánh bay đi rồi”. Ý nói cây ấy để làm chiếc cầu dài kia

Câu 4: 

Người đọc buồn cười vì các ông quan đều nói khoác, ông này chọc ông kia. Nhưng buồn cười nhất là các ông quan nói khoác này đều người lính hầu đòi trói cổ lại vì đã “nói láo”. Anh lính hầu thoát tội vì thông minh biết “nói khoác” đúng lúc, đúng chỗ. Nói khoác mà lại có ẩn ý sâu sa: bọn quan lại toàn là một lũ nói khoác.

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Ai là tác giả của văn bản “Thi nói khoác”?

A. Nguyễn Trãi

B. Nguyễn Du

C. NXB Kim Đồng

D. Tác giả dân gian

Câu 2: Văn bản “Thi nói khoác” thuộc thể loại gì?

A. Truyện ngắn

B. Truyện ngụ ngôn

C. Truyện cười

D. Truyện cổ tích

Câu 3:  Cốt truyện của văn bản này:

A. Đơn giản

B. Tương đối phức tạp

C. Rất phức tạp

D. Có vô vàn nút thắt

Câu 4: Nói khoác là gì?

A. Nói những điều đúng với sự thật

B. Nói những điều không đúng với sự thật

C. Nói về những dự định trong tương lai

D. Bàn về những sự việc trong quá khứ

Câu 5: Truyện này:

A. Ngắn gọn

B. Tương đối dài

C. Rất dài

D. Không thể xác định được độ dài

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Theo em, truyện Thi nói khoác chủ yếu nhằm mục đích gì (mua vui hoặc châm biếm, đả kích, phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội)?

Câu 2: Qua câu chuyện này, em có thể rút ra bài học gì có ích cho cuộc sống của mình?